Thơ Trần tế Xương

[thugiangvu]

Nhớ Người Xa


Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)

Ta nhớ người xa cánh núi sông
Người xa, xa có nhớ ta không
Sao đương vui vẻ ra buồn bã
Vừa mới quen nhau đã lạnh lùng
Vừa nhớ, nhớ cùng trong mộng tưởng
Khi riêng, riêng cả đến tình chung
Tương tư lọ phải là trai gái
Một ngọn đèn xanh, trống điểm thùng .


tho chon loc vietnam

[thugiangvu]

Cảm Hứng
Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Xấp xỉ ba mươi mấy tuổi đầu
Trăm năm tính đốt hãy còn lâu
Ví cho thi đỗ làm quan lớn
Thì cũng nhỏ to cưới chị hầu
Ðất nọ vẫn thường hay có chạch (1)
Bể kia có lúc cũng trồng dâu (2)
Hôm nay rỗi rãi buồn tình nhỉ
Thử xuống Hàng Thao đập ngón chầu.


(1) Chạch: do câu tục ngữ “Ðất sõi chạch vàng” Ý nói ở nơi tầm thường vẫn sinh ra người hào kiệt .
(2) Trồng dâu: theo câu “Thương hải biến vi điền” nghĩa là Biển xanh biến thành nương dâu. Ý nói hy vọng có sự thay đổi tốt cho mình .

[thugiangvu]

Áo Bông Che Ðầu

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Hỏi ai, ai đó thương không ?
Ðêm mưa một mãnh áo bông che đầu
Vì ai, ai có biết đâu ?
Áo bông ai ướt, khăn đầu ai khô !
Người đi Tam Ðảo, Ngũ Hồ, (1)
Kẻ về khóc trúc Thương Ngô một mình
Non non, nước nước, tình tình,
Vì ai ngơ ngẩn cho mình ngẩn ngơ !



(1) Tam Ðảo, Ngũ Hồ: là cảnh tiên, cảnh đẹp (ở Trung Quốc). Cả câu ý nói người đã đi về nơi tiên cảnh

[thugiangvu]

Thi Hỏng

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Mai không tên tớ, tớ đi ngay,
Giỗ Tết từ đây nhớ lấy ngày
Học đã sôi cơm nhưng chửa chín
Thi không ăn ớt thế mà cay .
Sách đèn phó mặc đàn con trẻ,
Thưng đấu nhờ tay một mẹ màỵ
Cống hỉ, mét xì, đây thuộc cả,
Chẳng sang Tàu, tớ cũng sang Tây

[thugiangvu]

Than Cùng
Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Lúc túng toan lên bán cả trời,
Trời cười thằng bé nó hay chợi
Cho hay công nợ là như thế
Mà vẫn phong lưu suốt cả đời
Tiền bạc phó cho con mụ kiếm
Ngựa xe chẳNg thâ'y lúc nào ngơi
Còn dăm ba chữ nhồi trong ruột
Khéo khéo không mà nữa lại rợi

[thugiangvu]

Than Đạo Học
Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Đạo học ngày nay đã chán rồi,
Mười người đi học, chín người thôi
Cô hàng bán sách lim dim ngủ,
Thầy khoa tư lương nhấp nhổm ngồi.
Sĩ khí rụt rè, gà phải cáo,
Văn trường liều lĩnh, đấm ăn xôi.
Tôi đâu dám mĩa làng tôi nhĩ ?
Trình có ông tiên thứ chỉ tôi.

[thugiangvu]

Thương Vợ

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo xèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ, âu đành phận
Năm nắng mười mưa, dám quản công
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc!
Có chồng hờ hững cũng như không!

[thugiangvu]

Sông Lấp Nam Định

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Sông kia rày đã nên đồng
Chỗ làm nhà cửa, chỗ trồng ngô khoai
Đêm nghe tiếng ếch bên tai
Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò

[thugiangvu]

Phú Hỏng Khoa Canh Tý
Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Đau quá đòn hằn;
Rát hơn lửa bỏng.
Hổ bút hổ nghiên;
Tủi lều tủi chõng.

Nghĩ đến chữ "lương nhân đắc ý" (1) thêm nỗi thẹn thùng;
Ngắm đến câu "quyển thổ trùng lai" (2) nói ra ngập ngọng.
Thế mới biết học tài thi phận, miệng đàn bà con trẻ nói vậy mà thiêng;
Nào ai ngờ chữ tốt văn hay, tài bảng nhãn thám hoa lỡ ra cũng hỏng.

Có một thầy:
Dốt chẳng dốt nào;
Chữ hay, chữ lỏng.
Nghiện chè nghiện rượu, nghiện cả cao lâu
Hay hát hay chơi, hay nghề xuống lõng. (3)
Quanh năm phong vận, áo hàng tầu, khăn nhiễu tím, ô lục soạn xanh; (4)
Ra phố nghênh ngang, quần tố nữ, bít tất tơ, giày Gia Định bóng.
Giá cứ chăm nghề đèn sách thì mười lăm mười sáu đỗ tự bao giờ;
Chỉ vì quen lối thị thành, nên một tuổi một già, hóa ra lóng đóng.
Tú rốt bảng giữa năm Giáp Ngọ, nổi tiếng tài hoa;
Con nhà dòng ở đất Vị Xuyên, ăn phần cảnh nọng (5)

Năm vua Thành Thái mười hai;
Lại mở khoa thi Mĩ Trọng (6)
Kì đệ tam văn đã viết rồi;
Bảng đệ tứ chưa ra còn ngóng.
Thầy chắc hẳn văn chương đúng mực, lễ thánh xem giò;
Cô mừng thầm mũ áo đến tay, gặp người nói mộng.
Sáng đi lễ phật, còn kì này kì nữa là xong;
Đêm dậy vái trời, qua mồng bốn mồng năm cho chóng.

Nào ngờ:
Bảng nhỏ có tên
Ngoại hàm còn trống. (7)
Kẻ đến sáng văn còn được chấm, bảng cót nghênh ngang;
Người ngồi khuya tên hãy được vào, áo dài lụng thụng.
Thi là thế, học hành là thế, trò chuyện cùng ai?
Người một nơi, hồn phách một nơi, than thân với bóng!

Thôi thời thôi:
Sách vở mập mờ;
Văn chương lóng ngóng.
Khoa trước đã chầy;
Khoa sau ắt chóng.
Hẳn có kẻ lo toan việc nước, vua chửa dùng tài;
Hay không ai dạy dỗ đàn con, trời còn bắt hỏng!




--------------------------------------------------------------------------------

Chú thích:

(1) Người lành đắc ý (tin tưởng vận may)

(2) Phản công lại.

(3) Xuống lõng: xuống thuyền (chơi bời, hát xướng).

(4) Ô lục soạn: Ô bằng vải nhiễu lụa.

(5) Cảnh nọng: Khoanh thịt ở cổ súc vật được làm thịt, dành cho vị chức sắc.

(6) Nơi đặt trường thi

(7) Tức bị đánh hỏng (vì phạm trường qui hoặc nộp quyển chậm)

tho chon loc vietnam

[thugiangvu]

Nhớ Bạn Phương Trời

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Ta nhớ người xa cách núi sông
Người xa xa lắm, nhớ ta không?
Sao đang vui vẽ ra buồn bã?
Vừa mới quen nhau đã lạ lùng!
Khi nhớ nhớ cùng trong mộng tưởng,
Nỗi riêng riêng cả đến tình chung.
Tưong tư lọ phải là mưa gió
Một ngọn đèn xanh trống điểm thùng

[thugiangvu]

Giời Nực Mặc Áo Bông


Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)

Bức sốt nhưng mình vẫn áo bông,
Tưởng rằng ốm dậy, hóa ra không.
Một tuồng rách rưới, con như bố,
Ba chữ nghêu ngao, vợ chán chồng.
Đất biết bao giờ sang vận đỏ ?
Trời làm cho bỏ lúc chơi ngông.
Gần chùa, gần cảnh, ta tu quách;
Cửa Phật quanh năm vẫn áo sồng.

[thugiangvu]

Ông Cò


Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)

Hà Nam, danh giá nhất ông cò
Trông thấy ai ai chẳng dám ho
Hỏi mái trống toang đành chịu dột
Tám giờ chuông đánh phải nằm co.
Người quên mất thẻ âu trời cãi
Chó chạy ra đường có chủ lo.
Ngớ ngẩn đi xia, may vớ được
Chuyến này ắt hẳn kiếm ăn to!

[thugiangvu]

Khoa Thi

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)

Nhà nước ba nãm mở một khoa,
Trýờng Nam thi lẫn với trường Hà.
Lôi thôi sĩ tử vai ðeo lọ,
Ậm ọe quan trường miệng thét loa.
Xe kéo rợp trời: quan sứ ðến;
Váy lê phết ðất, mụ ðầm ra .
Sao không nghĩ ðến ðiều tu sỉ ?
Ngảnh cổ mà xem lại nước nhà.

[thugiangvu]

Chúc Tết

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.


Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:
Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu ?
Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc
Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.


Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:
Đứa thì mua tước; đứa mua quan.
Phen này ông quyết đi buôn lọng,
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.


Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:
Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.
Phố phường chật hẹp, người đông đúc
Bồng bế nhau lên nó ở non.


Bắt chước ai ta chúc mấy lời
Chúc cho khắp hết ở trong đời
Vua, quan, sĩ, thứ, người muôn nước
Sao được cho ra cái giống người.


tho chon loc vietnam

[thugiangvu]

Chữ Nho

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Nào có ra gì cái chữ nho !
Ông nghè, ông Cống cũng nằm co.
Chi bằng đi học làm ông Phán
Tối rượu sâm banh, sáng sữa bò !

[thugiangvu]

Câu Ðối Tết


Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Thiên hạ xác rồi con đốt pháo
Nhân tình trắng thế rồi lại bôi vôi

Không dưng xuân đến chi nhà tớ
Có nhẽ trời mà đóng cửa ai

Nực cười thay: nêu không, pháp không, vôi bột cũng không, mà tết.
Thôi cũng được: rượu có, nem có, bánh chưng cũng có, thừa chơi .

Xuân về chớ để xuân đi, thương kẻ quạt nồng cùng ấp lạnh
Năm mới khác gì năm cũ, vạn người bán muối với mua vôi.

Vui xuân, xuân cả một trời, có lẽ đâu đâu đâu cũng vậy,
Người học, học cho hết sách, hay là thế thế thế mà thôi .

[thugiangvu]

Cái Học Nhà Nho

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Cái học nhà nho đã hỏng rồi,
Mười người đi học, chín người thôi
Cô hàng bán sách lim dim ngủ
Thầy khóa tư lương nhấp nhỏm ngồi
Sĩ khí rụt rè gà phải cáo,
Văn chương liều lĩnh đấm ăn xội
Tôi đâu dám mỉa làng tôi nhỉ
Trình có quan tiên thứ chỉ tôi .[1]
===============
[1]=tien thứ chỉ: tức tiên chỉ và thứ chỉ-người có địa vị một hai trong làng .

[thugiangvu]

Buồn Thì Hỏng

Trần Tế Xýõng (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)

Bụng buồn còn muốn nói nãng chi?
Ðệ nhất buồn là cái hỏng thi.
Một việc vãn chýõng thôi cũng nhảm
Trãm nãm thân thế có ra gì !
Ðược gần trường ốc vùng Nam Ðịnh
Thua mãi anh em cánh Bắc Kỳ.
Rõ thực nôm hay mà chữ tốt
Tám khoa chưa khỏi phạm trường qui

[thugiangvu]

Ba Cái Lãng Nhãng
Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)

Một trà, một rượu, một ðàn bà
Ba cái lãng nhãng nó quấy ta
Chừa ðược cái nào hay cái ấy
Có chãng chừa rượu với chừa trà.




Cái Khó
Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Cái khó theo nhau mãi thế thôi
Có ai, hay chỉ một mình tôi
Bạc đâu ra miệng mà mong được
Tiền chửa vào tay đã hết rồi
Van nợ lắm khi tràn nước mắt
Chạy ăn từng bữa toát mồ hôi
Biết rày, thuở bé đi làm quách
Chẳng ký, không thông cũng cậu bồi.

[thugiangvu]

Đi Thi

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)

Tấp tễnh người đi tớ cũng đi,
Cũng lều cũng chõng cũng vào thi.
Tiễn chân, Cô mất hai đồng chẵn,
Sờ bụng, thầy không một chữ gì !
Lộc nước còn mong thêm giải ngạch
Phúc nhà nay được sạch trương qui.
Ba kỳ trọn vẹn thêm kỳ nữa,
ú ớ u ơ ngọn bút chì

[thugiangvu]

Đi Hát Mất Ô

Trần Tế Xương (http://www.vietnamsingle.com/p_tuabai.asp?TID=1026)


Đêm qua anh đến chơi đây
Giày chân anh dận, ô tay anh cầm.
Rạng ngày sang trống canh năm
Anh dậy, em hãy còn nằm trơ trơ.
Hỏi ô, ô mất bao giờ,
Hỏi em, em cứ ưỡm à không thưa.
Chỉ e rày gió mai mưa
Lấy gì đi sớm về trưa với tình?