Thơ - quách thoại

[maimo]

THƯỢC DƯỢC

Ðứng im ngoài hàng dậu
Em mỉm nụ nhiệm mầu
Lặng nhìn em kinh ngạc
Vừa thoáng nghe em hát
Lời ca em thiên thâu

Ta sụp lạy cúi đầu

QUÁCH THOẠI

Trăng Thiếu Phụ

Ðã mấy đêm trường tôi không ngủ
Nằm thao thức nhớ mảnh trăng thu
Ðã biết bao lần tôi tự nhủ
Rằng cho tôi chết giữa âm u


Cớ sao trăng sáng ngoài kia nhỉ
Làm động tình tôi giữa buổi đêm
Tôi nhắm mắt nằm không dám nghĩ
Sợ nhìn trăng lạnh rớt bên thềm.


Tôi muốn phòng tôi luôn mãi tối
Xin trăng đừng chiếu lướt qua song
Tôi muốn hồn tôi chìm lạc lối
Cho tàn chết hết cả hoài mong


Cơ khổ cho tôi còn nuối mộng
Làm đau chăn gối giữa đêm thu
Chỉ tội hồn tôi thêm náo động
Mà thương mà sợ mảnh trăng lu


Tôi sợ ngày mai trời sẽ sáng
Trăng thu mơ mộng sẽ không còn
Tôi gặp mặt người người đã bán
Cả mùa xuân đẹp thuở sắc son.


Chao ơi trăng hỡi thu đẹp
Trăng của lòng tôi hay của ai
Tôi mở hồn thơ - thôi khó khép
Gửi cả lên trăng tiếng thở dài


Và cho tôi ngủ cho tôi ngủ
Thao thức làm chi mãi thế này ?
Trăng tội tình chi mà ấp ủ
Mảnh lòng thi sĩ quá thơ ngây


Bởi đâu lệ nhỏ lăn trên gối
Tôi thấy cô đơn lạnh lắm rồi
Tôi biết đời tôi e hấp hối
Mà trăng thì sáng tận trên đồi

Không người thiếu phụ đứng bên tôi

Quách Thoại


TA ÚP MẶT

Ta úp mặt mình ta khóc nức nở

Xuân đời lên một mùa hoa mới nở

Thiêng Liêng cười trên môi nụ còn tươi

Vũ trụ xanh bừng đỏ giữa tim người

Lòng hứa hẹn ước mơ thương đời vô hạn

Tối trần gian khát vô cùng ánh sáng

Trăng đã về mầu nhiệm chiếu không gian

Chuông vừa ngân thổn thức nhạc Niết Bàn. . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ta úp mặt mình ta khóc nức nở

Cả loài người đang gục đầu than thở

Mộng cũ tình xuân còn đâu ước mơ

Đèn văn minh đốt cháy rụi bàn thờ

Tàu hiện tại bánh xoay về hoang dại

Đò sông ơi! đã gãy rồi bánh lái

Cuồng phong! cuồng phong! sóng dậy buồm chìm.

Lạc loài kêu xơ xác một đàn chim

Ai hoi hóp đang vùng vằng giữa bể

Hát ca chi lạc lầm rồi thế hệ

Ta kêu lên: thiên hạ hãy đi về

Trời xanh kia còn say đắm si mê

Yêu tất cả một tình yêu bất diệt

Thương tất cả một tình thương tha thiết

Sáng soi thay là ánh sáng mặt trời

Rõ ràng thay là tiếng nói không lời

Trong đau khổ người nghe chăng diệu lý

Trong tiến bộ người thấy chưa vô lý

Trăng sao cười chân lý sáng hư vô

Ta cúi xin thế giới thoát mơ hồ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ta úp mặt, mình ta khóc nức nở

Vì thương yêu ta xót xa than thở

Tình thi nhân, lòng thủ thỉ . . . lệ mờ. . .

Cảm hồn đau ta viết vội thành thơ:

“Ta úp mặt mình ta khóc nức nở”. . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

[thanh ha]

NHÀ THƠ TRẺ BẤT HẠNH

Nhà thơ Quách Thoại chỉ sống ở đời có 27 năm. Nhiều cuốn sách về Thơ Miền Nam từ sau 1954 xuất bản ở Sài Gòn đều viết ông ra đời năm 1929, song trong tác phẩm duy nhất là thi phẩm Giữa Lòng Cuộc Ðời do anh ruột ông là nhà văn Lý Hoàng Phong xuất bản năm 1963, ghi rõ: “Quách Thoại tên thật Ðoàn Thoại, sinh năm 1930 ở Huế,...”

http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/articlefiles/139415-QT.400.jpg

Chân dung nhà thơ Quách Thoại (1930-1957) do Duy Thanh vẽ.


Như thế đúng như một lời bạn hữu vẫn nói hồi đó: Thoại nó chết lúc 27 tuổi, ngày 7 tháng 11, 1957.

Cái chết của thi sĩ gây ồn ào trong sinh hoạt văn nghệ, và làm đau lòng thân nhân người thơ non yểu, chắc chắn là thế, tuy rằng khi chuyển linh cữu nhà thơ từ giường bệnh tới nhà xác, chỉ có 2 người lặng lẽ đi theo: trong có một người anh ruột. Người viết bài này thấy ông đôi lần khi cùng tới tòa soạn tuần báo Văn Nghệ Tiền Phong, tọa lạc bên ga xe lửa Sài Gòn, hình như là 126 đường Lê Lai, cách nhà ga trung ương một bức tường thấp. Quách Thoại là một thanh niên có nước da trắng xanh, gầy gò, mũi dọc dừa, đẹp trai, bước đi chậm rãi, đầu đội chiếc mũ phớt dạ màu xám, chiếc áo veston bạc mờ, không rõ màu gì, có vẻ như bằng dạ, nâu nhạt đà đà. Lúc ấy khoảng cuối 56, hoặc đầu 57, Quách Thoại đối với một nhà văn mới vào nghề là người viết bài này, đương nhiên là một thi sĩ nổi tiếng, từng viết cho cả chục tờ báo, và viết từ 1949 trên Nguồn Sống, Ðoàn Kết, Làm Dân, Sáng Tạo. Báo chí văn nghệ viết nhiều về cái chết của anh, đích xác là ngày 7 tháng 11, 1957; nhưng không rõ có đích xác hay không là anh đã chết đúng như một câu thơ của mình:

Mặt trời mọc!

Mặt trời mọc!

Rưng rưng màu hoa gạo

Lỡ một ngày mai tôi chết trần truồng không cơm áo...

(Còn sáng tạo ta hãy còn sáng tạo)

Chết trần truồng thì không, anh em nói, song không cơm áo thì cũng gần gần, cũng có thể. Anh có trần truồng thật, nhưng lúc ấy là sau này, khi thi thể anh được dùng cho sinh viên giải phẫu cơ thể thực tập. Một người viết: “Năm 1957, thi sĩ (Quách Thoại) định [in một tập thơ] nhưng phải đình trệ vì cuộc sống hàng ngày quá lao khổ, phần vì bệnh hoạn [...], bị lao nặng, thi sĩ phải vào năm nhà thương thí (bệnh viện thành phố) Hồng Bàng, rồi tạ thế ở đó.” (1)

“Sau không chịu nổi đói lạnh, người ông bệnh tật, thiếu ăn, thiếu ngủ, thiếu hút lại quá hăng hái sáng tác, cày ngày thức đêm, tràn ngập thống khổ... Ông mất chỉ có một người bạn và một người anh của ông lo tống táng.

Thanh Ha xin sưu tầm bổ xung một chút tài liệu về nhà thơ bất hạnh Quách Thoại



NHƯ BĂNG TRƯỜNG TÌNH

Ta ngạt thở bởi mùi hương xa vắng

Hương thiên đàng vừa thoảng bến trần gian

Ta đê mê cảm động đến mơ màng

Nghe mầu nhiệm thấm nhuần trong mến cảm

Nghe sống lại mảnh hồn ta ảm đạm

Một tình yêu thanh thoát quá diệu huyền

Ôi mắt em trời mơ mộng còn nguyên

Cho ta gởi mối tình ta trinh bạch

Cho ta hôn bàn chân em ngọc thạch

Dẫm trên đường khổ hạnh chốn tu hành

Ôi giáo đường nở kín đóa hoa xuân,

Hoa cao quý tắm mình sương tuyết ngọc

Như-Băng ôi, vì đâu ta thầm khóc ?

Nghĩ thương em hồn ngưỡng vọng Chúa Trời

Ta xót đau nhìn hỗn loạn cuộc đời

Không dám tưởng giờ em đang cầu nguyện

Em có biết một cõi lòng đang xao xuyến

Nhớ thương em đứng đợi trước nhà chung

Ta yêu em yêu mến cả vô cùng

Thềm tôn giáo ta đặt hồn mơ ngủ

Giữa đêm nay đến đời sau vũ trụ

Trong tình em trong tim Chúa Giêsu

Ta giật mình bóng tối vẫn mịt mù

Trăng nhợt nhạt và hồn ta thấy lạnh

Lời tụng niệm xa đưa từ cô quạnh

Ta bước về hồn vẳng tiếng kinh em

Ta bước về hồn vẳng tiếng chuông đêm

Lệ nóng chảy, lòng đau kêu cửa Chúa.

Như-Băng, Như-Băng, vì đâu mà lệ ứa ?

Ta khóc than nghĩ tủi phận đời ta

Một linh hồn lạc lõng giữa bao la

Một tình yêu chưa một chiều trao gởi

Tim cô đơn chưa một lần ấm sưởi

Lạnh trong hồn và lạnh thấu trong xương

Hoàng hôn về ta lạc giữa mù sương

Nghe đêm xuống tưởng buồn như tận thế

Ta rất nhỏ cảm sầu thương thế hệ

Lệ rất nhiều mà khóc chẳng ai lau

Ta một mình ôm tất cả đớn đau

Không dám nói bởi chưng rằng khó nói

Viết lời thơ thành lời kinh kêu gọi

Nào vơi chi sầu hận của nhân gian

Như-Băng em, xin ngó nẻo thiên đàng

Để nguy hiểm ta sống đời địa ngục

Ta chỉ sợ rồi đây nơi nhà phúc

Máu tai ương sẽ vấy tấm thân em

Lưỡi dao người sẽ xẻ gót chân sen

Em sẽ chết dập bàn tay ngà ngọc

Rồi ta khóc đến tan tành trí óc

Như-Băng ơi, nào em hiểu gì đâu

Đã từng đêm ta nguyện với ta cầu

Lòng tự hỏi bởi vì đâu đời khổ lụy

Bởi vì đâu, hỡi loài hoa cao quý

Mà hương thơm còn mãi đến ngàn sau

Nở chi đây phô sắc thắm nhiệm mầu

Đất sắp sửa sẽ nứt mình phun lửa

Như-Băng em, Đau thương là thế rứa

Bởi yêu em mà khóc mấy cho vừa

Đây lệ tình ta, em biết cho chưa

Xác hồn ta đang chết gần quá nửa

Như-Băng, Như-Băng, một chiều hoi hóp lửa

Là một chiều tận thế của tương lai

Biết không em, thôi chết cả hình hài

Thôi chết cả linh hồn đời nhân loại

Bao xây dựng đi về trong hủy hoại

Bao văn minh hạnh phúc vẫn không thành

Bao đền đài cũng vẫn chỉ hư danh

Bao khoa học vẫn không giữ người giá trị

Bao cao thượng chỉ thành ra vị kỷ

Bao lợi quyền mà vẫn hóa tay không

Kìa điêu linh thì cứ đấy em trông

Xe hiện tại dẫn ngày mai xuống hố

Đời hy vọng mà vẫn tin tận số

Ô hô hô, mạt kiếp vận người!

Mà Như-Băng ôi, mà môi em tươi

Mắt em ngó nhiệm mầu là biết mấy

Giữa tim em nguồn thiêng rạt rào dậy

Vừng trán em phảng phất bóng hư linh

Em hát đi cho ta hết giựt mình

Em cầu nguyện để cho ta còn tin tưởng

Ta nhìn em qua một niềm ảo tưởng

Phủ màn sương mộng ảo xuống che em

Ta muốn lấy hao kết lại thành rèm

Để bao phủ đời em trong cõi mộng

Để nguyên vẹn ta nhìn em vững chống

Lái con thuyền tình ái đến sông trăng

Để tình ta còn đẹp tựa sông Hằng

Để Như-Băng còn mãi thể Như-Băng

Mà hôm nay ta khóc lạy than rằng

Xin chầm chậm hoàng hôn đừng vội lặn

Ôi, đau thương loài người xin hữu hạn.