Thơ dịch Phạm Minh Khôi

[PHẠM MINH KHÔI]

Để thiết thực chào mừng Đại hội HỘI THƠ ĐƯỜNG LUẬT VIỆT NAM tổ chức ở tỉnh Thanh Hóa (ngày 17/03/2013) , tôi xin tặng một chùm thơ dịch chủ đề về mùa Xuân của những nhà thơ nổi tiếng ( TQ: 3 người, VN:3 người) dưới đây. Rất mong được các độc giả lượng tình nếu có sự sai sót và khác nhau về quan điểm, ngôn từ dịch . Xin hoan nghênh mọi sự góp ý kiến. PMK38.

Lý Bạch
春夜洛陽聞笛
李白
誰家玉笛暗飛聲
散入東風滿洛城
此夜曲中聞折柳
誰人不起故園情

Phiên âm : XUÂN DẠ LẠC DƯƠNG VĂN ĐỊCH
Thùy gia ngọc địch ám phi thanh
Tán nhập Đông phong mãn Lạc Thành
Thử dạ khúc trung văn chiết liễu
Thùy nhân bất khởi cố viên tình.

Dịch thơ : ĐÊM XUÂN LẠC DƯƠNG
NGHE TIẾNG SÁO

I- Tiếng sáo nhà ai lúc chậm, nhanh
Hòa trong gió ngợp Lạc Dương thành.
Đêm khuya khúc nhạc mê hồn liễu
Quê cũ lòng ai chẳng đậm tình ?
Phạm Minh Khôi (dịch)

II- Nhà ai tiếng sáo chậm, nhanh
Hòa trong gió vọng khắp thành Lạc Dương.
Đêm nghe nhạc, liễu ngả tường
Lòng người chạnh nhớ cố hương bồi hồi.
Phạm Minh Khôi (dịch)

[PHẠM MINH KHÔI]

Đỗ Phủ

漫 興 (其五)
杜 甫
腸 斷 春 江 欲 盡 頭
杖 藜 篨 步 立 芳 洲
顛 狂 柳 絮 隨 風 舞
輕 簿 桃 花 逐 水 流

Phiên âm: MẠN HỨNG * (kỳ ngũ)

Trường đoạn xuân giang dục tận đầu
Trượng lê trừ bộ lập phương châu.
Điên cuồng liễu nhứ tùy phong vũ
Khinh bạc đào hoa trục thủy lưu.

*Đỗ Phủ có 9 bài mạn hứng .

Dịch thơ I: MẠN HỨNG (bài 5)
Buồn dứt, sông xuân, tít mỏm ngoài
Gậy tre dạo dọc bãi thơm tươi.
Gió về, liễu thắm say cuồng múa
Xuôi nước, hoa đào nhẹ mỏng trôi.
PMK38

Dịch thơ LB: MẠN HỨNG

Lòng buồn , mom bãi sông xuân
Gậy tre nhẹ chống. bước lần cỏ thơm .
Gió về , rặng liễu quay cuồng
Hoa đào mỏng mảnh theo luồng nước trôi .
Phạm Minh Khôi (dịch)


Đỗ Mục
江 南 春
杜 牧
千 里 鶯 啼 綠 映 紅
水 村 山 郭 酒 旗 風
南 朝 四 百 八 十 字
多 少 樓 台 煙 雨 中

Phiên âm: GIANG NAM XUÂN
Đỗ Mục
Thiên lý oanh đề lục ánh hồng
Thủy thôn sơn quách tửu kỳ phong.
Nam Triều tứ bách bát thập tự
Đa thiểu lâu đài yên vũ trung


Dịch thơ: MÙA XUÂN GIANG NAM
I- Nghìn dặm xanh hồng...oanh ríu ran
Thôn chài,thành núi, quán cờ giăng.*
Bốn trăm tám chục chùa Nam thế**
Lớp lớp lâu đài, mưa khói lan.
*Cờ hiệu của quán rượu bay trong gió
**Nam triều :Đông Tấn, Tống, Tề, Lương, Trần
Phạm Minh Khôi(dịch)

Dịch thơ LB: MÙA XUÂN GIANG NAM

Xanh hồng nghìn dặm oanh ca
Thôn chài, thành núi, giăng ra quán hàng
Bốn trăm tám chục chùa Nam
Lâu đài lớp lớp khói lan tràn trề.
Phạm Minh Khôi (dịch)

[Lương Nam Xương]

金縷衣 - 杜秋娘

勸君莫惜金縷衣，
勸君惜取少年時。
花開堪折直須折，
莫待無花空折枝。

Kim lũ y - Đường - Đỗ Thu Nương

Khuyến quân mạc tích kim lũ y,
Khuyến quân tích thủ thiếu niên thì;
Hoa khai kham chiết trực tu chiết,
Mạc đãi vô hoa không chiết chi.

Áo kim tuyến (Người dịch: Nguyễn Lãm Thắng)

Tiếc chi chiếc áo thêu vàng
Khuyên chàng hãy tiếc tuổi chàng xuân xanh
Hoa khoe sắc, hãy bẻ nhanh
Đừng chờ hoa rụng, bẻ cành làm chi!

- LNX sưu tầm

[TRẦN THỊ THANH LIÊM]

金縷衣 - 杜秋娘

勸君莫惜金縷衣，
勸君惜取少年時。
花開堪折直須折，
莫待無花空折枝。

Kim lũ y - Đường - Đỗ Thu Nương

Khuyến quân mạc tích kim lũ y,
Khuyến quân tích thủ thiếu niên thì;
Hoa khai kham chiết trực tu chiết,
Mạc đãi vô hoa không chiết chi.

Áo kim tuyến (Người dịch: Nguyễn Lãm Thắng)

Tiếc chi chiếc áo thêu vàng
Khuyên chàng hãy tiếc tuổi chàng xuân xanh
Hoa khoe sắc, hãy bẻ nhanh
Đừng chờ hoa rụng, bẻ cành làm chi!

- LNX sưu tầm
Lâu ngày không thấy bác vào với VNTH. Bác có khỏe luôn không? Được biết bác dịch nhiều thơ, bác nên mở một trang thơ dịch riêng cho mình bác nhé!
Thân kính!
TTTL

[TRẦN THỊ THANH LIÊM]

Đỗ Phủ 江 村
杜 甫
清 江 一 曲 抱 村 流
長 夏 江 村 事 事 幽
自 砝 自 來 堂 上 燕
相 親 相 近 水 中 鷗
老 妻 劃 紙 為 棋 局
稚 子 敲 針 作 釣 鉤
多 病 所 薷 唯 葯 物
微 摳 此 外 更 何 求

Phiên âm: GIANG THÔN

Thanh giang nhất khúc bão thôn lưu
Trường hạ giang thôn sự sự u.
Tự khứ tự lai đường thượng yến
Tương thân tương cận thủy trung âu.
Lão thê họa chỉ vi kỳ cục
Trĩ tử xao trâm tác điếu câu.
Đa bệnh sở nhu duy dược vật
Vi khu thử ngoại cánh hà cầu.
ĐỖ PHỦ

Dịch thơ I: LÀNG BÊN SÔNG

Sông trong một khúc uốn quanh thôn
Làng nhỏ, ngày hè, việc lặng buồn.
Cánh én đầu hồi bay chấp chới
Chim âu mặt nước lội chờn vờn.
Nét thanh vợ vẽ cờ vây lớn
Kim mảnh trẻ gò lưỡi ngạnh con.
Lắm bệnh, tuổi già, cầu cạnh thuốc
Thân tàn nào thiết thứ gì hơn!
Phạm Minh Khôi (dịch)

[PHẠM MINH KHÔI]

Nguyễn Du
春夜
阮攸

黑夜韶光何處尋
小囪開處柳陰陰
江湖病到氫時久
風雨春隨一夜深
跽旅多年燈賀淚
家香千哩月中心
南臺村外龍江水
一片寒聲送古今

Phiên âm : XUÂN DẠ
Nguyễn Du

Hắc dạ thiều quang hà xứ tầm
Tiểu song khai xứ liễu âm âm.
Giang hồ bệnh đáo kinh thì cửu
Phong vũ xuân tùy nhất dạ thâm.
Kỵ lữ đa niên đăng hạ lệ
Gia hương thiên lý nguyệt trung tâm
Nam Đài thôn ngoại Long Giang thủy
Nhất phiến hàn thanh tống cổ câm(kim)


Dịch thơ I : ĐÊM XUÂN

Đêm tối vầng dương đâu chốn tìm
Nhìn qua cửa sổ liễu râm im .
Giang hồ bệnh mãn lâu chưa dứt
Mưa gió xuân tùy lắng giữa đêm.
Đất khách nhiều năm đèn ánh lệ
Quê nhà nghìn dặm nguyệt soi tim.
Nam Đài ngoài xóm sông Long* chảy
Sóng lạnh xuôi dòng tiễn cổ kim.
Phạm Minh Khôi(dịch)


Dịch ra lục bát : ĐÊM XUÂN

Đêm dày chẳng thấy ánh dương
Ngoài song liễu rủ như thương nỗi mình.
Giang hồ bệnh mãn buồn tênh
Xuân về mưa gió dập dềnh đêm nay.
Dưới đèn lữ khách lệ đầy
Trăng ơi có thấu lòng này nhớ quê ?
Nam Đài thôn nước bốn bề
Long Giang* sóng lạnh dội về xa xăm.
Phạm Minh Khôi (dịch)
*Long Giang: sông Lam

[PHẠM MINH KHÔI]

Dịch thơ

NGUYỄN PHI KHANH 阮 飛 卿 (1355-1429)
Tên thật là Nguyễn Ứng Long, hiệu Nhị Khê. Ông sinh khoảng 1355 tại Nhị Khê, huyện Thượng Phúc, Phủ Quốc Oai, trấn Sơn Nam Thượng(nay là Nhị Khê, Thường Tín, Hà Nội).Tổ tiên của ông vốn ở xã Chi Ngại, huyện Phượng Nhãn, trấn Kinh Bắc.Ông là phụ thân của anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa Nguyễn Trãi.Ông đỗ tiến sĩ năm Giáp Dần(1374). Năm 1402 làm Học sĩ Viện Hàn Lâm , rồi lần lượt được thăng quan. Cuối cùng làm Tư Nghiệp Quốc Tử Giám. Năm 1407 ông bị quân Minh bắt đem sang Trung Quốc rồi mất ở đó khoảng năm 1429. Tác phẩm của ông có: Nhị Khê thi tập( đã mất) và Nguyễn Phi Khanh thi văn. Bài “Đề Huyền Thiên tự” trích ở tập Nguyễn Phi Khanh thi văn.
1- Nguyên tác 題 玄 天 字
阮 飛 卿
仙 家 一 簇 聳 雲 岑
路 入 煙 蘿 窅 蓧 深
樹 影 長 年 圍 古 澗
花 枝 清 午 囀 幽 禽
官 閒 我 得 修 身 訣
老 去 天 知 學 道 心
若 見 赤 松 憑 寄 語
佳 遊 何 日 果 幽 尋

Phiên âm : ĐỀ HUYỀN THIÊN TỰ
Nguyễn Phi Khanh

Tiên gia nhất thốc tủng vân sầm,
Lộ nhập yên la yểu điệu thâm.
Thụ ảnh trường thiên vi cổ giản,
Hoa chi thanh ngọ chuyển u cầm.
Quan nhàn ngã đắc tu thân quyết,
Lão khứ thiên tri học đạo tâm.
Nhược kiến Xích Tùng bằng ký ngữ
Giai du hà nhật quả u tầm.


Dịch thơ I: ĐỀ CHÙA HUYỀN THIÊN

Một cụm nhà tiên cao ngất mây
Lối đi dây quấn, khói sương dầy.
Bầy chim lặng tiếng giữa trưa vắng
Suối cổ in hình mãi tán cây
Bí quyết tu thân ta đã biết
Tuổi già học đạo có trời hay.
Xích Tùng , nếu gặp đôi lời nhắn
Vui thú khi nào thỏa chí đây ?
Phạm Minh Khôi (phỏng dịch)

[PHẠM MINH KHÔI]

Dịch thơ 2:

VIẾT Ở CHÙA HUYỀN THIÊN
Nhà tiên cao ngất từng mây
Dây leo, sương khói phủ dầy đường đi.
Bóng cây che suối xanh rì
Cành hoa trưa vắng chim thì bặt hơi.
Quan nhàn quyết chí tu rồi
Tuổi già học đạo có trời biết cho.
Xích Tùng , nếu gặp nhắn nhờ,
Cuộc chơi hứng thú bao giờ thỏa đây ?
Phạm Minh Khôi (phỏng dịch)

Chú thích : CHỮ và NGHĨA
+nhất thốc: 1 nắm, 1 bó, 1 cụm +tủng: điếc (nghĩa trong bài: tủng vân=đám mây tĩnh lặng)
+sầm岑: nhỏ mà cao +yên , la 煙 蘿: khói sương và dây leo + yểu điệu: sâu thẳm + chuyển: tiếng chim kêu(hót líu lo)
+ giản: khe suối , con ngòi. + vi圍(trong từ chu vi): vây quanh , bao quanh.
+quan nhàn官閒: nghỉ việc quan nên thanh nhàn
+ lão khứ老去:tuổi đã về già +nhược kiến若見:nếu gặp được
+giai du佳 遊:cuộc chơi +hà nhật何日 :ngày nào
+quả果: thật là + u tầm 幽 尋: tìm được nơi vắng vẻ

[PHẠM MINH KHÔI]

NGUYỄN PHI KHANH (1335-1429)
Nguyên tác : 春 寒
阮 飛 卿

凝 雲 漠 漠 露 沈 沈
釀 作 餘 寒 十 日 陰
帶 雨 有 痕 粘 樹 絮
傷 春 無 語 隔 花 禽
書 齋 寂 寂 惟 高 枕
世 事 悠 悠 正 抱 衾
安 得 此 身 同 橐 籥
和 風 噓 遍 九 州 心

Phiên âm: XUÂN HÀN
Ngưng vân mạc mạc lộ trầm trầm
Nhưỡng tác dư hàn thập nhật âm
Đái vũ hữu ngân niêm thụ nhứ
Thương xuân vô ngữ cách hoa cầm.
Thư trai tịch tịch duy cao chẩm
Thế sự du du chính bão khâm.
An đắc thử thân đồng thác thược
Hòa phong hư biến cửu châu tâm.

Dịch nghĩa: XUÂN LẠNH
Mây giăng đầy trời,.sương mờ mịt đất
Đông tàn xuân đến nhưng cái lạnh chưa qua
Nước mưa còn đọng lại trên cành hoa
Thương cảm mùa xuân không có tiếng chim hót
Trong phòng vắng vẻ , nằm gối đầu cao
Trùm chăn khi việc đời còn bao bộn bề.
Giá mà thân ta trở thành bễ lò kia
Thổi làn hơi ấm đến khắp mọi nơi
Dịch thơ I: XUÂN LẠNH
Sương mờ mịt đất, mây đầy trời
Xuân đến, đông tàn, lanh chửa thôi.
Mưa đọng , cành hoa bao giọt nước
Xót xuân , chim chóc bặt tăm hơi .
Thư phòng vắng vẻ , đầu cao khểnh
Công việc bộn bề , chăn quấn ngơi.
Giá biến được thành lò bễ nhỉ ?
Thổi làn hơi ấm khắp nơi nơi.
Phạm Minh Khôi (dịch)

[PHẠM MINH KHÔI]

Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585)
巨 鼇 帶 山
阮秉謙
碧 浸 仙 山 澈 底 清
巨 鼇 帶 得 玉 壺 生
到 頭 石 有 補 天 力
著 腳 潮 無 卷 地 聲
萬 浬 東 暝 歸 把 握
憶 年 南 極 殿 隆 平
我 今 欲 展 枎 危 力
挽 卻 關 河 舊 帝 城

Phiên âm: CỰ NGAO ĐỚI SƠN
Nguyễn Bỉnh Khiêm

Bích tẩm tiên sơn triệt để thanh
Cự ngao đới đắc ngọc hồ sinh.
Đáo đầu thạch hữu bổ thiên lực
Trước cước trào vô quyển địa thanh.
Vạn lý Đông minh quy bả ác
Ức niên Nam cực điện long bình.
Ngã kim dục triển phù nguy lực
Vãn khước sơn hà cựu đế thành
Dịch thơ I: CON RÙA LỚN ĐỘI NÚI
Núi tiên ngâm nước biển trong xanh
Rùa lớn đội lên non nước thành.
Đầu ngẩng vá trời tăng sức mạnh
Bấm chân ghìm đất sóng ngừng sinh.
Biển Đông vạn dặm giang tay giữ
Đất Việt muôn năm vững trị bình.
Dốc sức phò nguy là chí nguyện
Cõi bờ tiên tổ cũ thu nhanh.
Phạm Minh Khôi (dịch)
II. RÙA LỚN ĐỘI NÚI
Núi tiên ngâm nước biển xanh, sâu
Rùa lớn sinh ra đội ngọc bầu.
Đất thẳm sóng ghìm khi bấm móng
Trời cao đá vá lúc nhô đầu.
Biển Đông vạn dặm xây đời đẹp
Nước Việt muôn năm dựng cảnh giàu.
Dốc sức phò nguy chung ước nguyện
Non sông gìn giữ vững bền lâu.
13/7/2014 Phạm Minh Khôi

III. CON RÙA LỚN ĐỘI NÚI
Núi tiên ngâm nước biển xanh
Khổng lồ Rùa đội lên thành nước non.
Nhô đầu trời khuyết vá luôn
Bấm chân ghìm đất sóng cồn chẳng lay.
Biển Đông vạn dặm trong tay
Muôn năm đất Việt đến ngày bình an.
Phò nguy hợp sức cùng làm
Cõi bờ tiên tổ quyết tâm thu về.
Phạm Minh Khôi (dịch)

[PHẠM MINH KHÔI]

Nguyễn Trãi 海口夜泊有感
一 蹩 江 湖 數 十 年
海 門 今 日 繫 吟 船
波 心 浩 渺 滄 州 月
樹 影 參 差 浦 漵 煙
往 事 難 蕁 時 易 過
國 恩 未 報 老 堪 憐
平 生 獨 抱 先 憂 念
坐 擁 寒 衾 夜 不 眠

Phiên âm: HẢI KHẨU DẠ BẠC HỮU CẢM
Nhất biệt giang hồ sổ thập niên
Hải môn kim nhật hệ ngâm thuyền.
Ba tâm hạo diểu thương châu nguyệt
Thụ ảnh sâm si phố tự yên.
Vãng sự nan tầm thời dị quá
Quốc ân vị báo lão kham liên.
Bình sinh độc bão tiên ưu niệm
Tọa ủng hàn khâm dạ bất miên.


Dịch thơ: ĐÊM CỬA BIỂN CẢM HỨNG
Giang hồ lưu lạc đã mười niên
Cửa biển đêm nay lại buộc thuyền.
Mặt sóng mênh mang, trăng bãi chiếu
Ánh cây lố nhố , khói trùm lên.
Việc xưa bóng cũ , khôn dìu lại
Ơn nước,thân già chửa báo đền.
“Lo trước hưởng sau” ôm chí cả
Khoác chăn ngồi lạnh đợi qua đêm.
Phạm Minh Khôi (dịch).


Dịch thơ LB: ĐÊM CỬA BIỂN CẢM HỨNG
Giang hồ lưu lạc mười niên
Đêm nay cửa biển neo thuyền thơ chơi.
Nước mênh mông , bãi sáng ngời
Một vùng khói sóng, cây thời bóng im.
Thời qua , việc cũ khó tìm
Thân già ơn nước chưa đền đáng thương.
Bình sinh chí cả* một đường
Khoác chăn ngồi suốt đêm trường khôn khuây.
Phạm Minh Khôi (dịch).
*"lo trước hưởng sau"


Và hai bài viết cũ của Nguyễn Trãi
Nguyễn Trãi (1380-1442) .Đỗ tiến sĩ năm 1400
Anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa

[PHẠM MINH KHÔI]

THÁI THUẬN

西 湖 春 怨
蔡 順
夜 夜 長 寒 月 影 斜
春 風 歸 去 屬 誰 家
紅 顏 樂 盡 蛾 眉 老
腸 斷 無 人 問 野 花


Phiên âm: TÂY HỒ XUÂN OÁN
Thái Thuận

Dạ dạ trường hàn nguyệt ảnh tà
Xuân phong quy khứ thuộc thuỳ gia
Hồng nhan lạc tận nga mi lão,
Trường đoạn vô nhân vấn dã hoa.



Dịch nghĩa: OÁN MÙA XUÂN TÂY HỒ

Đêm đêm giá lạnh làm ánh trăng lu
Gió xuân ghé lại rồi đi khỏi nhà ai.
Má hồng vào lúc tàn cuộc vui thì cũng phai nhạt,
lông mày bạc như người già
Đau như đứt ruột nếu không có người để mắt tới hoa cỏ đồng nội (màu quê).



Dịch thơ I: OÁN MÙA XUÂN TÂY HỒ



Đêm đêm lạnh thấm ánh trăng tà,
Gió đến nhà ai lại trở ra .
Tàn hết cuộc vui mày thúy nhạt,
Màu quê để vắng não lòng hoa.
Phạm Minh Khôi (dịch)



Dịch thơ II: OÁN MÙA XUÂN TÂY HỒ


Lạnh đêm làm ánh trăng mờ,
Nhà ai gió đến vật vờ rồi đi.
Não lòng quên cỏ hoa quê
Cuộc vui tàn má hồng, mi bạc màu.
Phạm Minh Khôi (dịch)


TRẦN MINH TÔNG 陳明宗
(Trần Mạnh 1300-1357)
白 藤 江
陳明宗
挽 雲 劍 戟 碧 巑 岏
海 唇 吞 潮 捲 雪 瀾
綴 地 花 鈿 春 雨 霽
撼 天 松 籟 晚 霜 寒
山 河 今 古 雙 開 眼
胡 越 贏 輸 一 倚 欄
江 水 渟 涵 斜 日 影
錯 疑 戰 血 未 曾 乾

Phiên âm: BẠCH ĐẰNG GIANG
Vãn vân kiếm kích bích toàn ngoan
Hải thẫn thôn triều quyến tuyết loan.
Huyết địa hoa điền xuân vũ tễ
Hám thiên tùng lại vãn sương hàn
Sơn hà kim cổ song khai nhãn
Hồ Việt doanh thâu nhất ỷ lan.
Giang thủy đình hàm tà nhật ảnh
Thác nghi chiến huyết vị tằng can.
Dịch thơ I: SÔNG BẠCH ĐẰNG

Giáo gươm tua tủa kéo tầng mây

Xoáy nước triều dâng sóng bạc dầy.

Mưa tạnh hoa phô tươi mặt đất

Sương chiều thông réo lạnh trời cây.

Non sông kim cổ hai lần dậy

Hồ ,Việt thắng thua thỏang chút đây

Chan chứa sông chiều ngầu ráng đỏ

Ngỡ là máu giặc chửa khô này.

Phạm Minh Khôi (phỏng dịch)


Dịch thơ II: SÔNG BẠCH ĐẰNG

Núi cao kéo vút tầng mây
Triều đưa sóng bạc dâng đầy biển khơi.
Mưa xuân điểm xuyết hoa cười
Thông reo lay động chiều trời lạnh sương.
Hai phen sông núi vững vàng
Thắng thua Hồ Việt thêm càng vững tâm.
Ráng chiều đỏ ối một vùng
Còn ngờ máu nhuộm dòng sông Bạch Đằng.
. Phạm Minh Khôi (phỏng dịch)


KAITLYN MARR
(Thơ Mỹ )


MY LOVE

Love is like a lump of gold
Hard to get , and hard to hold.
Of all the guys I’ve ever met,
You’re the one I can’t forget..
I do believe that God above,
Created you for me to love.
He chose you from all the rest,
Because He knew I would love you best.
Dịch nghĩa: TÌNH YÊU CỦA TÔI
Tình yêu như là một thoi vàng
Tìm kiếm đã khó nhưng giữ được lại càng khó hơn.
Trong tất cả những gã con trai em đã từng gặp
Thì anh là một người em không thể quên được.
Em tin là Chúa ở trên trời cao
Đã tạo ra anh để cho em yêu
Người đã chọn anh từ tất cả những chàng trai còn lại
Bởi Chúa biết rằng em yêu anh nhất.

Dịch thơ: TÌNH YÊU CỦA TÔI

Tình yêu như một thỏi vàng
Kiếm, tìm đã khó, giữ càng khó thêm..
Lũ trai trước đó từng quen,
Chỉ mình anh chẳng thể quên được nào
Em tin Chúa ở trên cao
Tạo ra anh để buộc vào duyên em
Chon anh , loại hết thanh niên
“Em yêu anh nhất” , Chúa tin em mà .
Phạm Minh Khôi (sưu tầm và dịch thơ)

[PHẠM MINH KHÔI]

Tiến tới kỷ niệm 250 sinh của Đại thi hào Nguyễn Du

NGUYỄN DU
(1765 - 1820)

• Đây là bài “U cư Kỳ nhất” 幽 居 其一

Dịch thơ: Ở NƠI U TỊCH (Bài 1)
Hoa, lá cành đào rụng tả tơi
Một gian nhà nát cửa then rời
Trọ lâu quên hẳn mình là khách
Sống mãi nên hay tuổi lão rồi.
Giả ngố , xa quê , phòng thói tục
Giữ mình , đời loạn , sợ người thôi.
Bạc đầu lưu lạc danh chưa có
Ngọn gió tây *làm khăn nhỏ rơi.
Phạm Minh Khôi (dịch)


Dịch thơ lục bát: Ở NƠI U TỊCH (bài 1)
Lá, hoa đào rụng tả tơi
Một gian nhà nát, cửa rời lỏng then
Năm chầy già đã đeo bên
Trọ lâu thân khách lãng quên mất rồi
Tha hương giả ngố phòng đời
Giữ mình thời loạn sợ người hại ta
Bạc đầu sự nghiệp qua loa
Gió tây thổi rớt khăn sa nhỏ rồi.
Phạm Minh Khôi (phỏng dịch)

• Theo tôi biết , bài này tác giả viết trong khoảng 10 năm đi ở ẩn(1786-1795),tránh né nhà Tây Sơn , và
ngầm trách vì nhà Tây Sơn mà làm lỡ giở công danh của mình. Câu kết của bài thơ đã nói lên điều đó
(ý tại ngôn ngoại ? )


Nguyễn Du (1765-1820 ) 阮攸
幽 居 其 二
十 載 風 塵 去 國 賒
蕭 蕭 白 髮 寄 人 家
長 途 日 暮 新 遊 少
一 室 春 寒 舊 病 多
壞 壁 月 明 蟠 蜥 蜴
荒 池 水 涸 出 蝦 蟆
行 人 莫 誦 登 樓 賦
強 半 春 光 在 海 涯


Âm Hán Việt:
U CƯ KỲ NHỊ
Nguyễn Du

Thập tải phong trần khứ quốc xa
Tiêu tiêu bạch phát ký nhân gia.
Trường đồ nhật mộ tân du thiểu
Nhất thất xuân hàn cựu bệnh đa.
Họa bích nguyệt minh bàn tích dịch
Hoang trì thủy lạc xuất hà ma.
Hành nhân mạc tụng “Đăng lâu phú”
Cưỡng bán xuân quang tại hải nha(nhai).


Dịch nghĩa: Ở NƠI U TỊCH (bài 2)

Mười năm gió bụi sống xa quê hương
Đầu bạc lốm đốm còn phải ăn nhờ ở đậu
Đường đi còn dài, trời đã về chiều, lại không tìm ra bạn mới
Một căn nhà lẻ ,giữa mùa xuân lạnh ngắt ,bệnh cũ nhiều- tái phát
Dưới ánh trăng ,con thạch sùng leo lên vách nát
Ao hoang nước cạn hết, chỉ còn thấy ếch nhái
Khách đi đường đọc bài “phú lên lầu” ( chẳng ích gì)
Quá nửa đời người ta còn ở nơi chân trời đất khách.

*”Đăng lâu phú” : bài phú làm khi lên chơi thành Giang Lăng ở Kinh Châu của Vương Xán (177-217)
Vương Xán là nhà thơ nổi tiếng nhất, tiêu biểu nhất của Kiến An thất tử, cuối đời Đông Hán.
Không nên nhầm với bài thơ “Đăng lâu” của Đỗ Phủ .

.
Dịch thơ (Đường Luật):

Ở NƠI U TỊCH (vắng vẻ, tối tăm)

Gió bụi mười năm biệt cố hương.
Phơ phơ đầu bạc , đất người nương
Bệnh nhiều xuân lạnh nhà đơn chiếc
Bạn ít, chiều sang , bước dặm trường
Trăng sáng ,thạch sùng leo vách nát
Nước khô ,ếch nhái quậy đầm hoang
Đi đường đừng ước “lên lầu” ngóng
Quá nửa đời còn giạt một phương
Phạm Minh Khôi (phỏng dịch)



Dịch thơ lục bát :

Ở NƠI U TỊCH (vắng vẻ, tối tăm)

Mười năm ly biệt cố hương
Tóc đầu trắng toát còn nương đất người
Đường dài , bạn ít , chiều rồi
Nhà đơn, bệnh lắm, xuần thời lạnh tê
Thạch sùng leo vách , trăng khuya
Ao khô ếch nhái dãi dề vọng vang
“Lên lầu” đừng đọc đi đường
Nửa đời rồi vẫn tha hương buồn tình.
Phạm Minh khôi (phỏng dịch)