Sa mạc đỏ [Lưu Trữ] - Diễn Đàn Việt Nam Thi Hữu

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:19 AM

VÌ TA BỘI ƯỚC TÌNH EM

Đã dặn lòng đớn đau nữa làm chi
Đã rong chơi để quên tình yêu ấy…!
Nhưng cơ trời bắt chúng ta chịu vậy
Chia tay rồi, nặng trĩu bước chân đi.

Vẫn biết em, lệ buồn giấu hàng mi
Ta quay gót, lòng dửng dưng khẽ hát
Sợ mắt em nhìn soi qua tim sắt
Quay lưng người mà hồn lạc u mê

Làm sao quên câu nguyền ước hẹn thề
Vầng trăng khuyết – và môi em run rẩy
Dẫu mai này buồn vui bên người ấy
Tấm tình kia đâu dễ phai phôi

Anh chừ say cuồng loạn chốn lả lơi
Vẫn nhớ về mối tình thơ vụng dại
Nhiều đêm lòng tê tái
Hằn học nỗi hờn ghen.

Anh bất hạnh – người đau khổ là em
Ai điểm tựa cho bờ vai bé nhỏ?
Khi đêm đêm em cồn cào nỗi nhớ
Biết tâm sự cùng ai?

Đừng em nhé! Kẻo gió lạnh bờ vai
Kẻo con tim nghẹn ngào hơi thở
Dẫu biết em vẫn nhớ
Sao về lại bên em…?

Anh giờ đây vẫn lạc bước thâu đêm
Chân vô định về ngang qua bậu cửa
Ánh đèn khuya trên phòng… em trăn trở
Không biết giờ… đã có người ta?

Sao tình mình vô vọng xót xa
Ta cô hồn đưa bước chân… quỵ ngã
Bóng hình em lung linh trên cành lá
Thoắt hiện hình, thoắt biến mong manh.

Em ơi, em!...Kẽ bội ước là anh…!

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:21 AM

TÌNH CỜ TA GẶP LẠI EM

Thật tình cờ ta gặp lại em
trên biển Nha Trang tràn ngập nắng
Ánh mắt em như rơi vào khoảng lặng
Sóng dưới chân đưa nhẹ bước chân êm.

Vạch bóng tối ta tìm trên bãi đêm
Sóng rì rào hay là em đang khóc
Lòng lê theo những bước chân khó nhọc
Em dỗi hờn như còn tuổi mười ba.

Như sống lại vui buồn thuở rất xa
Phút đầu gặp mắt lồng trong mắt
Chiếc vỏ sò quả tim ngày xưa em nhặt
Đã cùng ta qua bao bão giông.

Em ra đi trong một buổi chiều đông
Ta cứ ngỡ chỉ là cơn mộng ảo
Đời cuốn em đi trong cuồng quay gió bão.
Chẳng lẽ nào ta vĩnh viễn mất em…?

Ta mệt lã sau những chuyến kiếm tìm
những giây phút nhỏ nhoi nhưng bình yên…
Giờ gặp em…
nghẹn ngào bối rối…
mắt lồng trong mắt nhau…

Ta vẫn biết không xóa được niềm đau
Trời còn xui trớ trêu phận số…!

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:22 AM

ĐÊM TRẮNG BẾN HOÀNG HOA
(Tặng ...)

Ta lại một mình thức trắng đêm nay
Bởi giản đơn một điều không gì khác
Từ em đi con tim ta trống hoác
Nhịp yêu đương chẳng còn đập đến giờ.

Dây tơ hồng em thắt cả ước mơ
Để chôn thân trong cảnh đời nhung lụa
Để vùi dập một mảnh đời héo úa
Để xích xiềng nặng trĩu hai vai.

Giữa đời thường ta cũng chẳng là ai
Em thánh thiện, trinh nguyên và lộng lẫy
Ta mặc cảm hay là em ruồng rẫy
Để bây giờ mãi mãi mất em.

Để bây giờ ta lại thức đêm đêm
Hận thế thái nhân tình nhiều tráo trở
Hạnh phúc đến trong tay … Ôi rực rỡ !
Bỗng rớt rơi tận địa ngục thẳm cùng.

Để bây giờ hai đứa hóa người dưng
Ta khốn nạn còn em người hạnh phúc
Mừng cho em ta nguyện ngàn lời chúc
Em vô tình muối bỏ lòng sông.

Em ơi em, hãy hạnh phúc bên chồng
Phương trời xa có một người vẫn thức
Đừng phân vân đó là mơ hay thực
Cứ cùng ai hoan lạc đắm nồng.

Ta bây giờ óc não đã trống không…

------------------------

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:24 AM

CHIỀU TÍM HUẾ
Kỷ niệm những ngày học tập tại Huế

http://farm2.static.flickr.com/1175/896010073_d540b76fae.jpg

Ai về với đất Hương Bình
Cùng nghe nhã nhạc, thăm dinh Tuy, Tùng
Đàn Nam Giao - tế tổ tông
Kia thôn Vĩ Dạ, sao không chịu về?
Bến Vân Lâu nặng câu thề
Trường Tiền sáu nhịp xuôi về Bãi Dâu...
Ngọ Môn chìm khuất mưa ngâu
Một thời rực rỡ gác lầu vua quan
Cạnh sông Hương phía bờ Nam
Ấy trường Quốc học vẽ vang một thời
Văn Khoa Đại học đây rồi
Trường Y, trường Luật … mọi nơi cùng về
Thiên An thông réo trưa hè
Thủy Tiên nước biếc lắng nghe chuyện đời
Kìa sông An Cựu quê tôi
Mưa trong, nắng đục muôn đời không thay
Hãy về đây ! Hãy về đây
Người dân xứ Huế dang tay đón mời.

----------------

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:25 AM

TRỞ LẠI HUẾ XƯA

Ta về trời Huế đổ mưa
Người xưa trong mộng cũng vừa sang sông
Nhân sinh duyên kiếp đèo bồng
Hoa trôi bèo giạt tơ lòng đứt ngang
Ta về vỡ giấc mộng vàng
Con chim sáo nhỏ… lỡ làng duyên thôi
Ta về… ta lại xa người?
Dừng chân trên bến… ngữa trời cầu xin.

20/07/2007 @ 14:04

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:26 AM

CỐ QUÊN

Xua đi một sợi tơ trời
Nỗi buồn ập đến muôn đời không đi
Xua đi giấc mộng chia ly
Người xưa về lại thầm thì trong mơ
Xua đi một nỗi đợi chờ
Thời gian đứng lại vật vờ quanh ta
Xua đi những tháng ngày qua
Về ôm kỷ niệm nhạt nhòa chân mây
Xua đi cả những đắng cay
Ta về bóng đổ dáng gầy hư hao.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:27 AM

NHỊP THỜI GIAN

Em nào đâu biết tháng sáu qua
Nắng mưa, mưa nắng cứ nhạt nhòa
Thắc thỏm trong lòng chuyện cổ tích:
đội mưa tháng sáu, anh thăm nhà

Bây giờ tháng bảy lại gần qua
Nắng vàng đã trải, anh vẫn xa
Gió đưa hờ hững bằng lăng tím
Em gói vào trong nỗi xót xa.

Tháng Tám đến rồi, anh biết không?
Mưa rơi trên phố sắc cầu vồng
Đơn lẽ trời khuya vầng trăng khuyết
Em chờ, em đợi cái hư không...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:28 AM

THÁNG BẢY VÀ LỄ BÁO HIẾU

Thu về giăng kín mưa ngâu
Về thăm mộ Mạ cúi đầu khói hương
Nhân sinh muôn nẻo dặm trường
Về đây bên Mạ tình thương dạt dào
Mạ là suối mát ngọt ngào
Cho con uống thỏa khát khao ngàn đời
Mạ là câu hát ru hời
Đưa con tới tận chân trời hằng sinh
Tri ân công đức sinh thành
Cho con thắt lại một vành khăn tang...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:29 AM

ĐÃ THÔI RỒI CƠN GIÓ HEO MAY

Heo may ngừng thổi đã biết chưa?
Em về ngõ vắng buổi ban trưa
Không gian im ắng đời gõ nhịp
Nước mắt rơi theo nhạt nhòe mưa...

Heo may xa rồi bổng tái tê
Một cơn gió mát lịm...đê mê
Dưng không mưa đổ, sông về phố
Chậm bước em tôi lối đi về

Ngắt nhánh ô-môi nhớ câu thề
Đường xa muôn nẻo phố cùng quê
Xế chiều nắng vương trên bậu cửa
Một mình ngóng đợi heo may về.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:30 AM

ĐI MÔ CŨNG NHỚ VỀ HÀ TĨNH

Giá như biết được lối mây về
Lòng này đâu nhuốm nỗi tái tê
Lang thang bờ biển Thiên Cầm vắng
Mà hồn vương vấn chốn sơn khê.

Em ở nơi nào có biết chăng ?
Quê mình vào hội đón chị Hằng
Điểm danh vắng một người thôn nữ
Thuở ấy chung đường nhảy tung tăng

Ai nhớ - miền Trung chốn chân quê?
Sáo trời vẫn vọng khúc lê thê
Sóng biếc bãi Tiên tung bờ cát
Đón khách viễn phương sớm trở về...

20/09/2007 @ 20:11

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:33 AM

TIẾNG VỌNG QUÊ HƯƠNG

Bao nhiêu năm không còn thơ dại
Ký ức quê hương quá tuềnh toàng
Nay đã về đây, lòng trĩu nặng
Cái nợ trần ai mãi lang thang
***
Để chiều nay đứng trước bến sông xưa
Nghe phù sa tải nặng tiếng đò đưa
Vang vọng đâu đây hồn tiên tổ
Trong cõi tâm linh... gió sang mùa.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:35 AM

XA EM KỶ NIỆM

Giọt mưa buồn định mệnh
Quất vào anh và em
Giọt nước mắt định mệnh
Cho tình mình chông chênh.

Đêm nay ta lang thang
Mộng du miền xa lạ
Yêu sao dã quỳ vàng
Em mắt nai, tóc bím

Bàn tay buồn tóc vuốt
Ánh mắt buồn đắm say
Trái tim buồn hiu quạnh
Cùng nỗi nhớ đong đầy.

Em gần mà vẫn xa
"Bên kia bờ ảo vọng"
Ta giờ ôm xót xa
Khóc cho người trong mộng.

07/11/2007 @ 23:44

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:36 AM

KHÔNG TIN ĐƯỢC DÙ ĐÓ LÀ SỰ THẬT

Bao năm rồi bom Mỹ vẫn còn kia
Bao cái chết thương tâm
Bao mảnh đời bạc hạnh
Nỗi đau dai dẳng
Nỗi đau chiến tranh
Thật hào hùng một thế hệ cha anh
Sống chung cùng bom đạn
Cho chúng tôi được sống
Cho đất nước này hồi sinh
Chuyện oái ăm khi giữa hòa bình
Ép dân khiêng bom về trong xóm
Cái mạng người coi rẻ
Nghiệp vụ dốt đặc cán mai
Nếu chẳng may vạ gió tai bay
Quả bom chớp lửa
Đình... đoàng
Ai người rơi nước mắt
Ai người bị thuyên chuyển
Và báo cáo đã xử lý thêm một quả bom
Chao ôi !
...Không tin được dù đó là sự thật...
Đã vô tài mà còn thất đức
Đáng đánh trăm roi
Bêu giữa làng làm gương noi
Công minh pháp luật
Nghiệp vụ trau dồi
Ơi hỡi mọi người.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:37 AM

QUA ĐÒ
(Kính tặng các thầy - cô)

Lặng nhìn bụi phấn bay bay
Lòng xôn xao thấy thương thầy, thương cô
Chúng em từ thuở ấu thơ
Tập viết, tập đọc. . . i. . . tờ. . . ê. . . а. . .
Lòng thầy cô thật bao la
Đỡ nâng, chỉ bảo, thiết tha, dịu dàng
Xuân qua, Hè tới, Thu sang
Giúp chúng em được hành trang vào đời
Ước mơ lớn - giữa cuộc đời
Bao năm tháng vẫn là người bôn ba
Nhà thầy, cô có bao xa
Bao nhiêu bạn đã ghé nhà thăm chơi?
Cuộc đời vất vả ngược xuôi
Gạo, tiền, cơm, áo cốt nuôi lấy mình
Em chưa trả hết ân tình
Cao xanh bắt tội phải thành "giáo viên"
Để rồi giáo án đêm đêm
Để rồi trang sách ngẫm nghiền nhân sinh
Cũng vì nặng một chữ tình
Chuyến đò nặng phải gồng mình đưa qua
Chiều nay bụi phấn nhạt nhòa
Nhớ xưa mình cũng đã qua. . . chuyến đò.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:38 AM

CHUYỆN NHÀ GIÁO THỜI @

Nỗi đau lương tri, nỗi đau nhân thế
Khi giáo viên "phạm quy chế" của ngành
Thử hỏi loài giun cho đến cao xanh
Dùng mọi cách bịt mồm con trẻ
Việc làm nông nổi hay là ý thức hệ?
Trong thức ăn pha chế thuốc an thần
Dẫu biết trước trẻ thơ sẽ ngu đần
Rồi dùng thước đánh lòi gân, tóe máu
Lỡ nghi ngờ các em có tật xấu
Kêu cả lớp cào cấu, bớp tai
Rồi thì dọa nạt ép khai
Trò viết tuyệt mệnh một hai từ trần
Có thầy giáo muốn gần trò nữ
Lại phân công nam giữ cầu thang
Nữ sinh lần lượt lên bàn
Cho thầy nắn bóp xem "hàng" kiểm tra.
Giám thị kia tuổi già sức yếu
Cũng râu xanh... chèo kéo nữ sinh
Đơn lên nên mới lộ hình
Vào trong nhà đá giam mình ăn năn.
Có giáo viên nói xằng, nói cuội
Mắng các em đồ "mọi", đồ ngu
Rồi thì dua nịnh ô dù
Đứa hư cộng điểm, nhưng trừ em ngoan
Có thầy nóng máu ngứa gan
Thuê ngay một lúc một đàn du côn
Đánh học sinh tràn luôn màng dịch
Dùng gậy công như địch đánh tù
Có người đạo mất thân hư
Giả đò bày trận y như cướp đường
Hòng hưởng trọn tiền lương tập thể
Lấy vải thưa đâu dễ che người
Kể ra muối xót lòng tôi
Thôi đành ngậm thuốc, nuốt vôi...nghe nhìn.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:39 AM

NHỮNG NGƯỜI GÁC ĐÊM TRÊN BÁN ĐẢO CAM RANH

Kim đồng hồ nhích dần lặng lẽ
Bốn bề vắng vẻ, bình yên
Giờ này đã quá nửa đêm
Các anh vẫn đứng gác: uy nghiêm, mạnh mẽ
Có lạnh lắm không những người lính trẻ?
Đêm đầu đông sương giá buốt thịt da
Các anh vì giấc ngủ mọi nhà....

Ngày mai trong tiếng đàn ca
Mừng ngày quân đội ta thành lập
Môi mềm và bia rượu sóng sánh
Người ta nhắc đến những chiến công hiển hách
...máu trộn bùn non...
...thân làm giá súng...
Có bao người nghĩ về các anh
Những chiến sĩ gác đêm thầm lặng
Sóng vẫn vỗ rì rào bờ cát trắng
Dáng anh sừng sững trong đêm.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:40 AM

CÓ CÒN LÀ HOÀI NIỆM ?

Em viết vần thơ màu hồng
Trong chiều cuối thu gió thổi
Tự dưng lòng ta bối rối
Lang thang đi mãi trong đêm

Giấc mơ em thật dịu êm
Mà sao trào dâng đắm đuối
Nụ hôn đã xa vời vợi
Môi tìm tắt cả cơn mưa…

Xa rồi… nay hóa thành xưa
Hôm qua đã là quá khứ
Hãy quên những lời thề hứa
“Trọn đời…trọn kiếp…yêu em”.

Hãy vùi nỗi nhớ vào đêm
Bình an trong từng hơi thở
Tay anh không vòng được nữa
Cũng xin em chớ hồ nghi

Mừng em đã chọn lối đi
Đường đời chông gai chớ khóc !
Bóng hình khắc sâu lồng ngực
Anh về nhắp chén vơi đầy…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:41 AM

THÔI BỌN MÌNH CHIA TAY

Có còn gì níu kéo nữa đâu
Buồn đấy... !
Đã chia xa dẫu luyến lưu cũng vậy
Không lẽ...? Không ! Chia tay !

Mai rồi quên như kỷ niệm nhẹ buồn lay
Tình yêu mình chập chờn trong ảo - thực
Chén đắng anh say
Khệnh khạng và dẳng dai lời thề hứa
Em về nơi hỗn hoang không điểm tựa
Cuộc đời có chông chênh?

Mất nhau rồi... Giá lạnh? Ấm êm?
Cơ phận trao ban đành chịu thế
Có thể em trở thành người cô lẻ
Ta muộn màng vẫn sống kiếp dưng không

Đã xa rồi vương chi nỗi nhớ mong
Hãy gác lại một thời vườn cổ tích
Hãy gác lại một thời chưa được phép
Đã run rẫy... thương yêu (!)

Rồi một mai anh dừng bước phiêu diêu
Em vô định lang thang trong miền nhớ
Gặp nhau và trả nợ
Trong hơi thở ... mong manh...

Trọn đời anh!
Vẫn quằn quại thời say mê, đắm đuối
Vẫn mộng du những chiều vàng mong đợi
Lên ngôi trong yêu thương
Thật nhiều...

Anh vẫn biết em không thực lời yêu
Như thiêu thân hóa mình trong lửa cháy
- "Em không thể... xa anh đâu... thật... đấy..."
Bước anh dài, bóng đổ dưới chân hiên.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:42 AM

ĐỜI VẮNG EM RỒI

Phố vắng em rồi… ! Lòng trống không
Mây vần vũ và ngoài trời nổi gió
Xe hoa em đi ngang qua đầu ngõ
Áo trắng bay khỏa lấp nét trinh nguyên.

Anh ẩn mình như con thú hoang đêm
Bày vết thương liếm từng giọt nhớ
Xác pháo bay còn vương trên bậu cửa
Em có còn vương vấn ? Dại khờ ơi…!

Đêm huyền hoặc ai nghiêng ngã buông lơi
Bản tình ca chùng chình… dang dở…
Hôn nhân hay là kiếp nợ
Em tôi thổn thức ngàn năm…

Em đi rồi...
Em giết cả mùa trăng…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:43 AM

HÃY TẮT ĐI NHỮNG NGỌN ĐÈN NGẮN NGỦI
OH MY LORD ! YOU MAR ALL WITH THIS STARTING...!

Ta vẫn biết có một lần như thế
Lời tạ từ hôm nay hoặc mai sau
Ta đã nghe những lời như thế
Để người đi than khóc giọt mưa ngâu

Rồi hôm nay ta lặng lẽ cúi đầu
Rồi ngày mai lê bước chân đơn lẻ
Âm hưởng mang theo đến ngày tận thế
Dẫu thời gian tàn nhẫn có phôi pha

Ai than khóc cho kỷ niệm đã qua
Ai đơn chiếc giữa cuộc đời tro bụi
Hãy tắt đi những ngọn đèn ngắn ngủi
Ta khỏi thấy những chiếc bóng chập chờn

Ta là một diễn viên kém trên sân khấu đời thường
Thét ra lời dốt ngu cuồng nộ.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:45 AM

NHỮNG QUẢ ĐÀO TÌNH MẸ

Mẹ góp nhặt từng hạt đào "lộn hột"
Để cho con không mai một giữa đời
Để cho con tương lai sẽ thành người
Và khi ấy Mẹ an vui sung sướng

Nhà ta nghèo không có trâu, có ruộng
Nhờ vườn đào và mấy luống mồng tơi
Bố chân run vẫn chạy ngược chạy xuôi
Kiếm tiền mắm cho trôi ngày 2 bữa.

Riêng vụ đào năm nay Bố Mẹ hứa
Sẽ dành riêng khi con đậu cấp hai
Mua cho con chiếc xe đạp cho oai
Sắm áo mới vì vai con đã rộng.

Con học chữ biết nhiều biết rộng
Vẫn nhớ về nguồn gốc quê hương
Bố và Mẹ gởi trọn cả tình thương
Cầu mong con nơi phố phường mạnh khỏe

Hãy cố học nghe con khi tuổi đời còn trẻ
Chớ ham chơi, lêu lổng, sa đà
Chờ con về và khúc khải hoàn ca
Trước làng họ để nhà ta vinh dự.

Dẫu sau này khi cánh đầy lông đủ
Hãy nhớ nghe con từ mỗi hạt đào
Đã thấm đẫm mồ hôi bố mẹ vào
Nuôi con lớn và giúp con thành đạt.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:47 AM

GỞI NGƯỜI Ở PHÍA BỜ TÂY
(thơ viết cho ....)

Biển lặng yên khi cuồng phong không thổi nữa
Chúng ta nguội lạnh khi đam mê chẳng còn
Sao ôm hoài chút vô vọng cỏn con
Và tự hào vì những điều chóng mất...?
Tuổi trẻ bị mây mờ che khuất
Nhìn lại mình sao trống rỗng vô duyên
Chút tình con vùi dập chẳng trinh nguyên
Vẫn sống mãi như tim thoi thóp máu
Người thành tâm chính là người ẩn giấu
Những hư danh hào nhoáng xung quanh
Ta yêu em sao tình quá chông chênh
Buông bản ngã trong ngôi nhà định mệnh
Chẳng dám nói lời yêu hay lời tạ từ oan nghiệt
Ta phân vân trên ngưỡng cửa của đôi bờ....

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:48 AM

NGỦ MÊ
(Hồi âm....)

Ta ngủ mê, trời đất cũng ngủ mê
Nên em đến chẳng ai thèm đánh thức
Giữa hỗn mang lời thơ em là thực
Ta nghe ngực đau nhói xót xa...

Em một thời lộng lẫy kiêu sa
Ta ngạo nghễ tưởng là người chiến thắng
Rượu ai rót sao nghe toàn vị đắng
Để buồn vui ta vẫn mãi mênh mang...

Đây bình minh, bên em vẫn hôn hoàng
Hai cái nửa muôn đời không gặp được
Giá cao xanh cho ta một lời ước
Để cầu xin ta được thứ tha...

Ngỡ quên rồi khi người đã đi xa
Ta lẫn trốn giữa giòng đời ô trọc
Bao năm rồi, hôm nay ta òa khóc
Như đứa con hoang đàng hối hận ăn năn...

Nghĩ về em ta lại thức cùng trăng
Trăng viễn xứ hay lòng ta viễn xứ ?
Cầu xin em đừng khơi gì quá khứ
Bởi vết thương âm ỉ vẫn chưa lành..

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:48 AM

ONLINE AT THE SAME TIME

Trên bảng danh sách dài dằng dặc
Ta vẫn nhận ra em
Một cái nick chỉ xuất hiện đêm đêm
Cho tới khi trời hửng sáng
Ta và em chưa bao giờ là bạn
Cũng chẳng phải nhân tình
Nhưng những điều ta nghĩ về nhau quá nhân sinh
Đẹp hơn những điều trong sách vở
Cám ơn em đã cho ta hơi thở
Để lạc quan trong cảnh sống tạm bợ này...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:50 AM

"NHỮNG HẸN HÒ TỪ NAY KHÉP LẠI" ?

Ôi vầng trăng cô tịch chơi vơi
Ta đã hiểu vì sao người tròn lại khuyết
Những hẹn hò để suốt đời da diết
Hắt bóng mình bàng bạc cả trùng dương.

Sóng vẫn nô đùa ủ ấp yêu thương
Biển đón nhận và trào dâng mạnh mẽ
Chỉ có vầng trăng kia đơn lẻ
Đau đến nỗi quặn thắt tựa dây cung.

Biển chiều nay lại dâng Sóng bão bùng
Như quằn quại trong yêu thương và uất hận
Trăng che mặt đưa mắt nhìn ngơ ngác
Thuở dại khờ đã lỡ hẹn hò nhau.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:51 AM

CHÂN LÝ

Ta không so sánh em với cơn mưa mùa hạ
Bởi em xinh đẹp hơn và ôn hòa hơn
Nhưng những cơn gió dữ dội
Đang lay động mầm non yêu dấu của tháng năm
Mùa Xuân qua nhanh với những ngày ngắn ngủi
Ta trở thành chú ve con lạc lỏng
Hát mãi khúc tình si đợi mùa thu
Nhưng thời tiết rồi cũng suy tàn
Bốn mùa tự nhiên tàn tạ
Chỉ có ta chơi vơi trong bản ngã
Bạn tri kỷ là chiếc bóng lang thang những ngày trời nắng
Riêng vần thơ vĩnh cửu này cho em
Nếu khi nào em nhận ra
Khi ta còn hít thở giữa bao la
Thì trái tim vẫn dành riêng cho em đó
Chân lý ấy muôn đời sáng tỏ
Nhen nhúm niềm hy vọng mong manh...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:53 AM

TIỄN EM RA PHI TRƯỜNG

Trời bão giông khóc cho người viễn xứ
Chiều nay em đi
Chỉ một người có làm cuộc chia ly...?
Ta vô vọng nhìn theo tà áo vẫy
Xa nhau rồi đớn đau thật đấy
Thấy lòng trống rỗng vu vơ
Thuở biết nhau trong một phút tình cờ
Câu thơ ép vào trang vở
Những tưởng cùng ai sẻ chia từng hơi thở
Ngắm ánh trăng vàng
Giỡn sóng biển xanh
Ngỡ cùng ai
Nuôi hy vọng mong manh
Để giờ đây...
Chỉ còn là ảo ảnh
Ly rượu chiều đượm màu sóng sánh
Nhạt thếch đầu môi
Ly rượu chiều tôi nhắm chơi vơi
Mỉm cười...buồn... vui... lẫn lộn
Biển trào dâng từng cơn sóng lớn
Ta cô đơn, bé nhỏ trước phận đời ....

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:54 AM

TÌM VỀ NGUỒN CỘI

Khi nắng hạn mùa Hè xuyên qua kẽ đất
Tháng năm về tinh kết một chồi non
Phơi phới tuổi thanh xuân đầy nhựa sống
Đóa vô thường tinh khiết giữa mùa xuân
Em đã đến nhẹ nhàng như gió thoảng
Cả rừng xanh đồng nội cũng giật mình
Như giọt sương run rẩy buổi thanh minh
Như ảo ảnh vụt tan rồi hiện ẩn
Em đến bên đời ta rồi vụt mất
Con chim nhỏ rũ cánh khóc u buồn
Sóng ngàn đời hát mãi khúc đau thương
Ru nhẹ hồn ta tìm về nguồn cội...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 08:58 AM

HOÀNG HÔN
Hoàng hôn - phút giao thời giữa ngày và đêm; giữa sáng và tối; giữa âm và dương; giữa thiện và ác... Ai đã một lần vấp ngã, đã một lần ăn năn, đứng trước cảnh quan của thiên nhiên trong giây phút mầu nhiệm này, mới cảm nhận được những xung động tâm linh từ mênh mông vô tận....

VỀ MIỀN TRUNG
Hoàng hôn nhẹ xuống thinh không
Gióng hồi chuông tiễn trên đồng hoang vu
Lá vàng rụng…ngỡ mùa thu
Một cơn gió thoảng mơ hồ xa xăm
Muông cầm tìm chỗ trú thân
Ráng chiều tím đã mờ dần chân mây
Một mình ta ở lại đây
Bao quanh bóng tối…vơi đầy mình ta
Đành lòng… ngày đã đi xa…

TÂM AN:
Nhìn hoàng hôn rớt - buồn không
Bao nhiêu mong nhớ mà lòng hoang vu
Chiều vàng như lá cuối thu
Mắt trông vời phía mịt mù xa xăm
Lẻ loi vọng bóng người thân
Đừng ai phiêu bạt bất cần như mây
Gom từng giọt nắng về đây
Thắp lên đốm lửa tiễn ngày cùng ta
Nháy hoài một ánh sao xa…

(Cất 1 bài của ...N)

KK-TÌNH THEO LÁ BAY XA:
Hoàng hôn đẫm lệ buồn không
Chân trời tím ngắt gió đồng vi vu
Bước sầu dẫm lá mùa thu
Giọt sương tan vỡ bóng mù xa xăm
Trách hờn cái dại bản thân
Trông mong hình bóng khuất dần theo mây
Đơn côi còn lại mình đây
Từng chiều ảo mộng đong đầy mỗi ta
Cuộc tình đã mãi chia xa...

SONG HUONG :
Hoàng hôn rớt giọt thinh không
Hồi chuông xa vẳng cánh đồng thâm u
Lá vàng đau rụng vào thu
Cợt đùa cơn gió tít mù xa xăm
Chim chiều mỏi cánh dừng chân
Chở theo bóng nắng tím ngần sắc mây
Một mình ta lạc chốn này
Hoàng hôn rụng tím hao gầy lòng ta
Ừ…thì ngày đã đi qua…
Mình ta nâng chén gật gà…men say.

NGUOIBINHTHUONG:
Để hồn trôi giữa thinh không
Lặng nghe tiếng sáo trên đồng vi vu
Dường như đã hết nắng thu
Dường như có tiếng chim gù xa xăm
Chạnh lòng mình ...tự thương thân
Nửa đời đã hết...tóc gần như mây
Còn mơ còn mộng chi đây
Hoàng hôn xuống...lệ dâng đầy mắt ta
Ngày xưa...xa quá là xa...

(Cất 1 bài của T...)

NGUOIBINHTHUONG :
Cuộc đời...yêu lắm biết không
Làm trai phỉ chí tang bồng vi vu
Dừng chân say ngắm chiều thu
Nghe chuông chùa đổ...mịt mù xa xăm
Nghĩ mình-thân tự lập thân
Sống trên đời phải góp phần xua mây
Gom niềm vui sống về đây
Chung tay xây nước non này của ta
Mỉm cười...Ngày ấy không xa.

ONE DAY
Hoàng hôn đã khuất buồn không
Gió lùa khẽ lá trên đồng vi vu
Một mình đi giữa chiều thu
Dõi theo hình bóng sương mù xa xăm
Dẫu biết yêu chỉ nhọc thân
Tình em trao ấy chất tầng như mây
Nỗi buồn sao vẫn còn đây
Cho sầu héo hắt đong đầy trong ta
Người đành quay gót rời xa

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:00 AM

AI LÀ NGƯỜI CÓ LỖI ĐÂU EM !

Sao giận lòng để dỗi hờn anh
Trong tình yêu nào ai người có lỗi
Điều đã biết cần chi phải hỏi
Lắng nghe lòng những nốt nhạc yêu…

Giá gương xưa vẫn luôn phủ nhiễu điều
Dẹp đi hết mối lo mà vui sống
Chưa gặp em… ta vẫn ôm hoài mộng
Và biết em giọt lệ vẫn chưa vơi…

Chẳng thể bên nhau đi trọn kiếp đời
Ta vẫn mãi cuồng say trong mộng ước
Đừng bao giờ vấn nghi rằng mất…được…
Bởi tình yêu vốn thế tự hồng hoang

Ta chỉ là gã thi sĩ nghèo nàn
Huyễn hoặc nhân gian và chính mình quá lắm
Để giờ đây rời xa vòng tay ấm
Mưa vẫn mưa…và ta vẫn mãi đi…

Cổ tích tình yêu ta vốn chẳng hiểu gì
Càng không hiểu những gì mình đang có
Ta trốn cuộc đời, ta quên tình chồng vợ
Ham rong chơi kiếm lại …tình xưa

Ta hận lòng đem trút hết vào thơ
Sao em lại phũ phàng hồ nghi thế
Sẽ chẳng có nỗi đau nào là nhẹ
Bởi đã đau là thương tổn chính mình…

Ừ chẳng thà em cứ mãi lặng thinh
Để vết thương đừng hằn sâu thêm nữa
Để mỗi mai anh nhìn qua song cửa
Vẫn thấy em cười với tất cả yêu thương

Mưa ngàn đời nhưng lệ có bao nhiêu…?
Tầng tháp cổ ngàn năm vẫn thế
Đừng tự kỷ nhé em, đừng cho mình là tệ
Có trách chăng tất cả bởi vì anh…

VMT - 16/12/2008

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:01 AM

HAI NỬA ...THƯƠNG ĐAU

Anh trở về đây trên bến sông xưa
Nơi ngày ấy hàng đêm ta hò hẹn
Con thuyền cũ nằm chơ vơ quạnh quẽ
Em đã đi xa...biết ngả mô tìm

Đoái về Bắc em giờ tựa cánh chim
Ngóng về Nam vẫn im lìm mấy bãi (*)
Hãy tha thứ cho anh đã một thời cuồng dại
Để bây giờ mãi mãi cách xa

Bao năm rồi chưa dám tặng một nhành hoa
Câu thề hẹn khờ ngu không dám tỏ
Hai nửa trôi qua đầy sóng gió
Chữ thủy chung không ráp được vẹn nguyên

Lại một lần em nhỏ lệ tình duyên
Lại một lần em hái nhầm trái đắng
Ta không khóc sao nghe môi vị mặn
Hai nửa đêm nay...hai nửa đớn đau....

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:02 AM

TAN GIẤC MƠ HOANG

Tan mơ thì ra năm mới
Đông tàn rét quá đi thôi
Ta về vườn xưa chốn cũ
Bạn bè thân hữu đâu rồi

Chiều nay mưa ngập kín trời
Nỗi buồn theo mưa thức dậy
Soi gương mắt môi tím tái
Ngoài song lả tả cánh hoa

Người ơi ! Xin hãy thứ tha…
Hãy dành cho nhau lẽ sống
Dù đến với nhau trong mộng
Cũng đành… bé bỏng niềm vui

Muốn viết cho người… lại thôi
Đừng hờn trách chi em nhé
Chuyện tình ngày nao thuở trẻ
Để riêng anh mãi chơi vơi

Hàng đêm mong thấy em cười
Bến bờ nối cầu hạnh phúc
An lòng ta say trọn giấc
Và thấy yêu thêm cuộc đời

Xuân về em có an vui
Cho ta làm người chia sẻ
Đừng nhé một lần rơi lệ
Bạn bè sẽ luôn cảm thông

Xuân về anh cũng ước mong
Ươm tình trong vườn hoa mộng
Thắp lên tình yêu cuộc sống
Đưa nhau về tới cõi mơ...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:03 AM

NỬA ĐỜI CHƯA BIẾT TUỔI HOA

Giật mình nhìn lại phía sau
Nửa đường đời lắm dãi dầu gió sương
Tuổi thơ rời bỏ quê hương
Cùng cha lánh nạn nẻo đường mưu sinh
Mười tám tuổi về cố kinh
Bao năm đèn sách hiển vinh họ hàng
Thiên duyên chọn nghiệp giáo làng
Gom đồng bạc vụn lo toan cửa nhà
Nửa đời chưa biết tuổi hoa
Hôm nay nhìn lại đã qua nửa đời...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:04 AM

"...ĐƯA NGƯỜI TA KHÔNG ĐƯA SANG SÔNG "

Em vội vàng từ giã buổi chiều đông
Cố gạt lệ sầu rơi không ngoái đầu nhìn lại
Cả mây trời cũng dường như tê tái
Khóc người về bến bờ xa
Mẹ tiễn con trong nước mắt nhạt nhòa
Bao giờ con về lại …?
Mẹ muốn thăm nhưng dặm trường xa ngái
Con đi rồi hãy nhớ lấy quê hương
Bạn bè thân đứng chật cả phi trường
Những cái hôn và bắt hay hối hả
Hãy thư về cho bọn mình nhá…!
Quê mình nghèo nhưng thấm đậm nghĩa tình
Ta ẩn mình trong góc tối lặng thinh
Trời thì rộng mà sao mình bé nhỏ
Nghe trong tai tiếng ù của gió
Mắt thẫn thờ nhìn bóng đổ dần xa ….

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:05 AM

TRỞ VỀ

Ta lại về bên vườn cau khóm trúc
Dẹp nỗi buồn dẹp bao nỗi âu lo
Nỗi nhọc nhằn của phận khách đưa đò
Ta về lại quê nhà xưa thương nhớ

Ta trở lại khi đất trời rộng mở
Phút linh thiêng cả vạn vật mừng vui
Như được chung hạnh phúc với bao người
Ta ngẫng mặt cao đầu không hổ thẹn

Ta trở về trên bến xưa hò hẹn
Bao năm rồi vẫn thấy buổi thanh xuân
Trong nắng sớm gió mơn man thật gần
Mái tóc xưa đã không còn tung nữa

Xuân đã về ngập tràn trên bậu cửa
Ý xuân trôi theo những gió cùng mây
Nghe xuân tình trỗi dậy đến ngất ngây
Lòng tự hứa từ nay không đi nữa….

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:06 AM

BIỂN HẸN

Khi hoàng mai khoe mình trong xuân thắm
Bên hàng dương chỉ lặng lẽ mình Anh
Gió mơn man đưa vị biển ngọt lành
Nghe dào dạt rì rào hoa sóng trắng

Bao thiếu nữ đùa vui bên bóng nắng
Vẫn hồn nhiên khi tay sóng nhẹ xô
Áo trắng trinh nguyên, nhịp thở nhấp nhô
Như tiên nữ giáng trần…ôi diễm phúc

Hỡi thế gian ! Lòng ta đầy uẩn khúc
Muốn ngửa mặt kêu gào giữa trời xanh
Ta thấy mình trước biển quá mong manh
Chưa hội ngộ bày chi cuộc ngăn cách…?

Quán trọ lòng một lần chân lữ khách
Vẫn còn lưu gót ngọc với hài yêu
Giấc mơ hoa ta đã dệt thật nhiều
Kéo gần lại hai chân trời cách biệt…

Cảm lòng ta đất trời dường như biết
Dải Bình Ba che chắn vịnh Cam Ranh
Để ta còn được ngắm mãi biển xanh
Để nâng niu kỷ niệm thời dấu ái…

Ừ thì em, bây giờ đi xa mãi
Anh vẫn tin vào một trái tim yêu
Anh vẫn thường ao ước chỉ một điều
Em sẽ đến…một lần thôi…sẽ đến…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:07 AM

CÓ NHỮNG NGƯỜI LÍNH

Có những người lính đi qua chiến tranh
Ngực hứng đầy vết thương loét thịt
Và da cam ngấm vào xương tủy
Và giã từ phần thân thể bên chiến hào

Có những người lính trở về với cờ sao
Những vòng hoa và ôm hôn thắm thiết
Những huân chương chưa nhìn đã biết
Bằng với chiến công

Có những người lính ra về với tay không
Không giấy tờ, không người thân, không đồng đội
Một lời đưa ra bị xem là giả dối
Chỉ âm thầm trở lại với ruộng nương

Có những người lính quay về với học đường
Đem tình thương sẻ đều cho bọn trẻ
"Vết chân tròn..." nhưng tâm hồn tươi trẻ
Vui tháng ngày với chân lý quang minh

Có những người lính cởi bỏ áo nhà binh
Thành chính khách, thành thương gia, thành cán bộ
Gom bạc tiền xây lâu đài đồ sộ
Đi xe con đạn bắn chẳng trợt sơn

Có những người lính vênh mặt cong cơn
Vỗ mặt xưng danh ta đã từng là lính
Súng ngày xưa nhắm vào kẻ địch
Nay ngắm vào đồng loại bóp cò...

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:08 AM

MỘNG MỊ

Có những khuya đột nhiên choàng dậy
Bóng giai nhân ẩn hiện trước vườn hoa
Suối tóc dài uốn lượn dưới trăng ngà
Nghe vẳng vọng tiếng ca buồn diễm tuyệt

Có những đêm thấy rằng mình đang chết
Hồn phiêu du trên cả chín tầng mây
Bao bạn bè quen lạ đến vui vầy
Rượu tiên uống đến no say thỏa thích

Có những lúc chìm dần vào cô tịch
Một màn đen như lưới chụp chung quanh
Tôi vẫy vùng trong hy vọng mong manh
Xin lại được nhìn em thêm lần nữa

Có những chiều hoang liêu như cỏ úa
Cả tay chân trí óc mục rữa dần
Phách và hồn cô lại khối tinh lân
Bay lờ lững trong khoảng trời vô định ….

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:10 AM

TÌNH CÁ

Em nữ thánh mà ta hằng tôn kính
Là thần tiên khiến hồn mãi đam mê
Là thời gian cho ta lỗi câu thề
Là thế giới ảo huyền thân ngọc nữ
Trước mặt em ta xin làm sĩ tử
Giấc mộng tình hôm sớm mãi kề bên
Thân nam nhi lỗi tội nguyện xin đền
Chỉ mong em sớm thoát đời cô mạn
Tình chúng ta vĩnh hằng cùng năm tháng
Thì em ơi cách trở có là bao
Vũ trụ mênh mông hoa cỏ vạn màu
Trong mắt anh, em muôn phần lộng lẫy
Anh vẫn biết đường trần đầy cạm bẫy
Nên Hóa Công đày đọa phải cách xa
Đừng em nhé ! Chớ nhỏ giọt châu sa
Anh càng thấy không gian là vô tận
Hãy ngoan nhé xin người ơi chớ giận
Ta sẽ vượt thác ghềnh cả năm châu
Sẽ theo em cho tới phút bạc đầu
Thân dẫu thác cũng hóa trai đáy bể
Ngàn đời sau chuyện tình ta được kể
Tình mặn nồng nhưng trắc trở mà thôi
Ôi nợ duyện đã gắn với cuộc đời
Chữ chung thủy nguyền theo… không đoạn tuyệt…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:12 AM

QUÊ TÔI

Quê tôi mỗi bận bão giông
Đường phơi xác chuột , ngoài đồng nước dâng
Nhà tôi tới chục miệng ăn
Một con trâu nái đỡ đần ruộng nương
Rẫy rừng cũng lắm tang thương
Cọp rình từng phút bên vườn sắn khoai
Nhiều đêm trằn trọc thở dài
Phận mèo con ước vươn vai hóa rồng
Nhiều ngày nắng lửa rắn hông
Ráng làm thân ngựa gánh gồng mưu sinh
Rẫy nuôi dê, ruộng tẩy sình
Những mong thay đổi tình hình khá hơn
Lỡ mùa như khỉ lon ton
Xuống hồ bẫy cá, lên non tìm mài*
Tinh mơ gà gáy đổ dài
Còn chăm chó, lợn ... để mai đi cày
Ngồi buồn nghe sóng mũi cay
Mười hai con giáp cứ xoay nhọc nhằn....

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:14 AM

NHỚ PLEIKU

Úp mặt vào đất
Nghe vang vọng tiếng cồng tiếng chiêng
Kiêu hùng cổ võ
Tiếng con thú ăn tên gào trong gió
Anh phải về đất em (1)
Đốt rẫy làm nương
Gia Lai có từ dạo đó
Dòng Sê San hòa máu cây cuộn đỏ
Con trĩ sao ngơ ngác gọi bầy

Anh tìm em qua Đắk Đoa, Đắk Pơ
Đêm Chư Ty nằm nghe chuyện “Cây gươm ông Tú” (2)
Ché rượu cần thơm
Dậy hương mùi cá lúi (3)
Mà bóng em vẫn mãi ở Cheo Reo
Nghe hoẳng kêu nhớ đồi sắn An Khê
Vùi than đỏ còn nghe mùi bo-xít (4)
Cha vẫn bám rừng trên Mang Yang, Phú Thiện
Mẹ gùi măng đổi muối tận Ia Grai
Bàn chân em da đã hóa thành chai
Đã bao lần qua Chư Prông, Chư Păh
Em tựa đóa hoa rừng khoe hương sắc
Mắt trong veo như dòng nước sông Ba
Anh lại lên đường thẳng hướng Krông Pa
Nào hay biết em về Chư Sê dự hội
Tháng Ba Tây Nguyên , tiếng gà gô mỗi tối
Nhắc chuyện mình ước hẹn ở Kông Chro
Qua K’Bang, qua Ia Pa lắm núi nhiều hồ
Cứ ngỡ gặp em khi ngắm nhìn sơn nữ
Hay em về Pleiku phố cũ
Hứng mưa nguồn để “ếm” cuộc tình xa (5)
Mai có về phố huyện Ayun Pa
Hãy để cho anh con lăng, con phá (3)
Và ché rượu kéo lên từ suối đá (6)
Bên bếp lửa rừng chúng mình say ...tất cả

Hôm nay bồi hồi trong dạ
Anh gọi thầm...
Thương nhớ...
Pleiku ơi...!

------------------------------------------------------
1. Sự tích hai anh em thi săn bắn để chia đất. Người anh thua phải về ở đất của em.
2. Chư Ty - thuộc huyện Đắk Cơ
3. Cá lúi, cá lăng, cá phá, cá trạch... là những loại cá rất ngon ở Gia Lai
4. Boxitanterit - một loại quặng có nhiều ở Gia Lai.
5. Khi yêu nhau, các cô gái thường “ếm bùa yêu” để mong người yêu chung thủy.
6. Rượu bỏ vò, khằng kỷ, bỏ xuống dòng nước mát lạnh. Khi cần đem lên uống. Vị nồng cay của rượu, cảm giác mát lạnh của khí đá tạo ra cảm giác ngây ngất.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:15 AM

CÓ BAO GIỜ...?

Có bao giờ em đọc Vạn Lịch Mậu Thân
Lần dở trang An Nam đồ chí
Chuyện hiển nhiên từ bốn trăm năm trước
Cha ông ta đã đổ máu xương

Em có bao giờ nhìn về phía đại dương
Nơi hai trăm năm trước tiền nhân treo cờ giữ đảo
Mặc nắng cháy da, mặc cuồng quay gió bão
Vẫn vẹn toàn lãnh thổ quốc gia

Có bao giờ em lật lại sử ta
Để biết những Bạch Đằng, Đống Đa, Vạn Kiếp…
Bọn bá quyền đã bao lần sợ khiếp
Chui ống đồng, cởi giáp, hụp đáy sông…

Có bao giờ em thấy chạnh lòng không?
Khi lòng ái quốc héo mòn cùng năm tháng
Nào các em !
Hãy hát lên bài ca hùng tráng
Góp tay xây đất nước thịnh cường .

VMT 19/03/2009

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:16 AM

ĐỢI CON VỀ

Tuổi mười tám sao con sớm ưu tư
Đã buồn vui cùng nỗi đau nhân thế
Mười tám tuổi con không là thơ trẻ
Nhưng chưa là người lớn đâu con.

Đâu biết rằng lòng ba quặn từng cơn
Đêm từng đêm vẫn u hoài thao thức
Phải đấu tranh sinh tồn từng giây phút
Để chúng con giữ trọn được nụ cười

Ba càng buồn khi con mắt lệ rơi
Ta chẳng trọn vai của người nghệ sĩ
Sân khấu đời thường mà sao khó thế ?
Trớ trêu thay “bách nhẫn thành kim”.

Con đi xa ba mệt mỏi kiếm tìm
Những hiểm nguy rập rình giăng tứ phía
Khi con người quên đi nhân, lễ, nghĩa…
Biết có ai mở cửa sẳn chờ con ?

Hãy về đây con sẽ bớt cô đơn
Và lòng ba cũng vơi phần quạnh quẽ
Đừng tự ti và yếu mềm như thế
Đêm khuya tàn ba vẫn đợi chờ con…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:17 AM

AI VỀ NHẮN VỚI NGƯỜI XƯA

Lòng u uất canh chày thổn thức
Ngẫm duyên cơ nén bực vào lòng
Thuyền tình sao nỡ long đong
Bến xưa xao xác gót hồng nơi nao

Ta tìm ai ồn ào phố hội
Ước gặp nhau kể nỗi niềm riêng
Vầng trăng giờ đã chao nghiêng
Tình ta vẫn mãi vô duyên bọt bèo

Cuộc mưu sinh cảnh nghèo đeo đẳng
Vẫn lo toan tháng nắng ngày mưa
Ai về nhắn với người xưa
Biết chăng ta vẫn sớm trưa một lòng…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:19 AM

XẤU VÀ ĐẸP

Có lần em bảo em không đẹp
Vô Diệm tái sinh cũng chào thua
Tôi cười thầm nghĩ em khiêm tốn
Hay thử lòng tôi bởi thích đùa

Có lần em bảo miệng em hô
Chẳng dám cười duyên chẳng nói to
Đêm về quạnh quẽ phòng đơn chiếc
Bởi chẳng ai thương tiếng sấm khò

Em bảo da em mụn nổi nhiều
Chụp hình vui lắm cũng buồn thiu
Mắt liếc trao nghiêng đời hóa méo
Tay rám chân thô chẳng người yêu…

Em vẫn đêm ngày ở trại phong
Tận tình chăm sóc chẳng quản công
Nào cụt, nào phù, nào lở loét
Em vẫn thương yêu hết tấm lòng

Có lần em gặp khách ăn mày
Thân còm lê lết ngửa bàn tay
Rưng rưng em nhỏ đôi dòng lệ
Tặng hết tiền lương của bao ngày

Em đúng thần tiên lạc xuống đời
Là nguồn cảm xúc trí hồn tôi
Lòng em thánh thiện bao dung quá
Trong tôi em đẹp, đẹp tuyệt vời !

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:20 AM

TÌNH XA

Rượu nồng vài ly chống chếnh
Người xưa giờ ở nơi đâu…???
Đang mãi vui dạ bổng sầu
Nắng chiều nghiêng nghiêng bóng đổ

Em chừ long đong bến đỗ ???
Hay ấm êm tận bến bờ
Tôi hòa huyết lệ thành thơ
Viễn vông trong miền hoang tưởng

Ngắn ngủi phút giây tận hưởng
Đằng đẵng gặm nhấm chua cay
Ai hiểu cho cảnh tình này
Ta đành làm thinh hờ hững ...

Nỗi đau mình ta chịu đựng
Sợ lo nhắc tới chữ yêu
Bao nhiêu từ ngữ mỹ miều
Đốt hết mà hong kỷ niệm

Mệt mỏi cuộc chơi tìm kiếm
Dòng đời vực thẳm chênh vênh
Đêm đêm sóng vỗ dập dềnh
Mà sao lòng ta vô định...

Trầm tư trở thành hội chứng
Mặc cho ồn ã dòng đời
Chiều nay nhấp chén đơn côi
Mơ hồ ngắm trăng…viễn xứ…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:20 AM

NỖI NHỚ ĐI HOANG

Ta chỉ là cậu bé ngây thơ
Đem trái tim non tôn thờ tình ái
Ôm ấp say mê mối tình vụng dại
Vẫn khát khao được nóng bỏng bờ môi

Những đêm trường lòng nghĩ ngợi xa xôi
Bị thôi miên trong cuồng quay hoang tưởng
Giá như em hiểu được…
Thú đau thương gặm nhấm trí hồn

Ta biết em cũng trăn trở vui buồn
Giấu cảm xúc đang sục sôi cuộn chảy
Bởi cơ trời bắt hai ta phải vậy
Như Ngưu Lang - Chức Nữ của đương thời

Ta và em chưa ai tỏ một lời
Mà đã như hiểu nhau từng ý nghĩ
Đêm nay buồn lần dở trang nhật ký
Nỗi nhớ buồn, nỗi nhớ đi hoang…

16/05/2009

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:21 AM

MAI RỒI XA

Mai rồi xa
Mừng các em đã vượt qua gian khổ
Tương lai về trước ngõ
Đón các em bao thử thách cuộc đời
Mừng các em khôn lớn nên người
Hành trang cho em mấy lời khuyên nhủ
Mai sau này cánh lông đầy đủ
Biết có còn nhớ lớp cũ trường xưa
Thầy vẫn đi về hôm sớm nghiệp đò đưa
Đem chữ Đạo gieo vào lòng lớp trẻ
Tự ngàn xưa và muôn đời vẫn thế
"Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh"
Rồi một mai trong cuộc sống tranh giành
Vẫn nhớ câu "..chín sự lành..." em nhé
Các em ơi ! đừng bao giờ rơi lệ
Trước hiểm nguy, cạm bẫy đời thường
Nghĩa đồng môn hãy giữ vẹn yêu thương
Đem bác ái rải tám phương bốn bể
Ý rất nhiều nhưng vài lời như thế
Các em đi chân cứng đá mềm !

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:22 AM

THÁNG NĂM DẤU YÊU

Nắng tháng Năm lung linh về trên biển
Sóng bạc đầu tung bọt vẽ nên tranh
Mưa đầu Hạ cho không khí ngọt lành
Lộc lại nở sau bao ngày nắng cháy

Từ tinh mơ nghe lao xao gọi dậy
Tiếng réo nhau cho chuyến mới ra khơi
Tiếng xe hàng rầm rập chở muôn nơi
Nguồn cá mực những ngày trời giăng lưới.

Trên bến dưới thuyền bao người í ới
Tiếng chào nhau, mặc cả, bán mua
Cuộc sống ồn ào theo nhịp thở đưa
Lòng phấn khích càng thấy yêu phố nhỏ

Tháng Năm về mang tình yêu theo đó
Mang cơn mưa cho vạn vật tái sinh
Mang theo gió để ru giấc mộng tình
Và nắng ấm sưởi hồn ta ấm áp.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:24 AM

VẦNG TRĂNG NGHIÊNG

Níu thời gian ... Ừ nhỉ ! Mấy mùa trăng
Anh và Em vẫn lang thang trong miền nhớ
Tự lúc đầu thai hình như mình mắc nợ
Nợ ân tình chẳng trọn nghĩa phu thê

Ta kéo nỗi buồn theo ngày tháng lê thê
Bổng gặp Em đôi chân gầy quỵ ngã
Vì tình yêu mình vác cây thập giá
Nhẫn nhịn nhân trần, nhẫn nhịn lời đàm tiếu thị phi

Vầng trăng nghiêng nào có tội tình gì
Vẫn dõi theo từng tháng ngày trốn tránh
Hai trái tim, hai tâm hồn đơn lạnh
Ghép vào nhau xoa dịu vết thương lòng

Hãy đứng vững nghe em, xin chớ có xa lòng
Nghị lực giúp mình vượt qua tất cả
Hãy sưởi ấm nhau trong ngày đông buốt giá
Hãy tắm mát nhau khi tháng Hạ hanh nồng

Ta lại về thăm em mặc giông tố bão bùng
Thỏa khát khao dầu là trong ý nghĩ
Rồi một mai trên đường trường vạn lý
Được đắm say trong dư vị tình yêu ...

VMT - 14/06/2009

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:44 AM

CHIỀU VỀ

Chiều về ngang qua lối nhỏ
Sánh bước đôi bạn học sinh
Ngây thơ cười giỡn tâm tình
Me non chuyền tay tíu tít

Chiều về ngang qua lối nhỏ
Lại thấy một cặp yêu nhau
Say sưa ngồi tựa mái đầu
Gió lùa tóc vương quấn quít

Chiều về ngang qua lối nhỏ
Nghe vợ chồng nọ chửi nhau
Áo toe, mặt rách, bươu đầu…
Trẻ con tái xanh thút thít

Nghe đồn nàng hay viết lách
Anh chồng bực bội hờn ghen
Ô hay mấy áng văn quèn
Mà sao tình người vẩn đục

Chiều về dừng chân ngõ nhỏ
Thế nhân sao lắm cảnh sầu
Mặt trời bỏ trốn nơi đâu
Lòng ta ưu tư suy gẫm….

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:45 AM

HÃY YÊU NHAU ĐI !

Anh vẫn muốn yêu em nhiều hơn nữa
Bởi tình em ảo diệu giữa ngàn thơ
Những khát khao rực lửa quyện mi hờ
Càng cháy bỏng tình xa đà mấy bữa

Hãy đốt cháy hồn anh đừng lần lữa
Hãy cấu cào da thịt đến bầm thâm
Để tình ta quyện chặt với hương trâm
Cho cảm xúc chập chờn trong vô ảnh

Hãy yêu nữa đi em đừng xa lánh
Ngẩng đầu lên và ưỡn thẳng ngực cao
Bàn tay hoa lướt nhẹ giữa nương đào
Cùng ngất ngây trong miền thiên thai đó

Hãy thầm thì với anh điều chưa ngỏ
Hấp hồn anh bằng một thứ thần đơn
Trong âm thanh đầy quyến rũ chập chờn
Ta no thỏa hương tình như sợ mất

Yêu nữa đi em bằng mắt môi chân thật
Để nhân sinh lại kết nụ đơm hoa
Để một mai cuộc thế có chia xa
Không tiếc nuối cho cuộc tình đã vỡ

Yêu nhau đi dù bão gào giông đổ
Dù mặt trời có thả lửa trên lưng
Vẫn xiết chặt bên nhau chớ vội ngừng
Đến tột đỉnh vu sơn người hóa tượng

Hãy biết quý thời gian và tận hưởng
Này nóng ấm bầu ngực và mật ngọt môi em
Này vuốt ve bản thể thật êm đềm
Rồi lịm say trong mê tình mất được

Hãy yêu nữa nghe em đừng từ khước
Quên đi đời , quên cả nợ kiếm đao
Và xóa nhòa hết thảy những sầu đau
Sau phong ba rồi biển yên gió lặng

Mai anh lại đi, em lẻ loi phòng vắng
Anh sẽ nhớ nhiều đến những phút bên em
Nhớ những đêm trăng chênh chếch bên thềm
Nhớ tháng ngày xa em và vấp ngã

Đời chông gai và còn nhiều vất vã
Anh phải tạm xa người em gái thơ ngây
Thì em nhé ! Đêm nay hãy mưa mây
Sao ngần ngại mà trù trừ chưa dám…?

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:47 AM

ĐƯỜNG TRẦN....

Thời gian - thước đo thần diệu
Giật mình ta đã mấy mươi
Qua rồi cái thời mừng rỡ
Tóc sương vẫn khát bờ môi

Qua rồi một thời nhung ngọc
Chán chường nhưng vẫn lết lê
Ủi an từng đêm dệt mộng
Tỉnh ra lỗi với câu thề

Cõi tạm đọa đày ngày tháng
Mong chờ rưng rức bìa tim
Em nàng Lọ Lem cổ tích
Anh hóa hoàng tử minh hiền

Vầng trăng một mình khắc khoải
Chơi vơi đổ xuống giọt đời
Ta giấu đi niềm cảm xúc
Gặp nhau biết có còn vui…?

Ngẫm suy những điều vi diệu
Đường trần đã trải mấy mươi
Trăng tàn , rượu vơi…sáng bạch
Cô liêu vẫn chẳng thấy người….

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:48 AM

KHAO KHÁT CHIỀU

Hỏi người ngây ngất thật ư…?
Ngỡ rằng chỉ mộng tâm tư sớm chiều.
Câu thơ lỡ rót vần Yêu
Để rồi ai phải liêu xiêu…thẹn thùng!..
Ừ thì cứ nhớ cứ mong…
Gom kỷ niệm lại mà hong tuổi già
Yêu đi! để thấy chính ta
Khát khao tìm kiếm… nhạt nhòa môi hôn…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:49 AM

VẪN MÃI ĐÔI BỜ

Bởi ta biết em vẫn còn man mác
Đau đáu câu thơ mỗi lúc chiều về
Vết thương nào mà chẳng khiến tái tê
Ta lặng lẽ liếm vết thương ứa máu

Ta khát khao một bến tình nương náu
Nuôi hồn ta vào cõi mộng cô liêu
Bởi đời ta đã chịu khổ đau nhiều
Em có hiểu những điều đơn giản ấy ???

Bến trời Đông mỗi sớm mai thức dậy
Ta lục tìm hình bóng của trời Tây...
Rồi một hôm giông bão ập đến đây
Vùi tất cả trong nhùng nhằng đổ nát

Đời vẫn xoay, không thể nào đổi khác
Nhớ thương người, ta phiêu dạt lang thang
Ta muốn đất trời quay về thuở hồng hoang
Chỉ có ta và em trong vườn địa đàng tình ái.

11/03/2008

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 09:59 AM

CHỜ THƯ

Anh ngại ngùng lần mở cái thùng thư
Nửa sợ rằng không, nửa lo rằng có
Tay run run nghe mồ hôi rịn đổ
Khúc nhạc Nga nghe văng vẳng phía rừng dương

Đã bao năm trời ta khao khát yêu thương
Chờ hồi âm gởi về từ phương ấy
Lá rụng bao mùa mà sao yên ắng vậy
Biết ai còn luyến nhớ cuộc tình xa…?

Em giờ này hái nấm ở tai-ga
Hay vẫn say sưa đắp hình anh bằng tuyết
…Những đêm trắng và môi em diễm tuyệt
Thánh thót chuông ngân phía giáo đường …

Anh vẫn đợi em về cùng kết lại cung thương
Nốt nhạc buông lơi, vòng ron-do dang dở
Lời thề xưa để chiều nay vẫn nợ…
Anh lại run run…đóng nắp cái thùng thư…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 10:00 AM

ĐAU ĐỚN

Tôi đau đớn nhìn Nam – Bắc phân tranh
Chú bắn vào anh bởi khác bờ chiến tuyến
Dòng Thạch Hãn hiền hòa thành tử huyệt
Tải máu đồng loại ra khơi….

Tôi đau đớn nhìn những thân thể còm hơi
Bạt cả rừng xanh tìm rau tàu bay độ nhật
Giá trị con người cũng bằng loài giun đất
Huyết lệ hai chữ Thực – Tồn…

Tôi đau đớn nhìn văn hóa xói mòn
Mấy chục triệu sinh linh chỉ một tuồng …cải cách
Mỗi ngôn từ đều như là đá gạch
Chực ném vào nhau….

Tôi đau đớn bạn bè trở mặt nhau
Bước sang thời kỳ cá nhân chủ nghĩa
Tìm tri kỷ thời nay sao khó thế ?
Vết thương hoen lở thịt da…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 10:01 AM

TÌM VỀ

Đường tình gục ngã mấy phen
Vườn xưa lối vắng ươm men …khạo khờ ?

Thu về tan một giấc mơ
Bóng người trong mộng …hững hờ dần xa...
Tình yêu như mới hôm qua
Mà trong phút chốc nhạt nhòa yêu thương

Trời xanh khéo dệt tơ vương
Ta ngu ngơ lạc mãi vườn hoang liêu…
Tương tư một ánh dương chiều
Thả hồn mơ mộng phiêu diêu tấc lòng

Một mùa thu nữa đợi trông
Nắng hanh hanh nhạt như hong tình sầu
Gọi người nghe nhói tim đau
Muốn làm cánh nhạn bên nhau tìm về ?!

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 10:02 AM

TRÁI TIM DANKO

Giọt lệ nồng
Em khóc cho ai …?
Cho những ước mơ cuồng vọng
Hay vì khao khát lụi tàn

Ta thả hồn bay trên cánh đồng hoang
Những cánh đồng trong chiều tà loang máu
Em cứ chập chờn rồi bổng nhiên mất dấu
Ta chơi vơi ngụp lặn giữa muôn trùng…

Em siết ta bằng sợi dây thừng
Kết bằng tơ hồng rắm rối
Trí hồn ta chìm sâu vào mông muội
Lại thấy em cười trinh khiết sắc xuân…

Dòi bọ đang từng giờ khoét gặm tay chân
Vẫn nhức nhối một trái tim nóng bỏng
Ta toài người về em như trái bóng
Em lạnh lùng sút ngược khỏi đường biên…

Ngàn nụ cười chế nhạo một gã điên
Ta mặc kệ ngàn cái nhìn soi mói
Muốn được như Đan-Kô xé toang lồng ngực
Dâng cả trái tim, ru tiếng nấc nghẹn ngào…

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 10:04 AM

NỖI ĐAU TÔI

Những bức tường lạnh lẽo thấu thịt da
Những ngọn đèn chưa bao giờ hắt bóng
Những thây người chỉ lòi đôi mắt
Xúm xít chung quanh …

Nào dịch truyền, thuốc độc thẩm thấu tôi
Trên đường đi sao toàn là ngoạ quỷ
Những chiếc răng nanh và ruột lòi tung toé
Xềnh xệch môi cười…

Máu ở đâu ngập xuống tựa mưa trời
Pha nước cống tanh hôi và nhầy nhụa
Ta trân mình chờ nghe lệnh hành trảm
Những lưỡi dao không mắt thọc sâu vào…

Trong mê man đau đớn đến quặn trào
Nghe hả hê giành nhau từng xấp bạc
Rồi hẹn nhau mài dao chờ lần khác
Những khách hàng trong lốc cuốn thị trường

Tôi cố ngoi lên để đớp lấy khí trời
Như con cá bị mang ra khỏi nước
Em đứng lặng thinh hình như không nói được
Ánh mắt nhìn như hiểu nỗi đau tôi.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 10:05 AM

CHƠI VƠI

Đêm nay thức trắng với Nguyên Tiêu
Nỗi nhớ nhung cồn cào sâu tấc dạ
Hồn phiêu du giữa đôi bờ bản ngã
Người xưa giờ vẫn hút chốn trời xa
Đưa bàn tay cố níu lấy bao la
Hụt hẫng đam mê quờ vào khoảng trống
Khát môi hôn cháy bùng trong vô vọng
Ngỡ đại dương bé lại đủ vòng tay
Mộng giang hồ đã gãy cánh chim bay
Giữa tỉnh say thấy phận đời bé nhỏ
Ước mơ được quay về chốn cũ
Cùng giai nhân dệt mộng dưới trăng nghiêng.

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 10:11 AM

Có phải là huyền thoại cao nguyên...?

Vượt thác ngàn ta ước hẹn cao nguyên
Nơi thần núi, thần sông về hội tụ
Khát yêu thương nào sợ gì thú dữ
Hòn đá chông chênh hay cái lạnh thấm da

Mái tóc mềm ai xõa thác Guga
Lội suối La Ngà hồn mơ về biển lớn
Nước Prenn mát trong như nguồn cội
Hồn đá thiêng gột rửa cả tâm kinh

Thung lũng thì vàng mà nắng lại rất xanh
Để tình yêu càng trở thành huyền thoại
Đẫm mình Dankia vẫn còn thôi thức mãi
Chuyện chàng Lang quấn quít với Biang

Ngập giữa hoa rừng cùng leo núi Ái Ân
Thung lũng Tình Yêu ánh mắt nào e ấp
Em bồi hồi qua hơi thở gấp:
Khỏi ghé Cam Ly, đừng về Than Thở nhé anh !

Mimoza ẩn mình tán thông xanh
Đã khứng nghe lời yêu trong gió lạnh
Nước Xuân Hương chuyển mình dâng sóng sánh
Thả hồn nghe chuông gọi góc giáo đường

Mộng thiên đàng bổng ngập giữa bi thương
Ta vật vã nghe mùa chay rỏ máu
Đóa băng-xê bên trời hoài đau đáu
Trút lệ tình khóc huyền thoại cao nguyên.

VMT 01/03/2012

VỀ MIỀN TRUNG

12-08-2013, 10:31 AM

Nửa trưa khắc khoải
Tình yêu mới vừa hôm qua…mà nay mắt trong mắt cay…người tình xa vòng tay em…người tình bỏ em đi rồi…Tình yêu giờ xanh xao quá đánh mất thương yêu. Em khóc cho ai đêm này…Ai khóc cho em ngày mai…?

Vườn trưa thoáng bóng người…có phải…?
Để trái tim già cứ thoi thóp lắt lay
Nhịp thời gian gõ chậm… bấm bàn tay
Đây nắng đổ bên trời xa còn tối

Khắc khoải hoài phút chia tay quá vội
Chửa kịp nắng chiều đã nhú trăng non
Chẳng nói gì nhưng ánh mắt van lơn
Gió thì thào hãy đợi nhau thật khẽ…

Một bếp, một nồi…cứ nguội tàn, không lẽ…
Soạn mâm cơm một chiếc bát lẻ loi
Đâu phải vụng về…sao mặn đắng bờ môi
Lòng xa xót cố dỗ mình thôi khóc…

Tóc điểm hoa râm mình đã nghiêng triền dốc
Nhật ký buồn khép lại đếm ngày qua
Người ở đâu vời vợi giữa phôi pha
Ta cô lẻ cuồng quay trong nắng đổ…

VMT 22/08/2012

Gió Bụi

31-01-2014, 12:33 AM

http://i5.photobucket.com/albums/y198/GioBui/cau-doi-tet-2013-y-nghia-nhat-3-_zps89d20620.jpg
Năm mới chúc VMT luôn vui , khỏe , vạn sự an khang , trăm điều may mắn và như ý!

hoanggiao

17-06-2014, 03:03 PM

CẢM TÁC ĐÀ LẠT
Đà lạt lung linh
Ngân Hà Núi, Ngân Hà xanh
Ánh sao, ánh điện quyện thành Đà lạt đêm
Bốn mùa Đà Lạt chung chiêng
Bước chân du khách nghiêng nghiêng núi đồi
Cánh ô em đợi chờ người
Gió Xuân Hương lộng ửng đôi má hồng
Hồ trăng mái phố say nồng
Vấn vương một cánh hoa rừng soi gương
Dã quỳ nở sớm trong sương
Xôn xao hoa nắng con đường trắng mây
Hoa anh đào nở ngất ngây
Đồi thông tình ấm đêm ngày nhớ nhung
Núi voi ngọn lửa bập bùng
Cao nguyên bát ngát tiếng cồng gần xa
Nhạc hòa reo cuốn lòng ta
Đà lạt muôn sắc muôn hoa...thiên đường

HOÀNG GIAO

CẢM TÁC ĐÀ LẠT
(Mượn vần của chị Hoàng Giao chế tác cho vui)

Thác thì bạc, núi thì xanh
Bên hồ Than Thở điện thành sao đêm
Phố phường vọng tiếng cồng chiêng
Bập bùng ánh lửa em nghiêng núi đồi
Ngực non ngơ ngẩn bao người
Bàn chân nhún nhảy sánh đôi tim hồng
Rượu cần say ngất men nồng
Trong veo mắt ngọc, hoa rừng in gương
Qua đèo Ngoạn Mục mù sương
Hoàng Giao đỉnh núi khai đường giữa mây
Thác Cam Ly đẹp đến ngây
Xuôi về thung lũng cỏ bày như nhung
Về đây cảm hứng khơi bùng
Hút hồn du khách bao vùng gần xa
Lặng nhìn…ta lại mình ta
Đợi em sánh bước …chiếu hoa trải đường …

VMT 15/06/2014

VỀ MIỀN TRUNG

17-11-2014, 10:31 PM

https://fbcdn-sphotos-e-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xfp1/v/t1.0-9/1503907_10201755746413672_2842090716935835676_n.jp g?oh=eea854b3cfdae909601b5f62c3b54c16&oe=54D6D1BC&__gda__=1423139308_b30ff1b9a5160febddfe94d7e3aef69 c

CÔ GIÁO NHỎ

Chẳng dám nghĩ em là cô giáo
Cũng hờn ghen, giận lẫy vu vơ
Cũng hàng đêm mở cửa ngóng chờ
Đứa trò hư mãi mê thơ với thẩn

Chẳng dám nghĩ em là cô giáo
Cũng thước bàn, roi liễu chực trên tay
Cũng mắng la không kịp giấu mặt mày
Nên thầm mắng trong lòng: - đồ quỷ sứ

Em vẫn dõi theo trên bụi trần lữ thứ
Bước chân hoang vô định của thằng tôi
Đến một ngày phiêu dạt giữa chợ đời
Em mở lớp gọi tôi về học lại

Tôi học phép làm người theo lẽ phải
Học đối nhân xử thế chốn ba quân
Học nói, học ăn, học mở, học đùm…
Học cách yêu thương với lòng nhân ái

Tháng với ngày cứ trôi dần đi mãi
Em trở thành cô giáo của lòng anh
Bao nhiêu người ngồi nhớ tuổi ngày xanh
Anh lại nhớ em, gọi thầm: - cô giáo nhỏ!

VMT 17/11/2014

Hoài An

19-12-2015, 01:03 PM

Nha Trang không mặt trời

Hoàng hôn muộn, phiêu gót đến Nha Trang
Biển lặng im và phẳng lì cát trắng
Mặt trời kia cũng buồn thôi tỏa nắng
Ta du ca ngồi nhẩm khúc “... ngày về”
Con dã tràng cứ vẫn mải cùng mê
Gom cát trắng xây lâu đài tình ái
Mặt trời ơi bao giờ ngươi trở lại
Để sóng bạc đầu vỗ mãi ngàn năm.

VMT 26/6/2007

BÌNH MINH TRÊN NHA TRANG

Bình minh sớm xuôi dòng đến Nha Trang
Sóng trào dâng và mịn màng mây trắng
Biển trời nay nồng nàn đang rực nắng
Cánh buồm xa hát giai điệu chàng về
Con nước gồng mình trong những đam mê
Bến bờ cũng mơ tình nhân ái
Em biết rằng có ngày ta gặp lại
Nhất định rồi dù có trăm năm

Hoài An
06/12/2015

hoanggiao

09-01-2016, 10:02 PM

https://scontent-hkg3-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xtf1/v/t1.0-9/12507557_572274962930249_4231011629592265129_n.jpg ?oh=b0e1fb2ccc9cd296ffa5acb4765b0477&oe=56FDDFC8
Chúc mừng sinh nhật ĐHV Về Miền Trung

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 02:53 PM

https://scontent.fsgn2-2.fna.fbcdn.net/v/t1.0-9/19225047_10207156200701654_578154422235937404_n.jp g?oh=0773a3cd09028c82dc26cad0d8bd1d1d&oe=59FCF4FC

1. QUỐC HIỆU QUA CÁC THỜI KỲ

Thuở xưa nước đặt Văn Lang (2897 TCN)
Hai nghìn năm lẻ an bang một vùng
Trị vì có các vua Hùng
Nối đời thế tập vang lừng khắp nơi

Thục Phán tiếp quản cơ ngơi (257 TCN)
Đổi tên Âu Lạc, kinh dời Cổ Loa
Bỗng đâu nổi trận can qua
Nỏ thần yếu thế vua cha đoạn tình

Triệu Đà xua mã động binh
Đổi tên Nam Việt tự mình xưng vương (257 TCN)
Tuy rằng cát cứ một phương
Nhưng là gốc Hán trăm phường xem khinh

Nhà Tần chiếm đất thần kinh (246 TCN)
Đặt tên Tượng Quận dân mình lầm than
Chia miền chia xứ trị an
Kể chi cái nghĩa lân bang bấy đời

Bao năm vật đổi sao dời
Hán chia ba quận lệ rơi cõi trần (202 TCN)
Nhật Nam – Giao Chỉ - Cửu Chân
Dân mình nô lệ muôn phần đớn đau

Giao Chỉ lại đổi Giao Châu
Lệ ra cứ phải vào chầu hàng năm
Thức ngon vật lạ trên mâm
Đổi bằng máu thịt trời căm đất thù

Đến thời Thái thú Tiêu Tư
Lý Bí nổi dậy tiêu trừ giặc Lương (544)
Vạn Xuân – một cõi biên cương
Cầu cho đất nước cửu trường mùa xuân

Đời Đường gộp hết ba phần(618)
An Nam đô hộ bấy lần nguồn cơn
Thương cho một cõi giang sơn
Ba trăm năm ấy oán hờn lầm than

Tiên Hoàng dẹp loạn sứ quân
Thu về một mối vinh quang lại về (968)
Đại Cồ Việt – chủ sơn khê
Vỗ yên dân chúng trăm bề khang ninh

Đến năm Long Thụy Thái Bình (1054)
Thánh Tông đổi hiệu nước mình là đây
Đại Việt – riêng một cõi này
Đặt ra luật lệ từ rày khuyến nông

Quý Ly năm ấy chơi ngông (1400)
Đại Ngu – bởi nhớ tổ tông bên Tàu
Nhà Hồ cũng sớm tan mau
Lấy làm cớ sự cho Tàu nó qua.

Lam Sơn phát tiết tài hoa
Nhà Lê bình định sơn hà chống Minh (1428)
Đại Việt – tên hiệu nước mình
Dẫu bao năm tháng chiến chinh vẫn còn.

Gia Long thắng được Tây Sơn (1802)
Việt Nam hai chữ lưu tồn đến nay
Đến thời Minh Mạng lên ngai
Mở thêm bốn trấn nối dài biên cương

Một bên thâu tóm Nam Dương
Một bên định trấn chặn đường Ai Lao
Để nâng vị thế tầm cao
Đại Nam quốc hiệu anh đào thắm hoa (1839)

Hơn trăm năm chịu can qua
Đến năm Ất Dậu đổi là Việt Nam (1945)
Đất trời một cõi phương nam
Việt là gốc tích ngàn năm cơ đồ.

VMT 17/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 02:55 PM

2. VIỆT NAM ĐẤT NƯỚC - CON NGƯỜI

Từ đồng bằng đến thượng du
Việt Nam có thảy năm tư tộc người
Tộc Kinh chiếm tám phần mười
Thổ, Mường, Chứt, Rục…mười mươi một giòng
Thái, Tày, Nùng, Lự, Hờn Chùng
Bố Y, Lào Nọi…xếp cùng nhóm hai
Tiếp theo là nhóm Ka Dai
La Ha, La Chí nối dài La Ti
Mán Chí, Ka Bẻo, Pen Ti
Lô Lô, Xá Kháo…tiếng thì gần nhau
Nhóm bốn có tộc Bờ-Rao
Ba Na, Tênh, Kháng, Mảng, Trầu, Cùa, Côn
Cờ Ho, Triêng Giẽ, Mơ-nông
Xơ-đăng, Khơ Mú, Cà-dong, Mạ, Trì…
Nhóm năm những tộc hay đi
Mông, Mèo, Mẹo, Mán rồi thì Miến, Kim…
Nhóm sáu tự gốc người Chiêm
Rắc-lây, Khơ-rú nối liền Ê-đê
Gia Rai thì cũng cận kề
Chăm, Hời…một dải vùng quê Chiêm Thành
Nhóm bảy Tiều, Hán đời Thanh
Tha hương chạy loạn hợp thành người Hoa
Cuối cùng là nhóm người Hà
Cống, Ô, Phù, Lá, Si La, Tạng, Mùn…
Quê hương sông núi điệp trùng
Ngót trăm triệu khẩu bọc đùm yêu thương
Ngó ra ngoài cõi biên cương
Sông Hồng cuộn chảy, dãy Trường Sơn giăng
Miền Trung có đỉnh Hải Vân
Non xanh nước biếc muôn phần hùng oai
Phía Nam chín khúc sông dài
Cửu Long tên gọi đổ hoài phù sa
Mấy ngàn năm chịu phong ba
Việt Nam ta vẫn nở hoa sáng ngời
VMT 17/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 02:57 PM

3. HỌ HỒNG-BÀNG

Chuyện xưa kể tự bao đời
Đế Minh tuần thú rong chơi các miền
Đến Hồ Nam gặp nàng tiên
Sánh duyên mai trúc đẻ liền con trai
Giang sơn từ đấy chia hai
Đế Nghi con trưởng an bài Bắc phương
Lộc Tục tức Kinh Dương Vương
Theo quê mẹ với dặm trường gian nan
Đặt tên Xích Quỷ xứ Nam
Dựng xây nhà cửa dạy làm canh nông
Đến thì dựng vợ gả chồng
Gặp nàng Long Nữ phải lòng se duyên
Sinh ra Sùng Lãm nối phiên
Lạc Long Quân bậc minh hiền tổ gia
Chàng tìm dòng dõi phương xa
Âu Cơ tiên nữ một nhà thành chung
Con trai trăm đứa oai hùng
Chia ra trăm nẻo vẫy vùng mỗi phương
Bách Việt từ đó mạnh cường
Trăm miền thịnh trị kỷ cương một nền
Nước ta từ ấy có tên
Văn Lang tích gọi chớ quên tấc lòng
Người con trưởng, chính vua Hùng
Đóng đô ở đất châu Phong bấy giờ
Chọn bạch hạc linh vật thờ
Lạc hầu, lạc tướng cõi bờ dựng xây
Thấp hơn quan Bồ-chính đây
Chia ra các lộ chung tay sơn hà
Con trai cứ nối nghiệp cha
Đời đời nối tiếp nước nhà yên vui
Sử ghi chỉ mười tám đời
Xem ra truyền thuyết mấy lời khó tin
Cứ liệu sao chẳng tường minh
Mười tám vua ấy hai nghìn năm hơn (!)
VMT 17/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 02:59 PM

4. MẮT THUYỀN
Chuyện từ lập nước Văn Lang
Dân ta đã biết mở mang cõi bờ
Người thì trồng lúa trỉa ngô
Kẻ thời nông mục lợn bò ngựa dê
Vùng duyên hải lại có nghề
Đóng thuyền đánh bắt kình nghê cũng nhường
Oái ăm có giống thuồng luồng
Hại người chài lưới bao phường thất kinh
Vua bèn ban tục vẽ mình
Xăm chàm quẹt thuốc yên bình tấm thân
Làm thuyền thì dựng mộc nhân
Vẽ thêm đôi mắt thêm phần tinh anh
Bốn ngàn năm trải qua nhanh
Bây giờ dân biển đã thành lệ quen

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:00 PM

5. ĐỨC THÁNH GIÓNG
Kế đây cổ tích tục truyền
Hùng Vương thứ sáu giặc điên cướp nhà
Vua truyền khắp nẻo gần xa
Ai người tài trí diệt tà phò nguy
Giặc Ân cõi Bắc sân si
Hiếp người cướp của vậy thì không tha
Ở làng Phù Đổng nước ta
Có cậu trẻ nít lên ba tuổi tròn
Ngày đêm chỉ ngậm bồ hòn
Vừa nghe tiếng hịch véo von nói cười
Lại xin sứ được chuyển lời
Cầm quân đánh giặc tức thời tan ngay
Sứ về kinh vội tỏ bày
Vua nghe làm lạ truyền ngay kíp chầu
Gặp Vua đứa trẻ ấy tâu
Có roi, ngựa sắt lấy đầu giặc kia
Vua truyền thợ đúc cấp kỳ
Đủ roi đủ ngựa chuyển đi Võ-giàng
Trẻ kia khi trở lại làng
Cơm ăn một bữa cả làng một năm
Rồi khi ngựa đến ngoài sân
Chàng bèn đứng dậy muôn phần to cao
Roi dắt chặt, giáp khoác vào
Nhảy lên ngựa sắt phi vào lửa binh
Giặc Ân giáp mặt hồn kinh
Quáng quàng mà chạy bỏ mình đồng hoang
Bỗng nhiên roi sắt gãy ngang
Chàng trai bèn nhổ tre làng làm thương
Giặc Ân tan thịt nát xương
Đạp nhau mà chạy Bắc phương tìm về
Chàng theo đỉnh Sóc Sơn kia
Không còn bóng giặc bèn lìa thế gian
Nhờ công đánh giặc vẻ vang
Vua ban tước hiệu, cả làng nhớ thương
Lập đền Phù Đổng Thiên Vương
Tháng Tư hội Gióng cho tường tích xưa.
VMT 17/07/2017

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:01 PM

6. SƠN TINH - THỦY TINH

Đồn rằng cái chuyện gió mưa
Vì yêu đánh đến chẳng chừa mặt nhau
Hàng năm lũ lụt giăng sầu
Hỏi ra mới biết đuôi đầu chuyện yêu
Hùng Vương mười tám đăng triều
Có nàng công chúa yêu kiều nguyệt hoa
Thoắt trông nhan sắc mặn mà
Sơn Tinh rung động muốn là của riêng
Thủy Tinh gặp gái thuyền quyên
Đem lòng tơ tưởng muốn liền cưới xin
Hùng Vương khó giải sự tình
Đặt ra lễ vật định tình thi đua
Một trăm dạ nếp chẳng thua
Một ngàn đòn bánh ấy vừa nấu xong
Ngựa tơ giống quý mao hồng
Gà non chín cựa ngoài trong thẳng đều
Voi rừng ngà chín vòng niêu
Sâm nhung, sản vật, tơ điều đầy xe
Thủy-Sơn răm rắp vâng nghe
Đêm ngày suy tính màu mè điểm trang
Sơn thần vốn ở thôn trang
Dân tình giúp rập lễ lang vẹn tròn
Thủy thần cách trở núi non
Lễ đâu cho đặng, nỗi hờn chịu thua
Tiếc người ngọc, giận nhà vua
Bèn cho thủy quái đem lùa trước sau
Dân ta phải chịu cơ cầu
Cũng do các vị đứng đầu mà ra…
VMT 17/07/2017

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:02 PM

7. NƯỚC ÂU-LẠC. (275 TCN)

Vua quan vui thú rượu trà
Bỏ bê quốc sự nước nhà nát tan
Chuyện từ thuở nước Văn Lang
Hùng Vương mười tám theo đàng xa hoa
Có người Thục Phán dò la
Đem quân đánh úp Vua đà mạng vong
Giáp Thìn binh biến thành công
Lên ngôi tại vị báo công lẫy lừng
Tự xưng là An Dương Vương
Nước tên Âu Lạc bốn phương cáo trình
Năm sau xây dựng Loa Thành
Xoáy hình trôn ốc địa hình còn lưu
Thủy Hoàng sai tướng Đồ Thư
Đem quân thôn tính mấy thu mới thành
Dân Việt chòi cỏ lều tranh
Rút vào trong núi ẩn mình qua đông
Rồi khi lực lượng đủ đông
Quay về đánh úp vây vòng Đồ Thư
Họ Đồ bị đánh ngất ngư
Đầu rơi khỏi cổ vội từ tuổi xanh.
VMT 17/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:04 PM

8. NƯỚC NAM VIỆT (208 TCN)

Đến khi Tần giảm uy danh
Triệu Đà nhân đấy soạn sành binh đao
Thục Vương ỷ lại thành cao
Cung cong, nỏ cứng bắn nhào trăm tên
Đà bèn chọn kế se duyên
Sai con Trọng Thủy sang miền Văn Lang
Mị Châu yêu quý tình lang
Bao nhiêu bí mật cùng chàng đổi trao
Lại rằng : Nhỡ có binh đao
Làm sao biết thiếp chỗ nao mà tìm
Châu rằng : Áo dệt lông chim
Cứ theo dấu ấy sẽ tìm ra ngay.
Thủy bèn vội vã chia tay
Quay về cố quốc báo ngay Triệu Đà
Thục Vương chẳng liệu phòng xa
Đến khi giặc đến vậy là thất kinh
Vua tôi nhặt chút tàn binh
Chạy vào Mộ Dạ, Đông Thành, Nghệ An
Rồi khi hiểu sự rõ ràng
Thì ra ái nữ lỡ làng cả tin
Giận con lại thấy giận mình
Đoản đao oan nghiệt dứt tình cha con
Trông nhìn gấm vóc giang sơn
Thấy càng hổ thẹn gieo hồn quyên sinh
Thủy kia theo dấu dồn binh
Tới ngang Mộ Dạ người tình thác đây
Nghĩa tình chồng vợ trời mây
Đem về an táng đúng đầy lễ nghi
Nghĩ thân thực chẳng ra gì
Làm sao xứng chữ tu mi giữa đời
Khúc tình lệ chảy châu rơi
Nhảy vào trong giếng giữ lời tình chung
Vì cha phải hiếu phải trung
Vì tình nguyện sống thác cùng bên nhau…
Triệu Đà yên định trước sau
Kinh bang lập quốc nhuốm màu tang thương
Tự xưng là Triệu Vũ Vương
Gộp vào Nam Việt một phương vẫy vùng
Đoạn này sử cũng rối tung
Vẫn xem họ Triệu gian hùng mà thôi.
VMT 17/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:05 PM

NAM VIỆT – TỒN TẠI VÀ SUY VONG

Âu Lạc bị sáp nhập rồi
Bên Tàu Tần, Sở tơi bời thua to
Lưu Bang khởi dựng cơ đồ
Truyền ngay họ Triệu phong cho tước hầu
Vũ Vương dẫu nhận mà đau
Thế thời đã thế cúi đầu làm tôi
Trên ngai đến cuối cuộc đời
Giáp Thìn (137 TCN) chấp chính bảy mươi năm tròn
Cháu nội nhu nhược héo hon
Văn Vương kế vị lối mòn của ông
Chính ngôi thập nhị niên ròng
Anh Tề thái tử long đong xứ người
Hay rằng cha bệnh đòi nơi
Vội vàng trở lại chấp ngôi chính đường
Lấy hiệu là Triệu Minh Vương
Lập con vợ lẽ tính đường mai sau
Một vòng con giáp qua mau
Minh Vương tạ thế, ngôi chầu Ai Vương
Cù-thị khốn nạn vô lường
Sợ uy nhà Hán tấu chương xin hàng
Rằng xin dâng cả giang san
Chỉ mong phục dưới bệ vàng mà thôi
Lữ Gia tể tướng hay lời
Họp cùng tướng lĩnh chém rơi mất đầu
Rồi thì dẹp ấu chúa mau
Tiễn luôn sứ Hán qua cầu quỷ môn
Sau tìm con trưởng Minh Tôn
Ấy chàng Kiến Đức lập vương trị vì
Mẹ Kiến Đức bậc chánh phi
Gốc người Nam Việt trăm bề chỉn chu
Vũ đế nhà Hán thâm thù
Phái năm đạo lính diệt trừ Dương Vương
Một năm chiến đấu ngoan cường
Vua tôi thất thủ thịt xương đao vằm
Từ đây dãy đất phương nam
Đổi Giao Chỉ bộ, đặt làm quận ly
Mở đầu cho một giai kỳ
Ngàn năm Bắc thuộc còn gì nước non…
VMT 18/07/2017

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:07 PM

9. TRƯNG NỮ VƯƠNG

Nghĩa nào tợ nghĩa chồng con
Tình nào ví đặng nước non quê nhà
Chuyện rằng Hán trị xứ ta
Bèn sai Tô Định áp nà thuế canh
Tô là một kẻ máu tanh
Giết người cướp của bạo hành dân ta
Vọng trời tiếng khóc kêu la
Lòng dân oán thán chực đà diệt đi
Vốn dòng lạc tướng kinh kỳ
Có chàng trai trẻ Dương Thi bất bình
Viết lời phản đối quan binh
Tố thằng Thái-thú dâm tình ác ôn
Định dằn chẳng được nguồn cơn
Giết ngay Thi Sách, bắt dồn Dương gia
Ả Nương vốn phận đàn bà
Đã đau nợ nước, thù nhà lại dâng
Nàng bèn hợp đám gia nhân
Kết cùng Ả Nhị khởi quân trả thù
Mọi miền trong cõi Giao Châu
Thảy đều hưởng ứng diệt Tàu đứng lên
Định ta mở lối dong thuyền
Trốn về Nam Hải nằm yên đợi chờ.
Quân Bà bất kể hùng thơ
Đánh tan tác giặc cõi bờ khang trang
Từ khi dấy nghĩa mấy trăng
Sáu lăm thành đã băng băng thu về
Khải hoàn trở lại chốn quê
Mê Linh trống giục bốn bề cờ bay
Trước sau Bà mới chọn ngày
Xưng làm Vua Nữ xưa nay chưa từng
Lĩnh Nam trấn giữ một vùng
Ước ao khôi phục nghiệp Hùng trước đây
Thoắt đâu vạ gió tai bay
Có quân Mã Viện kíp tày kéo sang
Hán quân ác độc sài lang
Việt binh yếu đuối cứ tan dần dần
Đánh nhau chưa trọn ba xuân
Vua Bà khí tiết giã trần quyên sinh
Hát Giang dòng chảy lung linh
Trải ngàn năm vẫn soi hình Nữ Vương.
Làm trai thẹn với bốn phương
Ngắm nhìn đất nước ngẫm gương Đức Bà.
VMT 18/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:08 PM

10. ĐỒNG TRỤ CHIẾT, GIAO CHỈ DIỆT

Mã Viện chiếm được xứ ta
Đem quân đánh dẹp quân Bà các nơi
Lại xây cái trụ ngút trời
Hù rằng trụ đổ thì người Việt vong
Dân ta trông thấy trụ đồng
Góp thêm hòn đá móng chồng cao thêm
Sau này phủ đất cỏ thêm
Trở thành ngọn núi giữ êm giống nòi.
Hán triều cách biệt xa vời
Quan binh hà khắc bao người lầm than
Dân ta chịu nén cầu an
Có người Lý Tiến làm quan giúp đời
Nhiều người đỗ tới mậu-tài
Hiếu-liêm…được bổ quan sai xứ mình
Có người được tuyển vệ binh
Hợp nhau tấu nghị để xin Hán triều
Mưa bao sáng, nắng bao chiều
Những người tài giỏi được điều các nơi
Hạ Dương quan lệnh một người
Rồi quan Lục Hợp cũng người xứ ta
Lý Cầm hiệu-úy quan nha
Chức làm Tư-lệ cũng là người Nam
Trương Trọng thái thú được làm
Kim-thành một cõi cũng dân Việt mình
Hai trăm năm dẫu đao binh
Ấy hồn Giao Chỉ vẫn tình nước non
Trụ đồng không những vẫn còn
Quan ta phụ chính giang sơn vẹn bề.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)
* Ngày nay bên tượng của Mã Viện và Lộ Bác Đức tận bên Hải Nam có những trụ rất cao. Vẫn còn đọc được những chữ 并铸立铜柱作为汉朝最南边界 (Tịnh chú lập đồng trụ, tác vị Hán triều tối Nam biên giới)
Người ta vẫn nghĩ rằng đó là một trong những trụ đồng phân định ranh giới của quân xâm lược.

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:09 PM

11. TRIỆU NỮ VƯƠNG

Đến thời Tam quốc loạn ly
Đông Ngô đặt ách để đì dân ta
Cửu Chân có thị đàn bà
Dấy quân khởi nghĩa đánh nhà Ngô kia
Rằng: “Tôi chẳng phận nô tỳ
Cưỡi mây, đạp gió, chém lia cá kình
Đứng lên để cứu dân mình
Quét quân xâm lược giữ gìn nước non.”
Nguyên bà dân gốc Triệu Sơn
Huyện Nông – Thanh Hóa dân thôn khác người
Ra trận hùng dũng lưng voi
Giáp vàng lộng lẫy giặc thời cả kinh
Kể từ năm ấy Mậu Thìn (248)
Cùng anh Quốc Đạt chiến chinh bao vùng
Xưa nay nhi nữ anh hùng
Ngẫm trong trời đất sánh cùng Trưng Vương
Tiếc rằng mỏng lực yếu lương
Làm sao chọi lũ khuyển dương Tôn Quyền
Rút quân chạy xuống Bồ Điền
Ngô theo giáp đánh Bà liền quyên sinh
Gương ngời đức Triệu Thị Trinh
Mới hai ba tuổi hy sinh lẫy lừng
Ngày nay nước Việt bao vùng
Tên còn lưu đó liệt hùng lắm thay.
Quân Ngô chiếm được xứ này
Giao Châu – Lưỡng Quảng từ rày chia hai
Đặt thêm nhiều lớp quan sai
Vét vơ châu báu kim tài nước ta.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)
* Năm giáp-thân (264) vua nhà Ngô là Tôn Hạo lấy đất Nam-hải, Thương-ngô và Uất-lâm làm Quảng-châu, đặt châu-trị ở Phiên-ngung. Đây là đất Lưỡng Quảng sau này mà vua Quang Trung định đòi lại.

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:11 PM

12. LÝ NAM-ĐẾ (544-548)

Bao năm mất nước tan nhà
Đến năm Tân Dậu (541) tinh hoa lại về
Có người văn võ kiêm nghề
Phong Châu là xứ chỉnh tề nghĩa quân
Tạo thành khởi nghĩa nhân dân
Đánh lui thái-thú chiếm thành Long Biên
Trước sau phủ dụ trăm miền
Trong ngoài một cõi nối liền Giao Châu
Nhật Nam, Cửu Đức gom thâu
Đánh quân Lâm Ấp cắm đầu hồi hương
Giáp Tý (544) đặt hiệu đế vương
Vạn Xuân tên gọi tỏ tường chúng dân
Hiệu là Thiên Đức minh quân
Thoát ra khỏi ách xâm lăng bấy chày
Tinh Thiều văn sĩ giỏi thay
Phạm Tu tướng võ chủ thầy phân ngôi
Triệu Túc thái phó tinh khôi
Dưới trên cắt đặt tức thời an bang
Giặc Tàu lại phái binh sang
Thiên quân vạn mã đạp ngang Long thành
Vua bèn rút xuống Gia Ninh
Bá Tiên tướng giặc vây thành bốn phương
Nhà Vua lại xuống Tân Xương
Giặc Lương lại đánh phải nhường thành đô
Kế dài lâu dựng cơ đồ
Rút về Hưng Hóa đợi cơ phản đòn
Dựng xây độ một năm tròn
Vua đem hai vạn đánh dồn Bá Tiên
Giặc Lương chinh chiến đã quen
Nhà Vua thất trận lui miền Khuất Liêu
Ngày đi phó thác bao điều
Trao quyền Quang Phục đối chiêu giặc Tàu
VMT 19/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:12 PM

13. DẠ TRẠCH VƯƠNG – TRIỆU VIỆT VƯƠNG (549-571)

Quang Phục sách lược tinh thâu
Con quan thái phó – lệnh chầu vâng nghe
Tả tướng quân cũng nhắm nhe
Địch đông ta yếu lui về là hơn
Nghĩ rồi truyền với quân nhân
Lui về Dạ Trạch dưỡng quân phản hồi
Đầm lầy rậm rạp khắp nơi
Ngày thì canh tác, đêm thời phản công
Tướng sĩ trên dưới một lòng
Dạ Trạch Vương – bậc chúa công lâm thời
Năm sau Nam Đế về trời
Phục nghe tin ấy rối bời ruột gan
Ngẫm vì trách nhiệm giang san
Đứng ra lãnh lấy ba quân nhất tề
Chính danh bá cáo sơn khê
Việt Vương là hiệu lập thề phục quang
Bao năm chống cự Dương Sàn
Thừa cơ chiếm lại được thành Long Biên
Lại nhắc về Lý đế tiên
Có người anh họ dạt miền Ai-Lao
Cùng Lý Phật Tử lập trào
Dã Năng quốc hiệu, xưng Đào Lang Vương
Ất Hợi (555) Thiên Bảo tịch dương
Phật Tử nắm hết mọi đường quyền binh
Đến năm chi Sửu can Đinh (557)
Đem quân về tới Long Thành đánh nhau
Việt Vương nghĩ đạo trước sau
Đất đai chia đủ cùng nhau giảng hòa
Lại đem con gái ngọc hoa
Gã cho Lang Nhã một nhà ấm êm
Ai ngờ Tử có lòng riêng
Dã tâm nuốt trọn Long Biên mới vừa
Năm Tân Mão (571) úp đánh vua
Việt Vương bị động nên thua bất ngờ
Quân tàn chạy đến Đại Nha
Buồn cho đất nước buồn cho sự đời
Giữa dòng nhảy xuống mà rơi
Giặc kia chẳng sợ, thua người gần bên
Chúng dân tưởng nhớ lập đền
Tấm gương tiết nghĩa trung kiên một đời.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:14 PM

14. HẬU LÝ NAM-ĐẾ - LÝ PHẬT TỬ (571-602).

Quân vương oanh liệt một đời
Mấy ai nhắc đến ngậm cười mà đau
Rằng trong một nước với nhau
Chữ danh chữ lợi vàng thau xóa nhòa
Ngẫm thời giặc đuổi chạy xa
Một mình Quang Phục bôn ba trường kỳ
Nhưng rồi sạch bóng giặc đi
Đem quân quấy nhiễu vậy thì đúng sai
Lại ngẫm tình nghĩa thứ hai
Thông gia một mối rắp bài diệt nhau
Nhờ khi loạn ở bên Tàu
Khắp nơi giặc giã đứng đầu chính ngôi
Đến khi Tùy thống nhất rồi
Lại sai binh dữ cấp đòi Vạn Xuân
Phật Tử điều động dân quân
Đại Quyền trấn giữ trong thành Long Biên
Phố Đỉnh coi quản Ô Diên
Còn mình thống lĩnh ra miền Cổ Loa
Giặc kia dẫu đến từ xa
Nhưng mà bài trí thật là kỷ cương
Dẫn đầu có tướng Lưu Phương
Đánh tan quân Lý, bí đường hàng ngay
Lưu Phương trói chặt chân tay
Gom toàn gia quyến một dây giải về
Vạn Xuân một dải sơn khê
Chịu thêm bao cảnh nặng nề tang thương.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

19-07-2017, 03:15 PM

15. MAI THÚC LOAN

Nhà Tùy vong, đến nhà Đường
Kế nhau bá chủ Bắc phương bên Tàu
Sai Khâu Hòa đến Giao Châu
Chia thành châu, huyện bắt đầu quản cai
Châu thì có đến mười hai
Lục – Giao – Phong – Phúc nối dài Trường – Thanh
Võ Nga lại đến Võ An
Chi – Ái – Hoan – Diễn thêm Man xứ Mường
Hàng năm triều cống nhà Đường
An Nam từ đó nhiễu nhương bắt đầu
Xảy ra trong xứ Hoan Châu
Có nàng Mai-thị giáp đầu hổ thiêng
Thúc Loan lấy củi gần bên
Chợt nghe một tiếng gầm lên hãi hùng
Ngó sang mẹ đã vẫy vùng
Xác thân rách nát máu hồng đổ ra
Chàng bèn nổi trận phong ba
Giết luôn hổ dữ, xác bà về chôn
Tiếp sau độ mấy thu tròn
Cha vì thương nhớ gởi hồn tây thiên
Đinh-gia với bố bạn hiền
Bèn đem con gái se duyên với chàng.
Thúc Loan nghĩa khí can tràng
Kết giao huynh đệ Nam Đường dấy binh (713)
Vạn An từ đó lập kinh
Xưng Mai Hắc Đế tình hình sửa sang
Giáp Dần (714) đánh chiếm Tràng An
Đuổi ngay quân giặc giang san thu về
Quân Đường thất bại não nề
Máu tham xâm lược tính bề phản công
Mười vạn quân ngược sông Hồng
Trải từ Đông Bắc đánh vòng sông Lam
Tống Bình rồi đến Vạn An
Đều không chặn nổi gót chân giặc thù
Vào rừng thiếu hụt quân nhu
Vua sầu trở bệnh giã từ thế gian (722)
Thúc Huy tuổi trẻ tài ngang
Cố công giữ lấy giang san giống nòi
Nhưng mà thế mỏng lực còi
Năm sau thất thủ ngậm ngùi ra đi (723)
Nhà Đường bãi cống lệ chi
Phân công quan lại phủ trì giới nghiêm.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

20-07-2017, 09:00 AM

16. BỐ-CÁI ĐẠI-VƯƠNG

Từ Mai Thiếu Đế thăng thiên (723)
Nhiều trang nghĩa sĩ quy điền ẩn thân
Tích rằng có Phùng Hạp Khanh
Lấy bà Sử-thị sinh lần ba con
Xưa Phùng giúp rập Thúc Loan
Sau này nhận chức Quan Lang trong vùng
Tài nhân hiệp khách theo cùng
Dựng xây cơ sở lẫy lừng tiếng tăm
Con vừa đủ mười tám năm
Họ Phùng đất lạnh trăm năm tìm về
Ba con trai giỏi mọi về
Tinh thông chữ nghĩa lại nghề võ sư
Kéo trâu, quật hổ không từ
Nhìn qua dung mạo khôi ngô khác người
Là anh cả, hiểu sự đời
Phùng Hưng nối nghiệp theo lời cha xưa
Cấy cày nào quản nắng mưa
Phòng cơ tích cốc cũng vừa mười thu
Dân mình nặng thuế cao sưu
Thảy đều oán thán căm thù quan gia
Lại thêm nạn giặc Chà Và
Thường sang cướp bóc cửa nhà nát tan
Quê hương xứ sở điêu tàn
Phùng Hưng quyết định vũ trang đánh Đường
Cho quân đi khắp bốn phương
Tuần hành cổ động các phường đều theo
Thế rồi tiến đánh một lèo
Thẳng Đô-hộ-phủ quân theo vạn người
Cao Chính Bình chẳng nghỉ ngơi
Đánh nhau trăm trận tơi bời lá hoa
Chính Bình mắc bệnh vàng da
Sức cùng lực kiệt thế là thua Hưng
Phùng ban phủ dụ khắp vùng
Kỷ cương lập lại ngàn trùng nước non
Bỗng đâu chỉ bảy năm hơn
Người lâm trọng bệnh gởi hồn theo cha
Dưới quyền gan ruột xót xa
Chúng dân thương tiếc lệ sa đầm đìa
Quân e quyền bính lại chia
Lập An con trưởng thuận bề chúng dân
An xưng là Đô Phủ Quân
Tôn cha Bố Cái Đại Vương mà thờ
Vua Đường nhận được tin thơ
Triệu Xương nhận lệnh giong cờ điều bình
Chục vạn quân đạp xứ mình
Cỏ cây cũng nát sinh linh nào còn
Phùng An suy nghĩ thiệt hơn
Liệu bề yếu mỏng tấu đơn xin hàng
Quân thần giải thể tan hoang
Cứ theo quê quán tìm đàng mà lui.
VMT 19/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

20-07-2017, 09:02 AM

17. KHÚC THỪA DỤ XÂY NỀN ĐỘC LẬP

Nhà Đường hết thịnh rồi suy
Thời kỳ Ngũ Đại quyền uy chia vùng
Xứ ta đặt Tĩnh Hải Quân
Phái Tiết Độ Sứ canh tuần chúng dân
Nhân khi loạn lạc lan dần
Có người hào trưởng được dân nể vì
Khoan hòa, nhã nhặn, lễ nghi
Yêu thương thập chúng vậy thì đứng ra
Khúc Thừa Dụ chiếm Đại La (906)
Xưng Tiết Độ Sứ nước nhà lập nên
Với Tàu tạm nhận là trên
Xưng thần chịu cống để yên nước nhà
Bên trong chính thể của ta
Từ quan tới lính trên hòa dưới êm
Nhà Đường biết đặng nỗi niềm
Nhưng mà sự thế đành mềm mỏng thôi
Chiếu theo lệ cũ bao đời
Chuẩn phong tước vị cho người An Nam
Đồng Bình Chương Sự - ban hàm
Kiêm Tiết Độ Sứ An Nam từ rày (907)
Chẳng may tháng bảy năm này
Ngài lâm trọng bệnh chia tay cõi trần
Chúng dân thương tiếc tri ân
Gọi Khúc Tiên Chủ nhớ phần công lao
Dù chưa phải bậc chí cao
Xưng vương xưng đế nhưng nào khác đâu
Ngoại giao khôn khéo mở đầu
Nước Nam độc lập mặc dù chịu phong
Một ngàn năm lắm bão giông
Từ đây lịch sử ghi công của người.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

20-07-2017, 09:03 AM

18. KHÚC THỪA HẠO – KHÚC TRUNG CHỦ (907-917).

Khúc Tiên Chủ đã thăng rồi
Con là Khúc Hạo thay người đứng ra
Làm Tiết Độ Sứ nước nhà
Chia lộ, chia phủ sơn hà trông coi
Giảm tô giảm thuế các nơi
Định ra sưu dịch cho người cần lao
Nhân dân cảm mộ biết bao
Thấm ơn mưa móc ước ao bấy rày
Nhà Hậu Lương mới lên thay
Tạm thời chấp nhận việc này cho qua
Năm sau mộng chiếm nước ta
Phong cho Lưu Ẩn thật là mưu sâu
Dừng đây kể chuyện Quảng Châu
Vốn đất Nam Việt mỡ màu năm xưa
Cháu con nhà Hán kế thừa
Chức Tiết Độ Sứ nay vừa ban cho
Họ Lưu tính chuyện cơ đồ
Kế là mở rộng cõi bờ phía Nam
Nhìn sang việc Khúc Hạo làm
Cũng chưa động tĩnh tham lam mà gì
Đến khi Lưu Nghiễm chấp nghi
Lập ra Đại-Việt hỏi vì lẽ sao?
Ý là chẳng động binh đao
Gộp luôn nước Việt tính vào cho luôn
Cuối cùng chẳng rõ nguồn cơn
Đổi tên Nam Hán, đế vương xưng bừa
Khúc Thừa Hạo đã nắm thừa
Trong không thần phục, ngoài mua ngọt bùi
Ngẫm rằng trong bậc vua tôi
Làm Tiết Độ Sự cho người Hậu Lương
Nếu như đổi gánh giữa đường
Chỉ thêm gây oán chuốc thương càng nhiều
Giang sơn mỏng tựa chỉ diều
Khéo co thì ấm lựa chiều ngoại giao
Mười năm quyền bính cha trao
Mười năm đổi mới biết bao chương trình
Tiếc rằng số mệnh chông chênh
Trở về cội đất gởi hình vào mây.
Mười năm ân đức cao dày
Khúc Trung Chủ - tiếng gọi đầy thương yêu.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)
*Nước Đại Việt do Lưu Nghiễm lập ra gồm Mân Việt, Quảng Châu và đất Giao Chỉ. Xin đừng nhầm với nước Đại Việt do các vua ta lập sau này.

VỀ MIỀN TRUNG

20-07-2017, 09:05 AM

19. KHÚC THỪA MỸ - KHÚC HẬU CHỦ (917-930)

Một đời chịu cảnh cô liêu
Chính chuyên mà phải chịu nhiều đăng cay
Tuổi thơ được có bao ngày
Đành sang đi sứ lưu đày Quảng Châu
Một thân côi cút dãi dầu
Quê người đất khách nỗi sầu khắc tâm
Đến khi Khúc Hạo khuất lâm
Thừa Mỹ đơn độc sai lầm nhiều phen
Một là quốc nội rối ren
Lại tăng thuế mà lại kèn phu binh
Hai là giải quyết sự tình
Nhiều khi cứng nhắc dân mình ngán ngao
Ba là công tác ngoại giao
Tỏ ra bất phục "ngụy trào" họ Lưu
Trò chơi chính trị đánh đu
Đi xin tiết-việt họ Chu mạt thời
Hậu Lương cách biệt xa vời
Đến khi lửa cháy một lời sao kêu
Quý Mùi (923) năm ấy buồn hiu
Nam Hán dấy động lửa thiêu xứ mình
Lý Khắc Chính dẫn tinh binh
Đem quân đánh áp tình hình cam go
Trận tiền mạnh yếu giằng co
Bảy năm cầm cự cơ đồ nát tan
Quân cô thế yếu phải hàng
Giặc bèn bắt lấy giải sang xứ người
Hai lăm năm khép lại rồi
Cái công họ Khúc bao đời mãi ghi.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

20-07-2017, 09:06 AM

20. DƯƠNG ĐÌNH NGHỆ

Hán vương bắt Hậu Chủ đi
Bèn sai Khắc Chính quyền nghi trấn thành
Lý Tiến thuộc hạng công khanh
Giao Châu Thứ Sử ban nhanh tạm thời
Lại tìm trong đám thuộc đòi
Cắt thêm một ghế cho người Giao Châu
Dương Đình Nghệ xếp hàng đầu
Cùng vai Lý Tiến chia nhau điều hành
Họ Dương phẩm chất thông minh
Tạm thời chịu kế nhục hình tấm thân
Trước là tìm dịp báo ân
Hai là cứu nước cứu dân nguy nàn
Công đường lo việc cửa quan
Về nhà chiêu tập hiền nhân, kiệt hùng
Trẻ con mất tổ, mất tông
Người vừa giáo dưỡng nuôi lòng phục quang
Lập trường đánh vật khang trang
Rèn luyện binh tốt đàng hoàng chỉn chu
Lý Tiến tìm hiểu thực hư
Rồi đem cớ sự tấu thư báo trình
Đình Nghệ nổi trận sóng kình
Hợp quân vây đánh hạ thành mới thôi
Chính - Tiến cắm chạy một hơi
Trần Bảo cứu viện cũng rơi mất đầu
Rồi người tự lãnh việc châu
Xưng Tiết Độ Sứ đứng đầu nước ta
Bảy năm gánh nước non nhà
Ứng trên xử dưới cũng là khéo thay
Ai ngờ vạ gió tai bay
Có Kiều Công Tiễn trỗi bày lòng tham
Mơ vì cái tước giặc ban
Nhát dao định mệnh cướp ngang một đời.
VMT 19/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

20-07-2017, 09:07 AM

21. KIỀU CÔNG TIỄN – THAM VỌNG VÀ SAI LẦM

Thời họ Khúc lập cơ ngơi
Tiễn là hào trưởng một thời Phong Châu
Hậu Chủ bị bắt sang Tàu
Kiều Công thất thế Ái Châu lui về
Ẩn mình ở chốn sơn khê
Cùng Dương Đình Nghệ tính bề dấy binh
Nhận là gia tướng kết tình
Dưới trên một phép tường minh rõ ràng
Theo Đình Nghệ dựng giang san
Công lao chẳng nhỏ sinh màng quyền nghi
Đình Nghệ đuổi giặc Hán đi
Người liền phục chức điều về Phong Châu
Bởi tham vọng chiếm ngôi đầu
Họ Kiều rắp bụng dẹp mau Dương Đình
Nghĩ rồi lựa sẳn tinh bình
Đến năm Ất Dậu (937) thình lình phản cơ
Dương Đình Nghệ quá bất ngờ
Một đao hồn đã chơ vơ giã trần
Tiễn bèn nắm lấy quyền quân
Xưng Tiết Độ Sứ xưng thần Hán gian
Bấy giờ trong xứ Ái-Hoan
Ngô Quyền cả giận mới toan trả thù
Người truyền một bản sớ thư
Công khai hạch tội nghịch nô phản thầy
Hào trưởng các chốn đều hay
Kéo về Châu Ái kết xây một lòng
Tiếng đồn tới họ Kiều Công
Công Chuẩn mang Đĩnh châu Phong lui về
Công Hãn không lại chốn quê
Mà đem binh lính trở về Ái Châu
Công Tiễn , Công Thuận hợp nhau
Ở trong phủ trị biết đâu họa gần
Ngô Quyền mười lộ hợp quân
Tống Bình thẳng tiến muôn phần sục sôi
Lại hay Nam Hán xứ người
Vua tôi sẳn cớ nhận lời Kiều Công
Hoằng Thao dẫn lính mạnh đông
Tiến về Giao Chỉ với lòng dã tâm.
Ngô gia càng cháy lửa căm
Bắt ngay Công Tiễn diệt mầm rước voi
Cháu con Công Tiễn các nơi
Thảy đều tha bổng không lời hạch suy.
Công danh của Tiễn một thì
Nhục này sao rửa, sử ghi ngàn đời.
VMT 20/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

20-07-2017, 09:08 AM

22. BẠCH ĐẰNG GIANG DẬY SÓNG – GIẶC NAM HÁN BỎ MÌNH

Nghĩa quân mười lộ các nơi
Về theo Ngô tướng Tiễn thời mạng vong
Biết quân Nam Hán mạnh đông
Ngô Quyền suy tính đối công đánh lùi
Mặt thì phòng bị khắp nơi
Tuyển quân chặt gỗ, dòng trôi tính giờ
Cọc thì đẽo nhẵn sạch trơ
Hai đầu vuốt nhọn để chờ hạ sông
Lại sai các thợ thủ công
Rèn thêm mũi thép, mũi đồng bịt thêm
Điều nghiên giờ giấc nước lên
Cho thuyền nhỏ nhẹ tập rèn ngày đêm
Trong ngoài bí mật giấu êm
Đợi quân Nam Hán từng tên lọt vào
Thái tử Nam Hán Hoằng Thao
Dẫn quân rầm rộ tiến vào cửa sông
Ngô Quyền phái mấy thuyền không
Chở từng tốp lính ra ngông giặc Tàu
Thuyền ta nhỏ, lại chạy mau
Cứ theo mạn ngược trở đầu mà lên
Hoằng Thao binh pháp vội quên
Xua quân tiến đánh ngông nghênh cả mừng
Tới khi đúng dịp nước ròng
Tam Kha, Xương Ngập tấn công hai bề
Đại quân từ mạn sơn khê
Theo dòng đẩy địch xuống về hạ lưu
Thuyền Hán dính cọc xuyên thâu
Kẻ thì chết đắm thuyền tàu nát tan
Hai bờ tướng sĩ hô vang
Quân địch mất vía quáng quàng rối thêm
Mới rồi mấy chục vạn tên
Giờ còn vơi nửa thân quèn tả tơi
Hoằng Thao thái tử đầu rơi
Bao nhiêu phó tướng rụng rời chân tay
Bèn cùng mở đại vòng vây
Biển Đông cút thẳng hội vầy Phiên Ngung
Hán vương thần sắc hãi hùng
Ôm con lệ đổ nghìn trùng xót đau
Ngô Quyền ra lệnh quân thâu
Trị thương binh sĩ, thuyền tàu sửa sang
Định công ban thưởng rõ ràng
Báo tin thắng trận hân hoan các miền.
VMT 20/07/2017
(còn nữa…)

Nguyễn Ích Thông

27-07-2017, 09:24 PM

Chú ý: Bài 16 Bố Cái đại vương . Sửa câu "Phùng Phưng quyết định vũ trang đánh Đường" thành "Phùng Hưng quyết định vũ trang đánh Đường"
Bài 17:
"Chẳng may tháng bảy năm này
Ngài lâm trọng bệnh chia tay cõi trần
Chúng dân hoan hỉ tri ân
Gọi Khúc Tiên Chủ nhớ phần công lao"
Nên sửa "hoan hỉ " thành "thương tiếc" - chứ chúa chết mà lại "hoan hỉ" thì khí không phải ..

VỀ MIỀN TRUNG

27-07-2017, 11:59 PM

23. NGÔ QUYỀN

Đường Lâm sinh bậc minh hiền
Đời sau nhắc mãi Ngô Quyền là đây
Vốn người trí dũng khôn tày
Sớm theo Đình Nghệ an bày nghiệp binh
Họ Dương đẹp ý thuận tình
Vầy duyên con gái hương trinh cho chàng
Ái Châu một cõi lo toan
Vợ con phụ giúp hương thôn thái hòa
Bỗng khi binh biến xảy ra
Nghe tin nhạc phụ thoắt đà quy tiên
Kiều Công Tiễn đã chiếm quyền
Giặc Hán lại sắp qua miền An Nam
Ông bèn triệu tập quân nhân
Hỏi tội Công Tiễn, đánh tan giặc Tàu
Biên thùy một cõi gom thâu
Mùa xuân năm ấy đứng đầu các quan
Người rằng : lịch sử sang trang
Dân ta há chịu nô hèn mãi sao?
Nói rồi định lấy ngôi cao (939)
Xưng vương, lập hậu, thiết trào bày ra
Ban hầu, định phẩm quan nha
Kinh đô chốn cũ Cổ Loa mà về
Cáo ban khắp thị cùng quê
Chúng dân hạnh phúc bồn bề ấm no
Năm năm xây dựng cơ đồ
Bỗng đâu sức cả cơ hồ yếu đi
Người bèn lập mối chúc di
Cậy người em vợ phù trì con trai
Thế rồi ngày một ngày hai
Bệnh tình chuyển nặng, thiên thai tìm về
VMT 20/07/2017

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:00 AM

24. DƯƠNG BÌNH VƯƠNG (DƯƠNG TAM KHA)
Một thời rong ruỗi sơn khê
Tam Kha quyền bính kém gì Ngô Vương
Đình Nghệ rất đỗi yêu thương
Phong làm Chủ-tướng tính đường tương lai
Nào đâu thế sự an bài
Gặp quân phản trắc sương mai ngậm ngùi
Gạt thầm giọt lệ mồ côi
Cùng theo anh rễ đáp lời huấn tông
Chém Công Tiễn nợ nhà xong
Bắn xuyên Hoằng Tháo lập công đứng đầu
Ngô Vương nay đã thôi chầu
Tam Kha nhận lấy ấn châu về mình
Phụ lời ủy thác tế huynh
Phụ lòng Xương Ngập dứt tình bà con
Bình Vương đặt hiệu chí tôn
Chỉnh trang quân sự, nước non mọi đường
Xương Ngập e chuyện bất lường
Nhẹ nhàng chạy trốn tựa nương bên ngoài
Bình Vương ngại một đồn hai
Đưa quân đón lỏng mấy ngoai bất thành
Trước sau nghĩ lại tình anh
Xương Văn tuổi trẻ nhận thành con nuôi.
Trị an, canh tác mọi nơi
Khai hoang, lập ấp tất thời chủ trương
Tình hình tạm ổn năm trường
Lại sinh ra nạn các phương chia vùng
Mỗi nơi là một sứ quân
Gây ra loạn lạc điêu tàn chúng sinh
Vương sai Văn đánh Thái Bình
Văn khuyên các tướng theo mình phế Kha
Rồi cùng các sứ hợp ba
Quay về hạch tội phế nhà vua ngay
Nghĩ tình cậu cháu lâu nay
Ban cho thái ấp từ rày dung thân
Trước sau ngẫm vẹn muôn phần
Tam Kha lập ước cách ngăn chuyện đời
Thề xong đã giữ y lời
Tấm lòng cân nhắc thuận thời nên yên.
VMT 20/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:01 AM

25. THIÊN SÁCH VƯƠNG NGÔ XƯƠNG NGẬP
Xương Ngập con trưởng Ngô Quyền
Ấu thơ chịu cảnh mẹ hiền mất đi
Nỗi đau mẹ ghẻ con dì
Suốt đời khó chửa vết tì này cho
Theo cha từ thuở ấu thơ
Trải bao trận mạc trận đồ tinh thông
Lại cùng dẹp loạn Kiều-công
Trận đánh Nam Hán mạn Đông góp phần
Hiềm vì ít kẻ chống lưng
Đến khi cha mất mịt mùng tương lai
Gia đình nghĩa thúc danh oai
Vẫn luôn o bế chiếc ngai phụ hoàng
Nghĩ rồi chàng mới nhẹ nhàng
Về nhà hào trưởng ở làng Trà Hương
Phạm Chiêm chắc gốc ngoại đường (?)
Ba phen cứu thoát yêu thương bọc đùm
Sợ rằng có kẻ úp chum
Mới đem Xương Tỷ gởi giùm nhà sư
Thứ nam Xương Xí còn thơ
Theo cha ly loạn cậy nhờ mai sau
Xương Tỷ sau đổi Chân Lưu
Trở thành Khuông Việt trợ phù nhà Đinh
Lại quay về chuyện triều đình
Xương Văn chưa vững, cậu mình chính chuyên
Các hào bất mãn phân quyền
Nổi lên cát cứ bao miền giao tranh
Đến năm đi đánh Thái Bình
Xương Văn trở lại luận hình Tam Kha
Nghĩ tình máu mủ ruột ra
Bèn lập ước, cấm tham gia nghị triều
Xương Văn ngẫm thấu bao điều
Đón anh cả sớm về triều phụ trông
Từ xưa kim cổ Tây Đông
Hai vua một nước cùng trông chính đường
Văn xưng là Nam Tấn Vương
Ngập hiệu Thiên Sách lạ thường làm sao
Bấy giờ loạn sứ lên cao
Nước non chẳng có phút nào được yên
Thiên Sách Vương lại chuyên quyền
Định trừ em ruột cõi riêng một mình
Sự đời lắm chuyện khó tin
Trúng phong thượng mã vì tình mà quy
Bốn năm ngai báu trị vì
Công lao đổ biển, sử ghi nét buồn.
VMT 20/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:02 AM

26. NAM TẤN VƯƠNG NGÔ XƯƠNG VĂN
Vốn dòng ngoại thất họ Dương
Nên khi cha mất yên đường tử sinh
Nhận Tam Kha nghĩa phụ mình
Nhưng lòng vẫn hướng đến tình anh em
Ngay khi triều chính vừa êm
Văn bàn với mẹ rước thêm anh về
Hai người cùng quản sơn khê
Cậu thì tha bổng cho về làm ăn
Với người vẹn một chữ nhân
Với mẹ trọn hiếu muôn phần đẹp sao
Với anh cung kính nghị trào
Với thần dân vẫn trước sau công bằng
Chẳng may đạc lạc tên ngăn
Trên đường chiến trận vua băng bất ngờ
Mười lăm năm, bấy cuộc cờ
Ai hay bi kịch lững lơ trên đầu
VMT 20/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:02 AM

27. NGÔ XƯƠNG XÍ
Xương Văn mất, trống ngôi chầu
Chọn tìm long tử đặng hầu ngai vua
Xương Tỷ đạo hiệu Chân Lưu
Tham thiền cửa Phật đã chừa nhân gian
Xương Xí nam thứ chấp tràng
Sứ quân các lộ kéo sang tranh giành
Ngài vừa nhị thập xuân xanh
Lực cô thế yếu Kiều Bình rút lui
Thành xây bằng chính đất nhồi
Tường cao, bốn cửa tấn lui dễ dàng
Vốn thân ngự ở ngai vàng
Nay vì loạn lạc hương làng trú đây
Rồi cùng dân chúng bắt tay
Khai điền, lập trại canh bày quân cơ
Bấy giờ ở xứ Hoa Lư
Là Đinh Bộ Lĩnh phất cờ đứng lên
Loạn quân dẹp hết mấy miền
Xí bèn xuống nước kết liên đầu hàng
Một hồi lịch sử sang ngang
Nhà Ngô giã biệt ngai vàng chí tôn.
VMT 20/07/2017
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:03 AM

28. THẬP NHỊ SỨ QUÂN
Nhớ xưa nhất thống giang sơn
Ngô Vương ban tước thưởng công rõ ràng
Rồi khi ngài ngự thiên đàng
Tam Kha tiếm vị quân quan bất hòa
Nhiều tướng cũng lập thế gia
Cha truyền con nối mỗi nhà một nơi
Thiên Sách Vương dẹp chẳng ngơi
Nam Tấn Vương bị tên rơi dọc đường
Xí bèn giữ lấy một phương
Bình Kiều thành ấy ngôi vương phải từ
Nguyễn Thủ Tiệp chiếm Tiên Du
Kiều Công Thuận chiếm Hồi Hồ - Sơn Tây
Cháu là Công Hãn đâu tày
Xưng Kiều Tam Chế an bày Phong Châu
Phạm Bạch Hổ trấn Đằng Châu
Lữ Đường nay đã đứng đầu Bắc Ninh
Trần Lãm chiếm lấy Thái Bình
Đỗ Cảnh Thạc giữ một mình Thanh Oai
Nguyễn Khoan trấn giữ Tam Đài
Ngô Nhật Khánh nửa Sơn Tây đã giành
Lý Khuê thì chiếm Thuận Thành
Nguyễn Siêu nuốt trọn nguyên thành Hà Đông
Bao năm lẫn lộn đánh vòng
Khiến dân khổ sở máu hồng chảy tuôn
VMT 21/07/2017
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:04 AM

29. VẠN THẮNG VƯƠNG ĐINH HOÀN
Thuở xưa Thứ sử châu Hoan
Là Đinh Công Trứ tiếng vang khắp vùng
Từng theo Đình Nghệ lập công
Sau theo Ngô Chủ lẫy lừng biết bao
Tuổi trần chưa phải đã cao
Bỗng đâu ngả bệnh thoái trào mà đi
Đinh Hoàn con trẻ hàn vi
Tập đánh trận giả một thì xuân xanh
Nhìn sang bên xứ Thái Bình
Sứ quân Trần Lãm uy danh một vùng
Đem theo Đinh Liễn theo cùng
Nhận làm dưới trướng chí hùng dựng xây
Trần Công nhìn vẻ mặt mày
Phong làm Bộ Lĩnh an bày việc quân
Khi Minh Công giã cõi trần
Hoa Lư quê cũ đưa quân trở về
Mộ phu tuyển lính mọi bề
Lê Hoàn, Nguyễn Bặc cũng về giúp cho
Đinh Điền, Phạm Hạc khuông phò
Thêm Phạm Cự Lượng một pho anh tài
Lại còn Đinh Liễn con trai
Nay đà đôi tám sánh vai giúp cùng
Nhà Ngô nay tắt cửu trùng
Nước nhà loạn lạc bốn vùng tang thương
Các đại thần chốn triều cương
Tranh ngôi đoạt vị mê lường chúng sinh
Bộ Lĩnh đánh bại Lữ Bình
Đuổi Kiều Công Hãn khỏi đình Cổ Loa
Nhân Cảnh Thạc trú Bảo Đà
Cho quân vây đánh tận phà Thanh Oai
Đỗ Công lực bị chia hai
Khó bề ứng cứu thua dài gần năm
Cuối cùng thành ấy san bằng
Đỗ Công trúng tiễn hồn băng về trời
Nguyễn Siêu nghe nói rụng rời
Đào hào, đắp lũy, phân người trấn canh
Trận đầu Bộ Lĩnh giao tranh
Quân hao, tướng chết mà thành còn trơ
Phần Siêu lệnh đại quân chờ
Đích thân lãnh đội sang bờ viện binh
Gặp cơn gió ác thình lình
Thuyền Siêu bị đắm cắm binh dọc đường
Bộ Lĩnh nghe được cả mừng
Bèn cho võ sĩ nổi bừng lửa lên
Phóng vào doanh trại một phen
Nguyễn Siêu tử trận, quân bèn vỡ tan
Đến Kiều Công Hãn sứ quân
Thế thua chạy xuống đến gần Nam Phong
Ai ngờ gậy đập lưng ông
Hào trưởng Nguyễn Tấn chặn hông đánh vào
Kiều Công Hãn hộc máu đào
Chạy về xứ Lũng đổ nhào mà băng
Lĩnh đánh tràn xuống Nghệ An
Đánh tan Thủ Tiệp ở làng Quỳnh Lưu.
Rồi khi trời đã hết thu (967)
Kéo lên Tam Đái đánh nhừ Nguyễn Khoan
Tướng quân, thê thếp không hàng
Cùng nhau tự vẫn cạnh làng Ao Nâu
Bộ Lĩnh tiến đánh Hồi Hồ
Kiều Thuận hoảng quá vượt bờ sang sông
Lĩnh đuổi theo tận Văn Lung
Kiều Thuận thất thủ tử vong tại Mè
Lĩnh quay sang đánh Lý Khuê
Khuê thua tan tác hồn về tây phương
Năm sau tiến đánh Lã Đường (968)
Lã chơi đánh lẻ chặn đường quân Đinh
Nguyễn Bặc bày kế thông minh
Đánh quân tiếp viện tình hình đổi thay
Lã-công cầm cự bảy ngày
Đinh Liễn, Nguyễn Bặc đánh ngay giữa thành
Lã Đường đầu phải lìa mình
Sứ quân các chốn đã bình gần xong
Rõ ràng trong cuộc tấn công
Bộ Lĩnh để ngỏ cho dòng họ Ngô
Phải chăng trong việc mưu đồ
Có người giúp rập làm cho dễ dàng
Nhớ ra là Ngô Lưu Nhân
Chính Ngô Xương Tỷ lánh trần mà tu
Sau làm Khuông Việt đại sư
Cho nên xếp đặt chỉn chu đấu trường
Nhật Khánh, Xương Xí hiệp thương
Giã từ giấc mộng bá vương bấy rày
Giang sơn một cõi rộng dài
Từ nay hết loạn mười hai sứ thần
Lĩnh nhờ sức mạnh nhân dân
Khi nhu khi đánh muôn phần cao cơ
Chúng dân khắp nẻo cõi bờ
Vạn Thắng Vương – bởi tôn thờ gọi tên
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:05 AM

30. ĐINH TIÊN HOÀNG
Nước non hưởng tết Mậu Thìn (968)
Bộ Lĩnh xây điện tự mình lên ngôi
Đại Cồ Việt quốc ra đời
Đại Thắng Minh Đế hiệu thời ban ra
Hoa Lư vốn gốc quê nhà
Kinh đô chọn lấy thật là hiển danh
Rồi cho đào lũy xây thành
Triều nghi, lễ phục chính danh rõ ràng
Võ, văn định phẩm hàm quan
Chỉ huy Thập đạo tướng quân Lê Hoàn
Quốc Công Nguyễn Bặc vẻ vang
Đinh Điền - Ngoại-giáp thuộc hàng công khanh
Ngô Chân Lưu bậc tu hành
Hiệu là Khuông Việt trở thành Đại-sư
Lưu Cơ hộ phủ võ sư
Rồi thêm ngũ hậu cung thư an bài
Lại phong tước hiệu con trai
Nam Việt Vương để nối ngai sau này
Đến năm Canh Ngọ (970) kinh tài
Đúc tiền mua bán trong ngoài ấm yên
Từ ấy đặt Thái Bình niên
Cũng là tên gọi đồng tiền xứ ta
Đồng tiền có lổ xỏ qua
Thái Bình Hưng Bảo bên là chữ Đinh
Việc trị an đặt pháp hình
Kẻ nào trọng tội khung hình chiếu theo
Bỏ vạc dầu đến chín teo
Hoặc thả chuồng hổ còn nào thịt xương
Cho nên trăm nẻo ngàn phương
Thảy đều phục sợ kỷ cương chấp hành
Thứ rồi chấn chỉnh việc binh
Nước chia mười đạo quân Đinh triệu người
Quân nhân vẫn cứ theo thời
Khuyến nông canh tác để nuôi lấy mình
Hoa Lư chính đất Ninh Bình
Đá cao núi dựng là thành tự nhiên
Sông ngòi theo nước chảy xuyên
Từ đây tấn thoái ra miền chung quanh
Trước là tránh họa chiến chinh
Sau là khỏi nhắc đến tình chủ xưa
Rồi khi ổn định gió mưa
Bèn sai Đinh Liễn thư đưa Tống triều
Tống-hoàng giữ lệ ban chiêu
Cũng trao tiết-việt Nam triều hẳn hoi
Từ đây triều cống xứ người
Tiếng là phiên thuộc nhưng thời tự do
Dụng bài trong giãn ngoài co
Bang giao các nước cơ đồ vững yên
Gia đình lại nảy chuyện phiền
Phế ngay Đinh Liễn, chọn liền Hạng Lang
Khi xuân Kỷ Mão vừa sang (979)
Liễn bèn nổi giận giết Lang đi rồi
Tiên Hoàng nén sự đã rồi
Để yên cho Liễn được ngồi Đông-cung
Buồn thay đến giữa mùa đông
Có tên Đỗ Thích đem lòng hại vua
Nào khi hô vũ hoán mưa
Mà nay phụ tử chết bừa dưới đao
Vấn nghi sử chẳng đưa vào
Bao người đồn đoán tô đào bôi đen
Công mười hai sứ dẹp yên
Thống nhất bờ cõi đặt nền tự do
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:05 AM

31. ĐINH PHẾ ĐẾ
Đinh Toàn sáu tuổi ngây thơ
Uống ăn còn đút, cõi bờ biết chi
Tiên Hoàng lẫm liệt uy nghi
Trưởng huynh Đinh Liễn quản trì Đông-cung
Bỗng đâu nổi cuộc bão giông
Bị tên Đỗ Thích cuồng ngông hại trừ
Ngai vàng ấu chúa lắc lư
Đặt lên ngồi đó cũng như làm trò
Quốc-công, ngoại-giáp đều lo
E rằng Nhiếp-chính bế o cửu trùng
Dương Hoàng-hậu lại tư thông
Ngày đêm lui tới tư phòng nhiếp-gia
Thực hư một hóa thành ba
Gây ra dị nghị thật là rối ren
Việc quân dây giật sau rèm
Hai người đứng trước nỗi niềm khó thay
Đinh Điền – ngoại giáp, ân dày
Nguyễn Bặc – định quốc, công tày Tiên Vương
Rủ nhau hợp sức phò vương
Kéo quân về tới cung đường giải nguy
Chẳng hay về tới kinh kỳ
Lê Hoàn dẹp hết tức thì thảm oan
Tám tháng ngự ở long tràng
Đế Toàn bị truất xuống làm Vệ Vương
Hai mươi năm chốn cung đường
Đều theo mẫu hậu họ Dương an bài
Sức dài vai rộng thân trai
Quyền hành chẳng có, cung ngai chẳng màng
Một ngàn năm lẻ vừa sang (1001)
Vệ Vương theo giá đánh miền Cử Long
Tên bay vốn ngắm ngôi rồng
Cớ sao lạc đích máu hồng trào tuôn
Sử Nam lưu giữ tích nguồn
Đặt cho Phế Đế đau thương mấy hàng.
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:06 AM

32. Lê Đại Hành
Đại Hành tên thật Lê Hoàn
Đầu quân dưới trướng Tiên Hoàng nhà Đinh
Một thời ngang dọc chiến chinh
Luận công ban thưởng hiển vinh hàng đầu
Binh quyền mười đạo nắm thâu
Dưới vua mà lại đứng đầu trăm quan
Gặp thời ấu chúa Đinh Toàn
Chỉ vừa sáu tuổi giang san chưa tường
Quần thần tôn Nhiếp chính vương
Việc dân việc nước trăm đường tay ông
Sau cùng Dương hậu tư thông
Đại thần bất phục những hòng trừ đi
Đem binh về đến kinh kỳ
Hai đường thủy bộ cờ nghi bừng bừng
Lê Hoàn binh lược tinh thông
Trận đầu Ngoại-giáp, Quốc-công thua dài
Tiếp liền thủy chiến trận hai
Hoàn theo chiều gió hỏa mai đốt thuyền
Chém ngay giữa trận Đinh Điền
Bắt sống Nguyễn Bặc gông xiềng về kinh
Bởi ông ngăn chuyện tư tình
Hoàn nhân cơ đấy bức hình trảm đi
Phạm Hạc như cá cụt vi
Lánh về Cát Lợi, Hoàn thì đuổi theo
Giao tranh chửa được mấy lèo
Bị Hoàn bắt sống giải theo mà về
Bấy giờ nhà Tống nhắm nhe
Nghe Đại Cồ Việt trăm bề rối ren
Định làm thảo phạt một phen
Vơ tiền vét của, mở thêm cõi bờ
Nước nhà ấu chúa còn thơ
Giặc thì hung dữ đang chờ ngoài biên
Quân nhân có kẻ tôi hiền
Tướng Phạm Cự Lượng được phiên vào chầu
Lượng cùng Thái-hậu quỳ tâu :
“Chỉ huy cần kẻ đứng đầu dũng uy
Nhỡ may lập chút công gì
Hay là thác xuống ai thì biết cho
Chi bằng xã tắc cơ đồ
Từ nay giao hẳn hết cho Lê Hoàn.”
Quần thần lúc ấy hô vang
Xin mời Thập đạo tướng quân nhận lời.
Giữa triều đã được chính ngôi
Hiệu là Thiên Phúc tính đời nhà Lê.
Đinh Vệ Vương phải trả về
Đinh-thần chốn ấy chăm bề khói hương
Lại sai chỉnh đốn kỷ cương
Ban phong tước hiệu quân vương rạch ròi
Mùa thu sứ Tống đến nơi (980)
Vua giả ấu chúa nối ngôi Tiên Hoàng
Tống triều lại giục thư sang
Ép Vệ Vương cứ ngai vàng mà trông
Hoặc như trẻ dạ non lòng
Mẹ con Dương hậu quy tòng mới yên
Thực là hù quỷ lộng tiên
Càng thêm quyết chí giữ yên nước nhà
Mùa thu Tống tạo can qua
Cuối năm nhẩm tính tổn đà vạn binh
Nhà vua bèn phải thân chinh
Chi Lăng sông ấy cọc đinh sẵn chờ
Giả lừa cho viết hàng thơ
Gởi Hầu Nhân Bảo hẹn giờ nộp thân
Bảo ta liền mắc mưu thâm
Vướng vào ma trận khóc thầm chuốc đau
Toàn Hưng đường thủy tiến sâu
Chẳng gặp được Bảo trở đầu quay ra
Trần Khâm Tộ nhận tin xa
Dẫn quân mà chạy Vua đà tấn công
Tộ thua quân chết đầy đồng
Triệu Huân, Quách Biện…bị gông cổ về
Yên bình một cõi sơn khê
Vua bèn dâng biểu lựa bề ngoại giao
Tống triều liền bỏ binh đao
Chặt đầu bại tướng treo cao cửa thành
Phía nam có nước Chiêm Thành
Thường sang cướp bóc lấn ranh mấy lần
Vua sai Từ Mục, Tử Canh
Sang sứ bên ấy điều đình thiệt hơn
Vua Chiêm bèn bắt giữ luôn
Coi thường Cồ Việt, khinh nhường nhà Lê
Vua liền nổi giận tức thì
Bèn sai quân mã soạn bề đánh Chiêm
Mấy năm đóng sửa binh thuyền
Tập tành võ nghệ, luyện rèn kiếm cung
Việt – Chiêm một trận thư hùng
Vua Chiêm bị chém giữa trùng trùng vây
Bạc vàng châu báu thu đầy
Bắt trăm cung nữ, phá ngay thành trì
Tù binh lại cả nô tỳ
Các đồ quý giá gởi đi Tống triều
Một là nạp cống theo điều
Hai là chứng tỏ tự kiêu của mình
Mấy năm sau lại điều binh
Đánh vào Đại Lý tình hình mới yên.
(còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:07 AM

33. LÊ ĐẠI HÀNH
(tiếp theo)
Đại Hành cải tổ trăm miền
Cự Lượng thái-úy nắm quyền tước cao
Thừa Chính nha-nội việc trào
Từ Mục tổng-quản ngoại giao xa gần
Lại đặt ra Thiên-tử-quân
Trung thành tuyệt đối, nếu cần hy sinh
Con cái ban tước thân vinh
Thau làm thái-tử ở kinh phụng hành
Hoàng tử Ngân trấn Đông Thành
Chia hoàng tử Việt giáp ranh Ninh Bình
Phong Châu phái Hoàng tử Đinh
Hoàng tử Tung giữ Tử Dinh, Đông Ngàn
Đường Hào phái hoàng tử Cân
Hoàng tử Tương – Đỗ Động giang nắm quyền
Hoàng tử Kinh giữ Hưng Yên
Hoàng tử Mang giữ một miền Nông Sơn
Hoàng tử Đề chốn Từ Sơn
Trong hàng con cháu phong vương phong hầu
Nhà vua dẹp loạn các châu
Mở mang bờ cõi ngỏ hầu hơn xưa
Mùa xuân năm ấy có mưa (987)
Vua về núi Đọi cày bừa cùng dân
Đặt tên đây ruộng Kim Ngân
Từ đó thành lệ “đầu xuân ra đồng”
Có Dương Tiến Lộc tham công
Thuế châu Hoan, Ái lấy dùng giấu vua
Lại đem hai xứ theo hùa
Qua Chiêm thần phục nhưng chưa toại thành
Vua nghe nổi trận đao binh
Đem quân vào dẹp tử hình làm gương
Đại Cồ Việt đã hùng cường
Liền sang đánh Tống cướp lương rồi về (995)
Khâm Châu thất thủ mọi bề
Tống triều giận lắm nhưng e Đại Hành
Mùa hè vua tiến quân nhanh
Ung Châu giao chiến phá thành rồi đi
Năm sau vua đánh man di (996)
Bốn động Tây Bắc vậy thì theo vua
Giữa năm xứ Nhuệ mất mùa
Dân tình lại loạn nên vua thân hành
Bắt bọn đồ đảng về kinh
Rồi cho phát chẩn tình hình tạm yên
Ba năm sau đánh Định Biên (999)
Bốn mươi chín động chỉnh biên quy triều
Phong Châu năm đến an chiêu (1000)
Trịnh Hàng, Trường Lệ…thân tiêu nghiệp tàn
Xuân thiên niên kỷ vừa sang (1001)
Vua cùng Phế-Đế Đinh Toàn xuất cung
Dẹp Cử Long ở sông Cùng
Vệ Vương trúng tiễn cáo chung dòng này
Chiến tranh loạn lạc tên bay
Đời sau nghi vấn điểm này do ai (!)
Nhà vua mấy tiếng kêu trời
Thúc quân nổi trống đánh dài Cử Long
Loạn quân nhờ đó dẹp xong
Nhà Vua phát lệnh mở thông kênh ngòi
Non đào núi xẻ khắp nơi
Dẫn thêm dòng nước ruộng thời tốt xanh
Bấy giờ ở xứ Hoan thành
Đào kênh Đa Cái quân binh biếng lười
Nhân vua xa giá đến nơi
Rủ nhau làm phản hại đời nhà vua
Một phần tư kỷ có thừa
Dẹp Chiêm đánh Tống chẳng thua trận nào
Bỗng dưng từ giã ngôi cao
Để cho con cái đánh nhau tương tàn.
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:08 AM

34. Lê Trung Tông (黎中宗; 983 – 1005)
Lúc vua cha ở thế gian
Đã đem ngôi vị trao ban con đầu
Chính là hoàng tử Long Thâu
Chẳng may bạo bệnh ngọn dầu tắt đi
Thế là vương vị cung nghi
Giao cho Long Việt nhỡ khi giã trần
Linh cửu vương phụ đương quàn
Thứ nam Ngân Tích đánh tràn vào cung
Người rằng trong số mạch rồng
Ta là lớn nhất lại công hàng đầu
Thành ra huynh đệ đánh nhau
Kéo dài tám tháng thương đau mấy miền
Tháng mười Tích bại liên miên
Chạy về Hà Tĩnh dân liền giết đi
Long Việt lúc ấy chánh nghi
Lên ngôi hoàng đế hiệu thì Trung Tông
Ba ngày chửa thạo việc công
Em ruột Long Đĩnh nhập phòng giết đi
Bầy tôi sợ hãi biệt di
Chỉ còn Công Uẩn lâm ly não sầu.
Hoàng hậu, con trẻ chạy mau
Trốn về Ngũ Huyện rập đầu Long Tung
Tung nghe chuyện quá hãi hùng
Đem chị và cháu về cùng Cổ Loa
Xem ra trong cảnh ta bà
Vẫn còn một chút gọi là tình thâm
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:09 AM

35. Đế Long Đĩnh
Án vua trái lẽ ngàn năm
Cướp ngôi huynh trưởng vết chàm thiên thu (!)
Từ năm Hưng Thống thứ tư (922)
Khai Minh Vương hiệu lập cư châu Đằng
Đến năm thái tử Thâu băng
Ngài xin được lập, cha rằng Việt hơn
Thế là ấp ủ nguồn cơn
Cha vừa nằm xuống dấy cơn loạn triều (1005)
Thái tử Long Việt ngẫm nhiều
Con cùng một mẹ lấy điều là hơn
Long Đĩnh dạ vẫn nuốt hờn
Sử chiêu “mãnh hổ ngọa sơn” đợi thời
Nghe tin Long Việt nối ngôi (1005)
Bèn sai thích khách giết đời Trung Tông (!)
Kế rồi năm ấy mùa đông
Ngài xưng hoàng đế cửu trùng chí tôn
Mùa này có bọn ngoại nhơn
Hấp Ni phản lại cùng hơn chục người
Vua cho bắt bớ tra lời
Rồi đem xử chém răn đời răn quân
Em trai là Lê Long Cân
Cùng Lê Long Kính lập quân phản triều
Đánh nhau mấy tháng tiêu điều
Vua cho phong tỏa chặn chiều lương ăn
Rơi vào trong cảnh khó khăn
Cân bắt em Kính, cầu thân triều đình
Hại em giữ mạng cho mình
Long Cân tội ác tày đình còn hơn
Ngoài ra một số thân vương
Tham gia dấy loạn cùng đường phải thua
Nhân vì quân trạm thư đưa
Cử Long bọn cướp phá tưa Thần Phù
Vua gồm binh mã chỉn chu
Kéo về châu Ái đánh nhừ Cử Long
Nội thù trong nước đã xong
Khai Phong Vương phủ bèn phong con đầu
Lại sai sứ đến nước Tàu (1006)
Đặt nền giao hảo nhu cầu bán mua
Thỉnh kinh Phật giáo thượng thừa
Là Kinh Địa Tạng, giao chùa truyền ra
Tục truyền thuở ấy xứ ta
Qua sông chịu cảnh ba ba, thuồng luồng
Vua sai nạo vét khơi nguồn
Cho lập các bến để xuồng chở qua
Kênh đào từ dạo vua cha
Nay cho tiếp tục nối đà các châu
Có người Man, Vị Long Châu
Ba năm đánh phá vua hầu thân chinh
Dẹp xong giặc giã yên bình
Sang năm Kỷ Dậu (1009) hy sinh bất ngờ
Khai Phong vương Sạ còn thơ
Chỉ huy sứ vệ quyền cơ điều hành
Thế là chẳng phải giao tranh
Lê tan Lý khởi khúc quanh nước nhà
Đời sau dệt chuyện ác tà
Gán cho vua ấy gọi là Ngọa Long
Bốn năm chinh chiến bấy công
Cớ sao phải gọi là ông Ngọa Triều (!)
(còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:09 AM

36. LÝ CÔNG UẨN - LÝ THÁI-TỔ (974-1028)
Chuyện rằng xưa ở chùa Tiêu
Có bà Phạm-thị sớm chiều nấu ăn
Bỗng nhiên bụng chửa vượt thân
Hạ sinh đứa bé sắc thần tốt tươi
Lý Khánh Văn nhận con nuôi
Đặt tên Công Uẩn, theo người mấy năm
Lớn lên tánh thiện từ tâm
Theo sư Vạn Hạnh uyên thâm học hành
Đến khi Công Uẩn trưởng thành
Mấy lần cất nhắc tiến kinh với thầy
Lê Hoàn đẹp ý vui vầy
Ban cho công chúa, từ đây tin dùng
Quản cai việc ở Đông-cung
Điện tiền cận vệ Trung Tông sau này
Đâu ngờ chỉ mới ba ngày
Trung Tông chết thảm ai hay sự tình
Thân là Tổng quản vệ binh
Xảy ra đại án tội hình khắc mang
Long Đĩnh lên nắm ngôi vàng
Trọng tình cất nhắc trấn an trong ngoài
Bốn năm chinh chiến kéo dài
Bất ngờ Long Đĩnh trần ai giã từ
Con là Sạ mới lên tư
Bọn Đào Cam Mộc tâm tư hoán triều
Bèn bàn với bạn đồng liêu
Hiệp thương Thái hậu bao điều thiệt hơn
Hôm sau trước mặt quần thần
Chiếu theo ý ấy trao ban ấn chầu
Họ Lý quyền lực tóm thâu
Lựa ngày định tháng ngỏ hầu đăng cơ
Loan tin khắp cả cõi bờ
Vua Lê tàn ác, con thơ chưa thành
Nay vì phước hạnh chúng sanh
Đứng ra gánh vác thập thành ngôi cao
Kỷ Dậu đông ấy tân trào (21/11/1009)
Mở ra nhà Lý chuyển giao nhẹ nhàng
Bây giờ quốc thái dân an
Hoa Lư nhỏ hẹp vua bàn dời đô
Một là xây dựng cơ đồ
Hai là sợ chúng vẫn mơ tiền triều
Quân thần nghe thấy cũng xiêu
Năm sau tháng bảy thảy đều chuyển kinh
Thuyền vua ngang đến Tống Bình
Cầu vồng ngũ sắc, mây hình rồng bay
Nhân vì thấy sự lạ này
Thăng Long tên gọi từ rày đặt đô
Lại sai tăng chúng sư đồ
Quyên tiền công quả xây chùa lập bia.
VMT 25/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:10 AM

37. LÝ CÔNG UẨN - LÝ THÁI-TỔ (974-1028)
(tiếp theo)
Bấy giờ Tống – Việt phân chia
Ngoại giao Vua vẫn chịu lề triều phong
Bèn sai sứ giả báo công
Xin ban tiết-việt để hòng được yên (1010)
Phía nam Chân Lạp, nước Chiêm
Thảy đều giao hảo mọi miền gần xa
Chỉnh trang xây dựng nước nhà
Chia hai bốn lộ phân là trại, kinh
Sau này ta gọi người Kinh
Cũng từ dạo ấy địa hình phân ra
Tính từ Thanh Hóa trở ra
Hăm hai châu phủ ấy là gọi kinh
Ái, Hoan chưa được văn minh
Cho người giáo hóa tình hình tốt lên
Về sưu thuế định lại tên
Thuế đầm, ao, ruộng, nông điền phân ra
Thuế trồng dâu bãi phù sa
Thuế bắt tê giác, cưa ngà, bẫy công…
Thuế khai thác gỗ trên rừng
Thuế làm muối biển, lưới mùng cá tôm
Thuế tìm vị hải hào sơn
Gọi sáu mục thuế lập đồn trưng thu
Thái bảo, thái úy, thái sư
Quan phục vẫn cứ giữ như Lê triều
Năm sau phu mộ binh chiêu
Sáu quân vào đánh tiêu điều Cử Long
Cửa nhà bộ lạc đốt xong
Bắt ngay thủ lĩnh áp gông giải về
Kế rồi bình định Hương Khê
Trước sau chỉnh đốn tức thì được an
Bên Tàu có giống người Man
Hợp cùng Nam Chiếu quấy càn Vị Long
Tháng mười ngay tiết lập đông (1013)
Vua thân chinh đánh Vị Long tan tành
Hà Án Tuấn cũng tinh ranh
Họp cùng đồng đảng rút nhanh vào rừng
Nhà vua thắng trận tưng bừng
Thu hơn vạn ngựa với cùng tù binh
Năm sau vua chẳng xuất chinh
Bèn sai Dực Thánh điều hành quân cơ
Dực Thánh Vương đến Kim Hoa
Chém Đỗ Trương Huệ đốt cờ giặc đi
Thế là dẹp được Man di
Tù binh, ngựa tốt lấy đi hàng nghìn
Canh Thân lại đánh Chiêm Thành (1020)
Thái tử Phật Mã thân hành dẫn quân
Vào núi Long Tỵ dừng chân
Bố Linh tướng giặc từ trần tại đây
Quân Chiêm hoảng loạn tan ngay
Danh Lý thái tử từ rày hiển vang
Hai năm sau loạn người Man (1022)
Vua sai Dực Thánh đánh sang tận Tàu
Giặc Đại Nguyên Lịch thua nhàu
Vương cho bắt hết bò trâu rồi về
Giáp Tý (1024) giặc lại nhiêu khê
Thái tử thân đánh rượt về Phong Luân
Khai Quốc Vương cũng dẫn quân
Đô Kim xứ Tống một lần đánh luôn
Chân Tông rúng động tay chơn
Bèn ra lệnh cấm người Man nhiễu hành
Thái Tổ tu sửa kinh thành
Đại Cồ Việt lại yên bình mấy thu
Mậu Thìn (1028) chuẩn bị quân nhu
Thái tử được lệnh đánh hù Thất Nguyên
Đông Chinh Vương cũng được phen
Châu Văn đánh lấy luyện rèn việc quân
Bỗng nghe Thái Tổ từ trần
Các vương vội vã rút quân trở về
Giả như vua chẳng có bề
Giang sơn há phải thu về vẹn nguyên.
VMT 26/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:11 AM

38. LÝ PHẬT MÃ – LÝ THÁI-TÔNG (1000-1054)
Thái tổ chưa táng cửu tuyền
Tam vương sinh loạn cướp quyền chí tôn
Thoạt tiên là Võ Đức vương
Đông Chinh, Dực Thánh…bốn phương vây thành
Quan Lý Nhân Nghĩa tâu trình
Quyết đem sức mọn ra bình loạn kia
Đông Cung ruột rối gan lìa
Đành theo kế ấy quân chia xuất thành
Hai bên bày trận dàn binh
Tướng Lê Phụng Hiểu bước nhanh trận tiền
Rằng: “Bây con cháu hoàng thiên
Khi quân phạm thượng tôi hiền chẳng dung
Trên thì quên đức cửu trùng
Dưới thì trái nghĩa quần hùng nhục thay
Mỗ xin dâng nhát gươm này…”
Nhắm vào Võ Đức chém ngay một đòn
Đông Chinh, Dực Thánh…kinh hồn
Quay đầu tháo chạy tránh cơn nộ cuồng
Thái tử trở lại linh đường
Lo xong hậu sự an thường chỉn chu
Ngày lành tháng tốt chiếu thư
Lên ngôi Hoàng đế an cư chúng thần
Đông Chinh, Dực Thánh… tình thân
Ngài tha miễn tội quan phần giữ nguyên
Lập ra lệ đọc lời nguyền
Hàng năm quan tướng đến đền thề to:
“Làm con chữ hiếu nhớ cho
Làm tôi trung tín phụng thờ ngôi cao
Há như phạm phải lỗi nào
Bất trung bất hiếu quỷ đao chém liền.”
Tướng quan ai tránh lễ nguyền
Vua sai đánh phạt sân tiền bằng roi.
Thái Tông khi đã lên ngôi
Đánh đông dẹp bắc loạn thời định yên
Ai Lao cùng với nước Chiêm
Thường sang quấy nhiễu mấy phen tiểu trừ.
VMT 26/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:12 AM

39. LÝ THÁI TÔNG & LOẠN NGƯỜI NÙNG
Vua Thái Tông tính khiêm nhu
Bao năm trị quốc công tư rõ ràng
Mãi cho đến tết Mậu Dần (1038)
Có Nùng Tồn Phúc quản trang một vùng
Cũng mơ nghiệp bá nghiệp hùng
Chiêu Thánh Hoàng Đế tự xưng ngôi rồng
Lại còn lập thị A-nùng
Ninh Đức Hoàng hậu, vợ chồng xứng đôi
Đem quân đánh phá khắp nơi
Lập Tràng Sinh Quốc ngay nơi xứ mình
Kỷ Mão vua ngự thân chinh (1039)
Cờ dong trống mở đi bình Quảng Nguyên
Đến nơi vây mấy tuần liền
Cha con Thông, Phúc mang xiềng về kinh
Trí Cao cùng mẹ thất kinh
Thoát vào trong núi tuyển binh phục thù
Tân Tỵ (1041) Cao chiếm Thảng Do
Gọi Đại Lịch Quốc, vua cho bắt về
Thái Tông giáo huấn mọi bề
Phong Quảng Nguyên Mục cho về làm ăn
Lại ban Thái-bảo tước quan
Giao cho cai quản non ngàn phía tây
Bảy năm cơ nghiệp đã dày
Trí Cao lại phản thôi ngay cống triều (1048)
Nhân Huệ Hoàng Đế xưng liều
Đại Nam quốc hiệu mỹ miều kém chi
Vua sai Quách Dật đuổi đi
(Trí Cao bí quá liền đi đánh Tàu
Gặp thời chiếm được tám châu
Địch Thanh tướng Tống kế tâu Tống triều
Họ Địch lắm kế nhiều chiêu
Giả đò đóng trại chẳng điều quân cơ
Bỗng nhiên phản kích bất ngờ
Hai bên tả hữu phục chờ kỵ binh
Quân Nùng thê thảm tan nhanh
Chạy qua Đại Lý một mình Trí Cao
Đại Lý một giuộc Tống trào
Chém Nùng Cao Trí đem đầu về dâng)
VMT 26/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:13 AM

40. LÝ THÁI TÔNG ĐÁNH CHIÊM THÀNH

Mười lăm năm tới Giáp Thân (1044)
Mà chưa thấy mặt sứ thần nước Chiêm
Chiêm Thành quấy nhiễu triền miên
Thái Tông sắm sửa binh thuyền đánh sang
Thuyền vua thẳng tiến về nam
Quân Chiêm nghênh trận đã dàn bên sông
Ngũ Bồ nước chảy mênh mông
Chiến thuyền Cồ Việt cứ thong dong vào
Hai bên giáp chiến đánh nhào
Quân Chiêm thua chạy máu đào chảy loang
Quách Gia Gi – tướng Chiêm bang
Chém đầu Sạ Đẩu xin hàng quân ta
Nhà vua chiếu dụ truyền ra
Hễ người bản xứ thì tha tức thời
Quân vua chiếm thành giặc rồi
Vương phi, cung nữ, chiến voi, bạc vàng…
Năm nghìn lính tốt xin hàng
Ngài cho lập đội để mang về triều
Trên đường xa giá cô liêu
Động lòng vua mới cho điều Mị Ê
Vương phi nhục nhã ê chề
Quấn khăn giữ tiết một bề quyên sinh
Nhà vua cảm thấy thương tình
Truyền cho an táng, lập đình mới đi
Riêng bọn lính tốt, nô tỳ
Mang về chia đất duy trì ấp thôn
Từ đây xây đắp giang sơn
Một đời thịnh trị tiếng thơm lưu truyền
VMT 27/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

28-07-2017, 12:13 AM

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:08 AM

41. LÝ THÁI TÔNG – LẬP HÌNH THƯ VÀ KHUYẾN NGHỆ
Thời vua rồng hiện Càn Nguyên
Dẫu rằng điện ấy thành nền phẳng sang
Nghĩ rằng quốc thái dân an
Bèn cho mở rộng chỉnh trang điện đài
Lầu chuông tả hữu cả hai
Để khi kiện tụng oan sai kéo liền
Lại chia túc vệ đứng bên
Nhằm khi bẩm báo đỡ phiền chúng dân
Rồi ngay trước điện Trường Xuân
Làm nơi thảo luận việc quân việc triều
Hình thư chỉnh lập mấy điều:
- Ngoại tình, dâm loạn đánh nhiều khỏi truy
- Những người thất thập lai hy,
Mười lăm trở xuống, thân kề tộc vương
Nộp tiền bảo lãnh công đường
(Nếu tội thập ác khỏi nương điều này)
- Thuế thu hưởng khoản “lót tay”
Phần mười định mức chớ tày vượt hơn
Bằng sai là lạm của công
Xử như ăn trộm chớ không luận bàn
- Ai mà tố cáo gian tham
Miễn cho sưu dịch ba năm liên hồi,
Dẫu cho thu đã lâu rồi
Xảy ra cáo giác cũng thời tội nên.
Sau này bộ luật đầu tiên
Chia thành chương, đoạn, câu niêm rõ rành
Sách làm xong, chiếu ban hành
Dân ta theo luật dần thành lệ quen
Lấy năm Minh Đạo nguyên niên (1042)
Kinh tài lại chiếu đồng tiền đúc ra
Năm sau chiếu lại ban ra
- Những ai buôn bán nô-gia chịu hình
Đánh trăm trượng, mặt khắc hình
Làm nô chẳng bán trượng hình năm mươi
- Quân binh đội ngũ buông rời
Không theo xa giá cũng thời tội mang
Nếu như nắng hạn lũ tràn
Liền cho miễn thuế chiêu an mấy mùa
Hằng năm cứ dịp đầu mùa
Ngài thân xuống ruộng cày bừa cùng dân
Canh Thìn (1040) năm ấy vào xuân
Vua ban hết lụa cho quan trong triều
Rồi truyền cung nữ dệt thêu
Từ nay tự lấy khỏi theo bên Tàu
Xét trong sử sách vua đầu
“Không dùng hàng ngoại, tự cầu tự cung”
Từ nay hàng Việt tin dùng
Tránh đi lệ thuộc, cường hùng dần lên
Vua mơ Phật ngự tòa sen
Xây chùa Diên Hựu đặt tên phúc lành
Dưới chân một trụ đá mành
Phía trên dựng gỗ trở thành tòa cao
Tháng Tư âm lịch hội trào
Toàn dân tắm Phật, phóng câu tẩy trần
Nhịp đời thoắt đã bao xuân
Đến năm Giáp Ngọ giã trần ngài đi. (1054)
VMT 28/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:09 AM

42. LÝ THÁNH-TÔNG (1023-1072)
Thái Tông giáp-ngọ thiên di (1054)
Nhật Tôn thái-tử trị vì nối ngôi
Ước mong hải chuyển sơn dời
Quốc danh Đại Việt tức thời ban ra
Lên mười ngài đã được cha (1033)
Lập cung Long Đức ấy là tư dinh
Khai Hoàng Vương sách vở tinh
Hiểu rành âm luật, quân binh cũng tường
Mười bốn tuổi giúp phụ vương (1037)
Lâm Tây dẹp loạn chiến trường làm quen
Mười bảy tuổi đã nắm quyền
Khi cha dẹp giặc ở miền bắc tây
Lớn lên đánh trận đó đây
Làm Đại nguyên soái công dày lập nên
Từ năm ngài mới chấp quyền
Liền cho giảm thuế mọi miền gần xa
Tù nhân hai bữa cơm cà
Ban mền phát chiếu thật là nhân văn
Đại hình lấy lẽ khuyên răn
Giảm đi hình phạt nhục thân roi đòn
Quan viên bổng lộc tăng hơn
Đề cao trách nhiệm vì dân mà làm
Tháng mười âm lịch Bính Thân (1056)
Khuyến nông ngự chiếu toàn dân chấp hành
Thiết triều ở chốn triều đình
Mũ chuồn, hia vải rõ rành bá quan
Thứ rồi chấn chỉnh việc quân
Chia thành tám hiệu phân minh chỉnh tề
Hậu, Tiền, Tả, Hữu... bốn bề
Kỵ binh, cung thủ, bật bi, hỏa cầu…
Trăm đội quân giỏi hàng đầu
Mô hình thiện chiến khiến Tàu học theo
Tháp chùa được dựng rất nhiều
Báo Thiên bảo tháp phiêu diêu đỉnh trời
Chúng dân mộ Phật khắp nơi
Sống đời hiếu hạnh học người mà ra
Vua dựng Văn miếu nước nhà
Mở mang nho học gần xa toại thành
Mỗi khi loạn lạc chiến tranh
Ỷ Lan giúp rập trong lành ngoài yên
VMT 30/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:09 AM

43. LÝ THÁNH TÔNG ĐÁNH TỐNG
Bấy giờ cõi Bắc ngoài biên
Tống triều gây sự thù hiềm với ta
Vua dâng thú lạ làm quà
Tống triều không nhận lại qua phá hoài
Tháng Ba - Kỷ Hợi (1059) tuyết rơi
Thánh Tông đánh dẹp tơi bời Châu Khâm
Cổ Vạn, Tư Lẩm, Chiêm Lăng
Giết quan giặc Lý Duy Tân tức thì
Tù binh, gia súc mang đi
Phô trương thanh thế rồi về Thăng Long
Cũng năm Kỷ Hợi mùa đông
Sai Thân Thiệu Thái tấn công Tây Bình
Sau bao ngày tháng giao tranh
Quân ta được lệnh rút nhanh trở về
Sĩ Nghiêu giặc Tống u mê
Phản công nhưng bị lối về chặn ngang
Tống quân nhanh chóng vỡ tan
Đạp nhau mà chạy tít sang bên Tàu
Thế rồi đợi đến năm sau (1060)
Quân ta lại đánh quân Tàu lại thua
Sĩ Nghiêu, tùy tướng chạy bừa
Quân ta tuốt kiếm đầu đưa mất rồi
Châu Ung tiến đánh tới nơi
Tống quân thất trận ta thời xông lên
Bao nhiêu châu báu bạc tiền
Có thêm lương thực đánh lên Vĩnh Bình
Quân ta chiếm trại quân binh
Bắt chỉ huy sứ, tù binh đem về
Tống triều rúng động não nề
Tung quân lộ Quảng để bề phản công
Quân Tàu lúc ấy tuy đông
Nhưng do chậm chạp nên không được gì
Sau khi vua kéo quân về
Tống cử Dư Tĩnh nhắm nhe điều đình
Sứ giả Dư Tĩnh vào kinh
Vua cho đối đãi hậu tình trước sau
Còn riêng vàng bạc báu châu
Cũng như tướng, tốt đã thâu khỏi về
Sứ giả gan ruột ê chề
Rồi khi được phép trở về bên kia
VMT 30/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:10 AM

44. LÝ THÁNH TÔNG ĐÁNH CHIÊM (1069)
Chiêm Thành thời Quách Gia Gi
Chém Sạ Đẩu, nộp Mị Ê xin hàng (1044)
Hai mươi xuân nữa đã sang
Năm nào vật cống, lễ mang đủ đầy
Đến năm Ất Tỵ đối thay (1065)
Đã thôi cống nạp lại bày luyện binh
Với Đại Việt giả làm thinh
Với Tống thì lại liên minh chờ thời
Mậu Thân (1068) binh mạnh tướng nòi
Kéo sang quấy nhiễu khắp nơi biên thùy
Kỷ Dậu vua dẫn quân đi (1069)
Đánh hoài chưa được rút về Cư Liên
Ngài nghe tin tức dân truyền
Nguyên phi giám quốc nước yên nhà bình
Vua rằng: “Phi thật anh minh
Ta đây nam giới kém danh đàn bà?”
Thế rồi lại dẫn quân ra
Long Trì lập hội vua ta tuyên thề
Sai Hoàng Tiệp thủy quân về
Đánh vào Nhật Lệ bốn bề giáp công
Quân Chiêm tan tác như ong
Ùa nhau ra giữa mặt sông mà chìm
Hôm sau thoắt có đôi chim
Thuyền vua dẫn hướng quân Chiêm mà vào
Đại quân đến được Tu Mao
Quân Chiêm tập hợp rào rào phía xa
Vua cho tướng sĩ đánh ra
Tướng giặc Bồ Bí Dà La bay đầu
Quân Chiêm vỡ trận thua nhàu
Vua Chiêm Chế Củ trốn mau xuống thuyền
Quân vua thẳng tiến chiều đêm
Vào thành Phật Thệ lệnh truyền an dân
Hôm sau thiết lập trại quân
Truy tìm tung tích hoàng thân Chiêm Thành
Có Nguyễn Thường Kiệt tinh nhanh
Dẫn theo đội lính ra thành phía nam
Duỗi rong các nẻo thôn làng
Bắt được Chế Củ liền mang trở về
Vua tôi mở hội khao lề
Mùa thu năm ấy thì về Thăng Long
Thường Kiệt anh dũng lập công
Ban cho quốc tính lại phong tước hàm
Hiệu là Thiên Tử Nghĩa Nam
Chức Đại Nguyên Soái thống hàm bát binh
Bây giờ Chế Củ tâu trình
Để cho cắt đất chuộc mình được ra
Số châu xin nhượng là ba
Cứ theo thế đất vẽ ra bản hình
Bố Chính, Địa Lý, Ma Linh
(Bao gồm gần hết Quảng Bình ngày nay)
Vua cho quan lại an bày
Đất thì thu giữ, người nay trả về
Phía bắc Tống quốc ê chề
Cấm nghiêm tướng sĩ kiêng dè nước ta
Chiêm Thành, Chân Lạp trời xa
Từ nay triều cống, nước nhà được yên
Ngày Xuân Nhâm Tý tháng Giêng (1072)
Thánh Tông tạ thế về miền bồng lai
VMT 30/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:11 AM

45. LÝ NHÂN-TÔNG – 7 TUỔI LÊN NGÔI
Thái tử Càn Đức lên ngai
Chỉ vừa bảy tuổi an bài sao đây
Bèn tôn hoàng hậu họ Mai
Thượng Dương Thái Hậu ngự đài việc cung
Lý Đạo Thành phụ chính cùng
Từ đây vua Lý Nhân Tông chấp quyền
Thế rồi cuộc chính đảo điên
Ỷ Lan mẹ ruột than phiền gần xa:
“Rằng con bỉ chức đẻ ra
Cớ sao lại để mẹ già khổ đau?”
Nhân Tông nghe lại càng rầu
Bàn cùng Thái úy tính mau chuyện này
Thế là vạ gió tai bay
Thượng Dương thái hậu buộc "hầu” vua cha
Bảy sáu cung nữ ngọc ngà
Chôn cùng tiên đề gọi là “long ân”
Riêng Thái sư Lý Đạo Thành
Giáng làm Tả gián điều hành Nghệ An
Ngôi Thái hậu về Ỷ Lan
Triều cương nhiếp chính, Linh Nhân hiệu bà
Lý Thường Kiệt, thái úy nha
Việc triều gánh vác gần xa một mình
Sau này lại chiếu Đạo Thành
Trở về phục chức điều hành triều cương
Buổi đầu chấp quản quân vương
Đều nhờ ba vị dọn đường bày mưu
VMT 31/07/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:11 AM

46. LÝ THƯỜNG KIỆT ĐÁNH TỐNG
Bấy giờ có bọn quân bưu
Báo rằng nước Tống quân nhu trữ đầy
Sĩ binh luyện tập đêm ngày
Sợ e Đại Việt gió mây bão bùng
Thường Kiệt triệu tập quân trung
Tiến về biên giới canh phòng nghiêm minh
Người rằng nếu địch điều binh
Ung Châu đường bộ lộ trình phải qua
Khâm, Liêm sông nước bao la
Ắt rằng quân thủy tạo đà tiến quân
Chi bằng tiên phát chế chân
Đè ngay cứ điểm diệt mầm hiểm nguy
Thái sư trực tiếp chỉ huy
Thuyền xuôi Móng Cái tiến về Châu Khâm
Tôn Đản ngược cánh Cao Bằng
Chia làm bốn mũi ngắm thành Ung Châu
Vào năm Ất Mão mùa thu (1075)
Chiếm ngay Cổ Vạn, công đầu Thủ An
Rồi theo thắng lợi đánh tràn
Các trại Vĩnh, Thái, Lộc, Sơn, Tây Bình…
Tống quân chậm báo triều đình
Hút vào mặt trận tây thành mà thôi
Phía đông ta đánh đến nơi
Châu Khiêm thất thủ chưa lời tin đưa
Ba ngày đánh rát như mưa
Châu Liêm hạ gọn không chừa một doanh
Thường Kiệt lại dẫn quân nhanh
Phối hợp Tôn Đản hạ thành Ung Châu
Vừa qua địa phận Tân Châu
Gặp quân nhà Tống đối đầu giáp công
Chém ngay năm tướng tử vong
Tống quân thảm bại máu hồng chảy loang
Thường Kiệt sai lính đánh sang
Chiếm luôn Châu Bạch chặn đàng viện binh
Ung Châu kiên cố hào thành
Tô Giám trận lược thông rành trước sau
Bốn mươi ngày chẵn đánh nhau
Mà chưa phá được hào sâu thành dày
Thái Sư bèn dụng kế này
Cho nhồi túi đất lấp đầy ngoài chân
Rồi tràn quân chiếm mặt thành
Mở toang cổng lớn quân binh đánh vào
Kinh hoàng một cuộc binh đao
Năm vạn dân chúng máu đào nhuộm chung
Tô Giám lâm cảnh khốn cùng
Rút gươm tự sát khí hùng tướng quân
Thái sư ban lệnh phá thành
Kho tàng đốt sạch, tan tành lầu cao
Ung Châu sầm uất năm nào
Giờ như bình địa thương đau ngút ngàn
Lại cho lấp cả Tả Giang
Sợ e quân giặc đánh tràn đường sông
Trận chiến thực sự thành công
Diệt mười vạn giặc chiến công lẫy lừng
VMT 31/07/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:12 AM

47. QUÂN DÂN ĐẠI VIỆT KHÁNG TỐNG
Sau khi thất thủ châu Ung
Tống triều hợp lính đùng đùng kéo sang
Chiêu trò thảo sứ An Nam
Ngót ba chục vạn quân trang sáng ngời
Đa phần tuyển mộ các nơi
Nửa là phu dịch, nửa thời kỵ binh
Đầu năm Đinh Tỵ xuất hành (1077)
Quách Quỳ tự hướng Ung thành tiến quân
Thủy quân do tướng Tiên Tùng
Men theo bờ biển vào sông Bạch Đằng
Đại Việt phòng thủ nhiều tầng
Kế Nguyên trách nhiệm ở vùng Đằng Giang
Cảnh Phúc trấn thủ Cao Bằng
Thái sư trực tiếp đánh quân Quách Quỳ
Suốt từ Tam Đảo – Ba Vì
Lập thành phòng tuyến nối đi Sông Cầu
Dựa vào núi dựng đầm sâu
Đắp thêm chiến lũy, dựng lầu vọng canh
Tống quân vào Lạng Sơn thành
Gặp ngay kháng cự thổ binh trong vùng
Hơn ngàn voi chiến anh hùng
Đẩy lui mấy đợt tấn công của Tàu
Quách Quỳ đổi tướng cầm đầu
Tinh binh vạn mã thọc sâu đánh vào
Cảnh Phúc cho rút tuyến sau
Dựa vào thế núi đối đầu Tống quân
Giặc vào đến ải Chi Lăng
Chia thành ba mũi vây thành vào trong
Quân ta bèn dụng nỏ, cung
Rồi máy bắn đá câu vòng từ cao
Tống quân người ngựa ngã nhào
Thương vong rất lớn tổn hao khí tài
Trong đêm chưa rạng ánh mai
Quân ta đã rút khoảng dài rất xa
Rồi chia tốp bảy tốp ba
Vòng sau lưng địch để mà phản công
Riêng về mặt trận phía đông
Nhâm Khởi tướng giặc chiếm vùng Vĩnh An
Thẳng hướng Tô Mậu đánh tràn
Quân ta binh ít vỡ tan ngay liền
Khởi xua quân đánh Nham Biền
Tạo thành cánh trái trợ biên Quách Quỳ
Khúc Trân cánh phải chỉ huy
Môn Châu lực mỏng thành trì mất ngay
Triệu Tiết đánh xuống Vạn Nhai
Quân ta cầm cự chỉ vài ba hôm
Lệnh truyền rút xuống Nhã Nam
Về sông Như Nguyệt để dàn đại quân
VMT 01/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:13 AM

48. ĐẠI THẮNG BẠCH ĐẰNG & NHƯ NGUYỆT
Thái sư định liệu như thần
Biết rằng địch sẽ hội quân vùng này
Dương Tiên tướng giặc mê say
Đưa thủy quân đã vào ngay Bạch Đằng
Chiến thuyền lề lối băng băng
Mà đâu biết được tử thần chung quanh
Kế Nguyên nổi hiệu trống nhanh
Rừng quân mai phục thình lình đổ ra
Thuyền ta nhỏ nhẹ dễ qua
Thuyền giặc to lớn chậm đà tiến lui
Chiếc thì đáy bị chọc dùi
Chiếc thì bị đốt nổi trôi giữa dòng
Quân ta địa thế tinh thông
Tập tành võ nghệ nước sông bao mùa
Quân giặc như giấy ra mưa
Ngã nghiêng chống đỡ cũng vừa mấy canh
Trăm chiến thuyền bị diệt nhanh
Hơn ba vạn giặc đã thành thây ma
Dương Tiên sợ thấy ông bà
Bèn thu trống trận rút ra hạ nguồn
Kiểm lại còn chục chiếc hơn
Chạy về tận tới châu Liêm mà nằm
Quách Quỳ như cá trên mâm
Âm mưu thẳng tiến bờ nam bất thành
Y bèn muốn tấn công nhanh
Điều quân tinh nhuệ để dành Sóc Sơn
Quân ta vườn trống nhà trơn
Đợi cho địch đến quây tròn đánh ngay
Hơn ngàn giặc đã tan thây
Số còn lại phải lui ngay tức thì
Tống quân dụng kế Quách Quỳ
Chặt cây, đẽo gỗ kết bè mà sang
Quân ta chỉ việc giăng hàng
Bè nào lọt trận diệt tan không chừa
Vào hè nắng nóng không mưa
Tống quân mỏi mệt ta hùa phản công
Ta thì ít, giặc thì đông
Trận này thất bại tử vong khá nhiều
Thái sư ngài mới dụng mưu
Bài thơ thần thánh truyền lưu ra ngoài
Quân ta sĩ khí ngời ngời
Thái sư truyền lệnh tức thời phản công
Đánh cánh tây bỏ phía đông
Làm cho Triệu Tiết phải vòng trở lui
Bị ta diệt mấy vạn người
Quân ta chuyển hướng đánh trời đằng đông
Quách Quỳ bị đánh rối bòng
Tống quân bị giết thiệt không kể tày
Thái sư bèn sử chiêu này
Gởi thư đình chiến, xin rày bang giao
Quỳ nghe như hái được đào
Cờ gom trống dọn rút mau trở về
Quân ta nối gót quản kê
Giang sơn thu lại mọi bề vẹn nguyên.
VMT 01/08/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:13 AM

49. LÝ NHÂN TÔNG TRỊ QUỐC
Linh Nhân thái hậu nhiếp quyền
Ba năm cải tổ mọi miền gần xa
Đến năm Ất Mão định ra (1075)
Chấn hưng giáo dục, thi khoa tam trường
Chọn người bác học, văn chương
Dựng xây đất nước, đảm đương việc triều
Trong ngàn sĩ tử bấy nhiêu
Chọn ra mười vị vải điều ban khen
Lê Văn Thịnh đứng đầu tiên
Vào cung dạy học vua hiền Nhân Tông
Bính Thìn ăn tết vừa xong (1077)
Lập Quốc Tử Giám, trường công ra đời
Chọn người tài giỏi khắp nơi
Vào đây giảng dạy, cầu lời nói ngay
Hàn Lâm Viện cũng dựng xây
Bính Dần đã hẹn thu này hội thi (1086)
Mạc Hiển Tích hạng nhất nhì
Hàn Lâm Học Sĩ vậy thì chức ban
Xưa nay lũ lụt quấy tràn
Vua cho phu lính sửa sang đê, điền
Sông Cầu kéo xuống Long Biên
Bảy mươi ngàn bộ chống liền lũ qua
Kỷ Tỵ (1089) định lại quan nha
Chia thành chín phẩm chia ra hai ngành
Thái sư có Lý Đạo Thành,
Thái úy Thường Kiệt quyền hành sau vua
Thiếu bảo, thiếu úy, thiếu sư
Thấp hơn một phẩm kiêm vừa võ, văn
Thượng thư quản lý văn quan
Tham tri tả hữu, trung lang…xuống dần
Đô thống quản trị võ ban
Nguyên súy, tổng quản nối hàng kế sau…
Phật giáo quốc đạo hàng đầu
Sửa chùa Diên Hựu, xây cầu bắc qua
Ngày rằm, mồng một định ra
Phóng sinh, tắm Phật nhà nhà đều tuân
Vua lo đời sống nông dân
Trâu bò cấm giết đỡ đần cày trang
Mùa xuân thì mở hội làng
Ra đồng cấy gặt, lên ngàn bắt voi
Mùa thu hội võ các nơi
Tuyển người khỏe mạnh để thời thay quân
Đúng là hồng phúc muôn dân
Ba mươi năm ấy bao phần hùng uy.
VMT 02/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:14 AM

50. LÝ NHÂN TÔNG DẸP LOẠN VÀ BANG GIAO
Quý Mùi (1103) thu vẫn chưa đi
Loạn sinh ở chốn biên thùy phía nam
Có tên Lý Giác mưu toan
Khởi binh đánh phá trấn quan trong vùng
Vua sai Thường Kiệt truy lùng
Quân binh vào đến một vùng định yên
Lý Giác bỏ chạy qua Chiêm
Vua Chiêm lại đánh qua miền Ma Linh
Rồi tranh lại đất Quảng Bình
Bởi do Chế Củ chuộc mình năm nao
Thường Kiệt nhân đấy đánh ào
Ma Na thất trận, đất trao trả liền
Thái úy định lại cương biên
Hàng năm giữ lệ nước Chiêm cống triều
Kỷ Hợi (1119) hè nắng như thiêu
Ma Sa lại biến, vua liều thân chinh
Ngài chọn ra sáu lộ bình
Long Trì điểm hẹn, lập đình thề tuyên
"...Trẫm vì cơ nghiệp tổ tiên
Quản cai xã tắc dân đen trăm vùng
Cõi xa còn phải mến lòng
Khác phương mộ nghĩa cúi lưng mà chầu
Ma Sa là đất ở đâu ?
Vốn cho tù trưởng được hầu long nhan
Cớ sao ngu muội phụ phàng
Thuế cống thôi nộp, lệ tràng quên đi
Trẫm vì trăm họ nghĩ suy
Tự thân làm tướng, tôn nghi giữ gìn
Các ngươi phải cố hết mình..!"
Rồi ban khí giới, quân binh lên đường
Ngợp trời gươm giáo rẽ sương
Cờ giong trống giục sáu đường tiến công
Thuyền vua ngự bến Cảnh Hưng
Chỉ huy tiền tuyến dõi trông xa gần
Động Ma Sa bị phá tan
Bắt ngay động trưởng Ngụy Bàng trước tiên
Bao nhiêu vàng, lụa tịch biên
Rồi ra chiếu dụ định yên dân lành
Quý Mão (1123), sau nước Chiêm Thành
Có thêm Chân Lập vào thành cống dâng
Vua vì thể diện sứ thần
Mời cho dự khán nhiều phần lễ nghi
Giáp Thìn (1124) ở Quảng Nguyên ty
Mạc Hiền thủ lĩnh trốn đi theo Tàu
Tống triều ra lệnh bắt mau
Đem trả Đại Việt bang giao nghiêm hành
Lý Hiền qua giải về kinh
Đày vào xứ Nghệ lưu hình một thân
Vợ con phạt kiếp nô quan
Nhưng nhiều bè đảng còn đang ở Tàu
Vùa bèn chuẩn bị báu châu
Mười con voi chiến sang Tàu tạ ơn
Đinh Mùi (1127) bọn Mạc Thất Nhân
Khâm Châu bắt được trói thân trả về
VMT 02/08/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:15 AM

51. LÝ NHÂN TÔNG CẦU TỰ
Nhân Tông cũng lắm thiếp thê
Nhưng mà hiếm muộn não nề tâm can
Xây chùa, lễ Phật, cầu an
Giảm sưu, giảm thuế chẳng màng việc chi
Biết không huyết mạch duy trì
Bèn ra thư chiếu gởi đi xa gần: (1118)
“Trẫm đây cai trị muôn dân
Nay ngôi thiên tử biết dành cho ai
Các hoàng thân có con trai
Ai người tài giỏi nối ngai sau này”
Công hầu chia phái chia bầy
Thành Chiêu, Thành Khánh mối mây ngó nhòm
Thành Quảng có Lý Dương Côn
Thủy quân đô đốc tuổi tròn đôi mươi
Sùng Hiền con hãy còn non
Khôi ngô bụ bẫm vừa tròn một năm
Vua thời suy nghĩ phân vân
Dương Hoán bé nhỏ tình thân dễ rèn
Dương Côn chinh chiến đã quen
Nhận làm nghĩa tử vỗ yên chút lòng
Rồi đem Hoán lập Đông Cung
Làm ngôi Thái tử dự phòng ngày sau
Đinh Mùi (1127) Vua lại ốm đau
Đại thần, thái tử cùng chầu hai bên
Ngài rằng : Ai chẳng quy tiên
Tử, sinh ấy luật tự nhiên cõi đời
Một mai trẫm đã đi rồi
Khoa trương hậu sự ấy thời chẳng nên
Thân ta trăm họ chưa yên
Đến khi nằm xuống há phiền áo xô
Lại bày khóc lóc bên mồ
Bỏ công bỏ việc cơ đồ biếng trông
Trẫm nhờ ân đức tổ tông
Hoàng thiên phù hộ biển sông yên lành
Long nhi nay đã thông minh
Nghiêm tranh kính cẩn, trung thành với ta
Mệnh trời phải nối nghiệp cha
Làm sao công nghiệp nước nhà lớn hơn
Ấy nhờ lòng phúc quan nhân
Một lòng giúp rập tương lân sớm chiều
Ba ngày tang trở trong liêu
Rồi cho chôn cất, nhớ điều giản đơn
Ta về với các tiền nhơn
Cần chi lăng mộ khoa trương hão huyền”
Mậu Thân (1128) Vua đáo cửu tuyền
Đại thần y chiếu thỏa nguyền lòng Vua.
VMT 03/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:15 AM

52. LÝ THẦN TÔNG (LÝ DƯƠNG HOÁN)
Thái tử Dương Hoán làm vua
Tuổi đời nhẩm tính cũng vừa mười hai
Tiên hoàng không có con trai
Sùng Hiền em ruột hiến ngài làm con
Ở Đông cung chục năm tròn
Nay là cửu đỉnh chí tôn trăm nhà
Trước tiên hiếu kính mẹ cha
Ngài ban tôn hiệu thật là vinh quang
Sùng Hiền làm Thái Thượng Hoàng
Mẹ - Hoàng Thái Hậu, cung vàng ngồi bên
Cậu – Đỗ Anh Vũ trao quyền
(Sau này khuynh đảo ngã nghiêng sơn hà)
Vua còn trẻ nhỏ tuổi hoa
Thích tìm vật lạ coi là thú riêng
Nào săn hươu trắng huơu đen
Cá vàng, rùa trắng ở miền biển sông
Phàm ai tặng cũng thưởng công
Đại thần can gián mấy vòng mới thôi
Lại nói Chân Lạp xa xôi
Nghe vua còn nhỏ ấy thời xem khinh
Một đoàn hai vạn quân binh
Kéo theo đường thủy đánh thành Nghệ An
Tuổi non nhưng chí vững vàng
Ngài gọi Thái phó trao ban lệnh bài
Lý Công Bình họp quan nhai
Hợp quân mấy lộ ngày dài duỗi rong
Đến nơi doanh trại bố phòng
Cùng dân bản địa phản công kiên cường
Quân Chân Lạp bại thảm thương
Tướng cầm quân đã hết đường đành thua
Công Bình bắt hết không chừa
Đem về phu dịch để ngừa đánh nhau
Đến năm Nhâm Tý (1132) về sau
Chiêm Thành, Chân Lạp hợp nhau đánh mình
Nhà vua cắt cử quân binh
Sai quan Thái úy đi bình Lạp - Chiêm
Dương Anh Nhị giữ quân nghiêm
Đến nơi vây đánh giặc liền vỡ tan
Giáp Dần (1134) năm cọp lại sang
Chiêm Thành, Chân Lạp bạc vàng dâng lên
Tưởng yên mà chẳng được yên
Ấy năm Định Tỵ (1137) lại phiền binh đao
Chân Lạp lại dẫn quân vào
Vua gọi Thiếu úy đến trao binh phù
Công Bình rất giỏi binh thư
Chỉ dăm ba trận đánh nhừ giặc kia
Thần Tông thực giỏi phân chia
Lúc này Bá Ngọc, lúc kia Khánh Đàm
Việc triều hoán đổi mà làm
Cả hai đều giỏi, khó tham một mình
Đánh trận là chuyện nhà binh
Ngài chia Anh Nhị, Công Bình luân phiên
Ngay như lính, cũng đổi liên
Nửa năm hết lượt, ruộng điền về chăm
Vòng quay tính đủ mấy năm
Thì ban cho thẻ làm ăn cả đời.
Nào ai tính được mệnh trời
Vua thời bệnh nặng đứng ngồi không yên
Đông, Nam y dược gia truyền
Cũng đành thất thủ chờ tiên hạ trần
Có hòa thượng Nguyễn Chí Thành
Ngân kim đả huyệt bệnh tình giảm thuyên
Tiếc là đã cạn chân nguyên
Mùa thu Mậu Ngọ (1138) cửu tuyền Ngài đi
VMT 03/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:16 AM

53. LÝ ANH TÔNG – LÝ THIÊN TỘ
Thần Tông trước lập chúc di
Con là Thiên Lộc quyền nghi sau này
Mẹ chàng cung nữ mới thay
Chức quyền chưa có sao tày được ai
Tham tri chính sự làm sai
Nhận tiền đút lót an bài nói vô:
“Xưa nay chánh thất cơ đồ
Trăm dân đều biết khéo cho công bằng”
Lại thêm tam hậu lằng nhằng
Vào cung khóc thảm nói gần nói xa
Vua bèn chiếu chỉ ban ra
Lập ngay Thiên Tộ ngôi là Đông Cung
Giáng Thiên Lộc – Minh Đạo Vương
Rồi ban thái ấp ngoại đường định cư
Thần Tông khi đã tịch hư
Triều đình nhận thấy chúc từ xảo ngôn
Nhớ đời vua Lý Nhân Tông
Đã từng nhận Lý Dương Côn con mình
Nay là Đô đốc thủy binh
Kiến Hải Vương hiệu, võ tinh văn tài
Định chọn ngài ấy lên ngai
Để yên thiên hạ trong ngoài thuận hơn
Cảm Thánh hoàng hậu mưu toan
Liên minh Anh Vũ vì con dọn đường
Một là cái chết thảm thương
Của tam hoàng tử ai tường mưu sâu
Hai vu mẹ Lộc yêu hầu
Rồi gây áp lực đuổi đầu khỏi cung
Ba là chuyện Lý Dương Côn
Tìm bao cớ sự phủ đòn dọa vương
Kiến Hải vương ngẫm mọi đường
Bèn gom gia quyến vượt đường Cao Ly
Vậy là Thiên Tộ chấp nghi
Vừa tròn ba tuổi quyền thì mẹ lo
Để con vẹn cả cơ đồ
Nương vào Anh Vũ để cho chịu lời
Tính theo quan hệ ngoài đời
Bà và Anh Vũ vai thời cháu dâu
Nay phong Phụ quốc ngôi đầu
Tước là Thái úy người hầu kẻ nâng
Vợ Vũ là Tô phu nhân
Vào ra cung cấm đỡ đần phật gia
Thái hoàng thái hậu chị bà,
Chồng thì Thái úy nên đà kiêu căng
Vua thì chẳng biết nói năng
Lê Thái hậu muốn an bằng tấm thân
Nhìn vào một khối tương lân
Xem ra mục đích lợi thân lợi quyền
VMT 04/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:17 AM

54. Loạn Thân Lợi (giặc Bình Vương)
Bấy giờ ở mạn Thái Nguyên
Có người tự bảo chân nguyên mạch rồng
Xưng là con Lý Nhân Tông
Chiêu phu tuyển mã hiệp lòng dấy binh
Gia đinh lên tới cả nghìn
Đến năm Tân Dậu (1141) xưng Bình Vương gia
Lập phi lập hậu xây tòa
Cũng phong quan tước như là triều riêng
Lại đi khắp cả vùng biên
Phô trương thanh thế bao miền khiếp uy
Triều đình thảo phạt biên thùy
Phái Lưu Vũ Nhĩ chủ trì thủy quân
Hứa Viêm quản trách bộ quân
Hợp binh tiến đánh diệt mầm giặc đi
Hứa-Lưu tướng chẳng ra gì
Quân đông mà loạn vậy thì thua to
Tướng, binh một nửa ra tro
Bại liền mấy trận bèn cho rút về
Bình Vương hợp đảng hợp bè
Đánh thêm bốn phủ, hăm he cướp thành
Vua sai Anh Vũ cầm binh
Lại sai Thái phó Hiến Thành cùng theo
Thái phó trống giục chuông reo
Xua quân tiến đánh một lèo thắng ngay
Sang thu thắng lợi nối dày
Quân Bình Vương phải hàng ngay tức thì
Lợi tìm xứ Lạng lánh đi
Hiến Thành bắt được giải về kinh sư
Vua bèn lập tức ban thư
Định công luận tội thực hư tỏ tường
Xét rồi trảm Lợi làm gương
Còn như sĩ tốt ngài thương cho về
VMT 04/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:17 AM

55. Đỗ Anh Vũ & cuộc binh biến trong cung
Ỷ vào thái hậu họ Lê
Anh Vũ ngạo ngược mọi bề trong cung
Lại cùng thái hậu tư thông
Gây nên điều tiếng muôn lòng đều căm
Chuyên quyền đã quá mười năm
Đến năm Canh Ngọ (1150) quần thần dấy binh
Phò mã là Dương Tự Minh
Xua ngàn nhân mã kéo binh vào thành
Trí Minh Vương bậc công khanh
Tôn thất nhà Lý cũng đành đứng ra
Vũ Cát Đới – tướng quân nha
Trong thành kéo lại, từ xa ập vào
Rằng: “Chúng tôi dấy binh đao
Chỉ vì họ Đỗ loạn trào mà thôi
Cung đình cợt nhã nói cười
Tự do đi lại như thời nhà riêng
Lại còn ô uế tôn nghiêm
Gây ra tiếng xấu mọi miền chê khinh
Nếu như không xử tử hình
Thì e mối họa cho mình về sau…”
Nói rồi cứ thế gô đầu
Tống giam vào ngục đợi chầu xét tra
Lê thái hậu dạ xót xa
Đem vàng đút lót quân nha ngục hình
Bạc tiền lóa mắt quân binh
Mạng thời chưa giết, tội hình giảm đi
Vua giáng làm Cảo Điền Nhi
Mấy mùa liên tục phạt đi cày đồng
Thái hậu chua xót trong lòng
Mở ra lễ hội xá vong giảm hình
Anh Tông chữ hiếu bên mình
Bèn cho phục chức về đình như xưa
Nghĩ rằng qua cuộc gió mưa
Trời yên bễ lặng rồi chừa sân si
Ai dè Vũ bụng có chì
Lập “Phụng Quốc Vệ” cũng vì lòng riêng
Ban này làm việc rất chuyên
Chỉ đi bắt bớ theo truyền chỉ vua
Một hôm Vũ mới trình thưa
“Bọn quân Vũ Đới xông bừa vào cung
Ấy là phạm thượng khi quân
Mai này sinh biến biết phần nào tin…”
Anh Tông cô độc một mình
Ngài bèn phê chuẩn sớ trình Vũ dâng
Vũ Đới giam ngục chịu hình
Trí Minh vương tước triều đình tịch thâu
Rồi ban cho một chữ Hầu
Bảo Ninh, Bảo Thắng tước hầu mất luôn
Hỏa đầu tám kẻ máu tuôn
Đầu bêu kẻ chợ thảm thương kể gì
Điện tiền đô sứ chỉ huy
Hai mươi người bị chém quỳ bên sông
Dương Tự Minh phò mã công
Gia đinh thân quyến mang gông đi đày
Trên đời vàng chẳng đậu tay
Hổ beo nuôi dưỡng để rày hại thân
VMT 04/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

05-08-2017, 12:18 AM

56. LÝ ANH TÔNG NẮM QUYỀN
Lên ngôi mãi tới Mậu Dần (1158)
Anh Tông mới thực quyền hành về tay
Dưới quyền quan giỏi tướng hay
Tô Hiến Thành cũng như thầy như cha
Nghĩa Hiền, Công Tín …tài ba
Đánh đông dẹp bắc sơn hà vững yên
Vua ban cho tập võ quyền
Để quân rèn luyện cho quen chiến trường
Lại mời người giỏi văn chương
Mở thêm thư quán nêu gương học hành
Mười năm sau mở Xạ Đình (1170)
Bắn cung, cưỡi ngựa, phá thành…luyện thông
Năm sau xa giá Tây – Đông (1171)
Nhìn dân sinh hoạt, núi sông thế nào
Sai quan ghi chép kỹ vào
Lập thành bộ sách địa đồ nước Nam
Ngài còn dạy các hoàng nam
Long Xưởng con lớn lập làm Đông cung
Từ Nguyên phi, vua đẹp lòng
Ngày đêm sủng ái bên phòng phụng loan
Hoàng hậu đem dạ đa đoan
Mới xui thái tử ghẹo nàng Từ phi
Tưởng rằng chán bỏ vua đi
Ai ngờ nàng ấy chuyện gì cũng tâu
Hiếu trung phải đặt lên đầu
Anh Tông giận lắm ngôi chầu bỏ ngay
Vua rằng : « Gốc nước là đây
Quân vương trái đạo, nước này quản sao ?
Mai này sức yếu tuổi cao
Ai người tiếp quản mạch đào tiền nhân ? »
Liền khi có bọn cung nhân
Ẳm lục hoàng tử đến gần bên vua
Thấy ngài có chiếc mão thùa
Cứ đòi đội lấy không đưa lại đòi
Đội cho thì cất tiếng cười
Ngài lấy làm lạ ý thời sinh ra
Ất Mùi (1175) nhân dịp xuân qua
Phong hoàng thái tử, ngự tòa Đông cung
Tô Hiến Thành hưởng tước vương
Nhập nội hành kiểm bình chương quốc triều
Kề bên Long Trát thương yêu
Bảo ban, dạy dỗ những điều lễ nghi
Mùa xuân vừa vội qua đi
Hoàng hậu nhiều lúc tỉ tê phế trừ
Vua rằng: “Đã học đồ thư
Song thân chẳng trọng, thói hư học vào
Sau này yêu được dân sao?
Làm con thế ấy khác nào hôn quân.
Xảy ra vua bệnh mấy tuần
Cho vời thái tử trối trăng mấy lời:
“Nước ta gấm vóc cơ ngơi
Vàng thau ngọc bảo nhiều nơi trữ đầy
Con người giỏi, sống thì hay
Nước nào sánh đặng cho tay nước ta
Giữ gìn cẩn thận con nha…!”
Trối xong nhắm mắt băng hà mà đi
Vừa lên ba tuổi trị vì
Bốn mươi xuân đã quay về cõi tiên.
VMT 04/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:37 AM

57. THÁI PHÓ TÔ HIẾN THÀNH

Thuở ấy có vị tôi hiền
Từng theo tiên đế răn khuyên đủ điều
Nhớ năm Thân Lợi lập triều
Hàng quân bắt được rất nhiều đều tha
Rồi cùng tiên đế xông pha
Đánh tan Chân Lạp sơn hà giữ yên
Lại còn chinh phục nước Chiêm
Vẫn thường quấy phá ở miền Nghệ An
Tống triều công nhận nước Nam (1164)
Tên An Nam Quốc rõ ràng từ đây
(Vốn từ thượng cổ đến nay
Bắc phương vẫn gọi xứ này quận, châu)
Mấy vùng Tây Bắc gom thâu
Khai hoang làm rẫy công đầu Tô gia
Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nội Hà…
Lại cho lấn biển lập ra xóm làng
Thân làm thái phó bình chương
Khi Anh Tông mất nhiếp vương ấu hoàng
Linh Chiêu hoàng hậu đem vàng
Mong ông thay đổi ngai vàng cho con
Nhớ lời tiên đế sắt son
Hiến Thành kiên quyết bảo tồn Cao Tông
Nhớ năm Kỷ Hợi mùa đông
Ông thời trở bệnh quần hùng đắn đo
Xin người giới thiệu giúp cho
Một người cáng đáng cơ đồ bên vua
Vũ Tán Đường dẫu nắng mưa
Ngày đêm hầu hạ ông chừa tên ra
Một người làm việc cách xa
Tên Trần Trung Tá mới là tài nhân
Tiếc là hồn đã lìa thân
Cao Tông bảy tuổi rất cần nhiếp vương

VMT 05/08/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:38 AM

58. LÝ CAO TÔNG & THỜI LOẠN LẠC

Đỗ Thái hậu nắm triều cương
Quyền hành giao cả một phường Đỗ gia
Đỗ An Di anh của bà
Lên làm phụ chính sơn hà chẳng yên
Ba năm trộm cướp triền miên
Cũng do Long Xưởng muốn quyền mà hư
Thái hậu cử Đỗ Kính Tu
Dạy vua học hỏi binh thư mọi điều
Đến năm Canh Tuất chính triều
Lấy chức Thái phó ban liều Dĩ Mông
Họ Đàm vốn chẳng có công
Chỉ là em vợ Cao Tông, nên dùng
Triều đình sa sút lao lung
Quan thì vơ vét xây cung dựng đền
Vua thời săn bắn là tiên
Đam mê tửu sắc chính quyền bỏ bê
Tin dùng bọn Phạm Bỉnh Di
Còn như nạn cướp lờ đi không màng
Nhâm Tý (1192) người ở Cổ Hoằng
Nổi lên khởi nghĩa rộn ràng mấy thu
Mậu Ngọ (1198) Đinh Khả phục thù
Dòng dõi Bộ Lĩnh hùng thư thuở nào
Ở vùng Câu Diễn hương Cao
Có Ngô Công Lý cờ đào dấy lên
Quý Hợi (1203) đến nạn giặc Chiêm
Kéo quân sang đánh ở miền Nghệ An
Bày mưu giết sạch trấn quan
Cướp hết tài vật rồi mang quân về
Trong nước cũng chuyện não nề
Lang – Lương nổi dậy nhiêu khê một vùng
Vua sai chuẩn bị binh nhung
Lệnh Hinh nguyên soái đi cùng Thượng thư
Thảm cho Anh Nhữ họ Từ
Cầm quân chẳng được hồn du địa đàng
Trần Lệnh Hinh cũng trễ tràng
Đầu rơi khỏi cổ quân tan tức thì
Đỗ Kính Tu dẫn quân đi
Nhưng rồi bại trận vậy thì rút lui
Xảy ra đói kém khắp nơi
Mùa màng thất bát dân thời loạn thêm
Người Man ở mạn Tản Viên
Nổi lên chống đối gây nên đánh hoài
Tống triều dịp một không hai
Kéo sang quấy nhiễu đất đai biên thùy

VMT 05/08/2017 ( còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:38 AM

59. LÝ CAO TÔNG & GIAN THẦN

Triều đình đã giảm tôn uy
Anh em Đoàn Thượng ấy thì xưng vương
Nổi lên ở đất Hải Dương
Xây thành đắp lũy cắt đường giao thông
Triều đình phái Đàm Dĩ Mông
Dẫn quân theo dọc Hà Đông kéo về
Lại phái thêm Phạm Bỉnh Di
Đem quân Khả-Liễu một bề đánh dinh
Hải-Phòng lại cử Trần Hinh
Bên vùng Nam-Sách, Bảo Trinh hợp cùng
Thấy quân triều lực quá đông
Thượng đem của cải lấy lòng Phạm Du
Du là Thượng phẩm ngự thư
Ăn tiền nên mới nói từ ngọt ngon
Mạng Thượng bởi thế mà con
Liên minh ma quỷ Phạm – Đoàn nảy sinh
Xảy ra qua tết Mậu Thìn (1208)
Khắp nơi đói kém dân tình ngổn ngang
Thây người la liệt ngoài đàng
Vua sai Du đến Nghệ An trấn thành
Du bèn tuyển mộ tân binh
Ngang nhiên một cõi tình hình nguy thay
Cao Tông phái Bỉnh Di ngay
Đem quân phối hợp bao vây Du liền
Du cùng Đoàn Thượng kết liên
Hợp binh đánh thẳng qua miền Đằng Châu
Bỉnh Di thua chạy cắm đầu
Rút về đóng ở Khoái Châu tạm thời
Đến khi chấn chỉnh quân rồi
Lại sang đánh lấy Du thời thua to
Di thu gia sản, đốt kho
Rồi xua quân đánh tận bờ Hải Dương
Đoàn Thượng nay đã cùng đường
Quan quân bị đánh tang thương ngút trời
Phạm Du khi ấy cho người
Vào kinh đút lót tấu lời tình oan
Cao Tông mắc phải kế gian
Triệu vời hai phía kiến nhan tỏ bày
Phạm Du tức tốc về ngay
Uốn ba tấc lưỡi nói hay cho mình
Bỉnh Di về tới triều đình
Vua sai bắt lấy nhục hình nhà giam

VMT 06/08/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:39 AM

60. MỘT NƯỚC BA VUA & CUỘC BINH BIẾN QUÁCH BỐC

Biết chủ công bị hàm oan
Tướng quân Quách Bốc đánh tràn vào cung
Phạm Du kinh sợ hãi hùng
Giết Bỉnh Di cả với cùng con trai
Rồi cùng vua Lý rời ngai
Bỏ cung mà chạy ra ngoài nhân gian
Quách Bốc tôn hoàng tử Thầm
Lên làm vua tạm trấn an trong thành
Cao Tông, Phú Thọ nương mình
Trong nhà Hà Vạn quản đinh một vùng
Thái tử Sảm ngôi Đông cung
Mẹ và em gái chạy cùng một phương
Trần Lý biết bậc quân vương
Đưa về tá túc gia đường từ đây
Lại đem con gái nước mây
Gả cho Lý Sảm duyên vầy kết thông
Bây giờ mưu sĩ Phạm công
Bàn nhau để lập mạch rồng chính danh
Bèn kéo qua Lý Nhân thành
Nắm quyền chấp chính hiệu rành Thắng Vương
Rồi ban chức tước triều đường
Nhạc gia Trần Lý ấy gương hàng đầu
Phong làm Minh Tự phụng chầu
Tô Trung Từ quản lính hầu mật khu
Thượng phẩm thì có Phạm Ngu
Chiêu binh tuyển mã cơ đồ dựng nên
Cao Tông đang ở khác miền
Nghe tin nổi giận muốn liền dẹp đi
Phạm Du được phái tức thì
Cùng quân Đoàn Thượng liên trì phản công
Du cùng Thiên Cực tư thông
Chìm trong sắc dục nên không đúng giờ
Nên khi đến được chỗ chờ
Nguyễn Nải, Nguyễn Nậu đón hờ giết đi
Thắng Vương đánh thẳng kinh kỳ
Dẹp tan Quách Bốc, chỉnh nghi mọi điều
Rước Cao Tông trở lại triều
Vua đành chấp nhận mà chiều con trai
Điện tiền chỉ huy sứ này
Trung Từ tiếp giữ an bài ngoài trong
Trần Lý là bậc có công
Hiềm vì tử nạn truy phong mà thờ
Đàm Dĩ Mông trước bỏ lơ
Nghe theo Quách Bốc nhưng giờ được tha
Lý Thầm bởi giặc áp nà
Cho nên miễn tội vẫn là tước vương
Quách Bốc náo loạn triều cương
Giam vào ngục thất làm gương cho đời.
Canh Ngọ (1210) mùa lá vàng rơi
Cao Tông ủy thác mấy lời rồi thăng

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:40 AM

61. LÝ HUỆ TÔNG

Thái tử Sảm nối ngai vàng
Nhớ thương Trần thị rước nàng vào cung
Cậu mình là Đàm Dĩ Mông
Ban cho Thái úy nắm chung binh quyền
Tô Trung Từ - cậu vợ hiền
Cũng ban Thái úy phụ quyền bên ngai
Nguyên phi có mấy anh trai
Trần Thừa, Tự Khánh cả hai tước hầu
Thuận lưu bá, Chương thành hầu
Đỗ Kính Tu quản cung chầu
Theo lời tiên đế trước sau canh chừng
Mưu giết Thái úy không xong
Bị Từ dìm nước bến sông răn người
Đỗ Thế Quy mới họp người
Phát binh báo chủ đầu rơi giữa đàng
Tô Trung Từ đỉnh vinh quang
Không lo giữ phận ngó ngang vợ người
(Công chúa Thiên Cực xinh tươi
Trước đây cũng đã thả mồi Phạm Du
Giờ đây lại dính với Từ)
Chồng là Vương Thượng hận thù giết đi
Ma La con rễ của y
Bị Nguyễn Trung giết vậy thì toàn gia
Trần Thừa thương cậu kéo qua
Giết ngay họ Nguyễn thù nhà báo xong
Bây giờ triều chính bão giông
Trần Tự Khánh ỷ quân đông kéo vào
Bọn hào trưởng xứ Hồng Châu
Là quân Đoàn Thượng tấu trào thực hư :
« Tự Khánh binh nhập kinh đô
Phải chăng có ý mưu đồ việc riêng ? »
Huệ Tông như nổi máu điên
Ấy chức Ngự nữ giáng liền Thị Dung
Rồi ngầm gọi bọn xứ Hồng
Đem quân đánh phạt hầu công họ Trần
Anh em Đoàn Thượng dấy quân
Rầm rầm rộ rộ tiến dần kinh sư
Huệ Tông mừng rỡ ban thư
Đoàn Lôi, Đoàn Thượng phong cho tước hầu
Trần Tự Khánh tính trước sau
Hợp cùng Nguyễn Tự phục thâu họ Đoàn
Quân Đoàn Thượng chóng vỡ tan
Nguyễn Tự cũng chết trong hàng đao binh
Huệ Tông hiểu rõ sự tình
Họ Trần quá mạnh giả thinh chờ thời
Quý Dậu (1213) hợp lực các nơi
Hẹn nhau giờ giấc đồng thời xuất chinh
Ai ngờ Tự Khánh biết tin
Dẫn quân vào cả trong kinh đốt cầu
Phá thành rồi lại rút mau
Huệ Tông quân tướng một chầu hãi kinh
Vua bèn phải tự thân chinh
Hẹn quân Đoàn Thượng về kinh đánh Trần
Hai bên Mễ Sở giáp quân
Gặp ngay quân của họ Trần chờ đây
Vương Lê, Nguyễn Cải an bày
Cho quân hò hét gió bay trời gầm
Quân Vua không đánh tự tan
Đạp nhau mà chạy ngổn ngang một vùng
Cánh quân của Đàm Dĩ Mông
Bị Trần Thừa đánh mấy vòng nát tan
Lại thêm Nguyễn Nộn, Phan Lân
Trần Thủ Độ, Trần Hiến Sâm đánh vào
Huệ Tông chạy ngược Lạng Châu
Ở nhờ phò mã nội hầu họ Vương
Tự Khánh vào thẳng triều đường
Viết thư xin rước cửu dương nhập trào
Huệ Tông tự ái lên cao
Người không chấp thuận về trào chấp cương

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:41 AM

62. LÝ HUỆ TÔNG & GIAI ĐOẠN THOÁI TRÀO

Tự Khánh thỉnh Huệ Văn Vương
Lập nên vua Lý Nguyên Vương ngụy triều
Bấy giờ Trần Khánh tự kiêu
Việc quân việc nước bao điều trong tay
Trớ trêu tớ lại phản thầy
Đỗ Bị, Nguyễn Nộn từ rày tách ra
Tự Khánh là kẻ phòng xa
Gom thâu vàng bạc, đốt tòa kinh đô
Nguyễn Nộn từ bắc đánh vô
Rước vua, thái hậu trở về Thăng Long
Bây giờ Đoàn Thượng phía đông
Phía nam Tự Khánh một vòng ba phe
Hà Tây - Lý Bát nhăm nhe
Tuyên Quang một dải họ Hà truyền nhau
Nam Sách họ Phạm cầm đầu
Nhiều nơi cát cứ đánh nhau suốt ngày
Giáp Tuất (1214) vua đến Hà Tây
Tự Khánh lại đến bao vây bốn bề
Vua tôi não động ê chề
Cắt tranh, hốt cỏ dựng lều trú thân
Thái hậu ghét Trần phu nhân
Sai người giết lấy vua ngăn mấy lần
Đỗ Át, Đỗ Nhuế dấy quân
Vua nhờ Lý Bát cầm quân tiễu trừ
Bát không giỏi chuyện binh thư
Bao lần ra trận hầu như thua dài
Huệ Tông nhấp nhỏm trên ngai
Nửa đêm cùng vợ ra ngoài trốn đi
Tự Khánh bèn phái Vương Lê
Đưa thuyền đến đón rước về Cứu Liên
Vua đang ngự ở bến thuyền
Truyền cho Tự Khánh đến bên mà chầu
Anh em lại được gặp nhau
Họp bàn mới giáng ngôi đầu Nguyên Vương
Mùa đông năm ấy thiết đường
Từ trên xuống dưới triều cương an bày
Thị Dung hoàng hậu từ nay
Phụ chính thái úy Khánh rày ơn vua
Nội thị phán thủ Trần Thừa
Hiến Sâm, Thủ Độ…cũng vừa quyền trao
Họ Trần cho đúc kiếm đao
Chỉnh trang quân đội nội trào tóm thâu
Huệ Tông thì lại yếu đau
Nhiều hôm trời trở ấm đầu giả điên
Ngài hay uống rượu liên miên
Hầu như giao phó chính quyền Khánh lo
Khánh bèn đánh dẹp quần hồ
Lý Bát, Đỗ Bị, Hà Cao…tan tành
Đoàn Thượng quy phục triều đình
Được phong vương tước giữ thành Hồng Châu
Quý Mùi (1223) Khánh mất vì đau
Phụ quốc Thái úy anh đầu nhận thay
Binh quyền quân đội từ đây
Giao Trần Thủ Độ một tay nghiêng trời
Giáp Thân (1224) bị ép nhường ngôi
Cho Lý Chiêu Thánh, giã đời đi tu
Pháp danh Huệ Quang đại sư
Một đời vương giả mộng hư thu về
Chuyện trần tịch tịch mê mê
Sau này bị ép ngài về Tây thiên…

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:42 AM

63. LÝ CHIÊU HOÀNG

Hoàng thái tử Lý Phật Kim
Lên ngôi hoàng đế thay quyền vua cha
Trần Thị Dung mẹ của bà
Là con Trần Lý giúp cha thuở nào
Trần Thừa cậu ruột phụ trào
Cậu họ Thủ Độ binh đao nắm quyền
Trần Liễu thì lấy Thuận Thiên
Trần Cảnh cũng được gá duyên với nàng
Hai người tám tuổi vừa sang
Tính ra Trần Cảnh, Chiêu Hoàng anh em
Cảnh vào hầu hạ một bên
Nào khi tối lửa tắt đèn có nhau
Chiêu Hoàng nghịch tóc, thoa đầu
Nhiều khi ném cả khăn chầu cho ông
Thủ Độ canh cánh trong lòng
Bèn cho thủ hạ cấm không ai vào
Rồi từ hôm ấy truyền rao
Chiêu Hoàng lập thất hãy vào tạ ân
Trong triều tất thảy quan nhân
Vâng lời xin đợi tin mừng ban ra
“Từ xưa nước Đại Việt ta
Đã bao hoàng đế sơn hà trị an
Triều ta hồng phúc trời ban
Cha truyền con nối niên đà hai trăm
Thượng hoàng khổ tứ lao tâm
Không trai nối dõi muôn phần nguy thay
Trẫm do hoàng thượng an bày
Ngẫm trong trời đất xưa nay chưa từng
Trẫm đây chỉ phận liễu bồng
Làm sao giữ được non sông nước nhà
Ngẫm mình chẳng bậc tài hoa
Không người giúp đỡ, giặc đà như ong
Làm sao giữ được ngôi rồng
Sớm khuya tìm kiếm người cùng lo toan
Nay ngẫm suy đủ mọi đàng
Có tên Trần Cảnh đường hoàng uy nghi
Võ văn hiếm mấy ai bì
Ngay Hán Cao Tổ dễ gì là hơn
Trẫm đây nghiền ngẫm sớm hôm
Nay nhường ngôi báu thỏa ơn đất trời
Từ nay mong Trần Cảnh người
Giúp cho vận nước khắp nơi thái bình
Báo cho thiên hạ tường minh
Đồng tâm hiệp lực hết mình giúp cho.”
Cuối năm hoán đổi cơ đồ (31/12/1225)
Hoàng bào gởi lại nhường cho người chồng
Trần Cảnh lấy hiệu Thái Tông
Phong bà Hoàng hậu tình hồng đẹp sao
Mười năm thắm nghĩa lan đào
Hạ sinh hoàng tử biết bao vui mừng (1233)
Tiếc rằng đã vội lâm chung
Để cho bà phải nghìn trùng đớn đau
Thế rồi chỉ bốn năm sau (1237)
Vua bị ép lấy chị dâu của mình
Thái Tông bèn trốn khỏi kinh
Lên chùa Yên Tử náu mình Phù Vân
Thái sư Thủ Độ dẫn quân
Vừa dỗ vừa dọa Vua dần nghe theo
Chị em nay lại đổi kèo
Thuận Thiên làm hậu, em neo một mình
Trần Liễu nổi trận lôi đình
Đem quân làm loạn giao tranh mấy lần
Sau rồi nghĩ đến tình thân
Ôm nhau mà khóc thảm tình biết bao
Chiêu Thánh bị quản ra vào
Ngày đêm cung cấm nỗi đau ngậm ngùi
Mãi sau đến tết Kỷ Mùi
Thái Tông mới gả cho người họ Lê
Vốn Tần dõng dõi vua Lê
Có công dẹp loạn gọi Lê Phụ Trần
Mối duyên lúc tuổi hồi xuân
Sinh con trai gái muôn phần đẹp thay
Dân gian ngẫm cái tích này
Oán lòng nhân thế, cậy lời Thiên Hinh:
“Trách người quân tử bạc tình
Chơi hoa rồi lại bẻ cành bán rao”
Mậu Dần giữa tiết hoa đào (1278)
Thiên Hinh tạ thế chôn vào Thọ Lăng
Lý triều hơn hai trăm năm
Mất đi lại đổ vào thân của bà

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:43 AM

64. (Trần Thủ Độ - Công thần nhà Trần hay tội đồ họ Lý)

Nhà Trần nay đã lập ra
Chồng lên thay vợ sơn hà đổi ngôi
Thái Tông tuổi chửa lên mười
Trong ngoài Thủ Độ ấy thời lo toan
Tôn Trần Thừa – Thái thượng hoàng
Lo việc nhiếp chính, bá quan đều mừng
Riêng Thủ Độ cũng được phong
Quốc Thượng Phụ - sánh ngôi rồng kém chi
Lý Huệ Tông đã tu trì
Chốn chùa Chân Giáo sân si chẳng màng
Có lần Thủ Độ đi ngang
Thấy Huệ Tông nhặt cỏ vàng bỏ đi
Độ rằng : « Ngài quá từ bi
Đã nhổ thì phải sạch lì mới thôi »
- « Ý ngươi ta đã hiểu rồi »
Huệ Tông từ đấy chuyên lời kệ kinh
Thủ Độ ngại có biến tình
Lại đem hoa quả cho binh đến mời
Biết rằng vận số đã thôi
Huệ Tông thắt cổ biệt đời mà thăng
Xương tàn gởi tháp Bảo Quang
Trở thành biểu tượng Phật tràng mến yêu
Vợ ngài nhan sắc mỹ miều
Giáng thành công chúa tính chiều nhân duyên
Trai anh hùng, gái thuyền quyên
Người cùng một họ phỉ nguyền tóc tơ
Thủ Độ ra sức thừa cơ
Tiêu trừ họ Lý diệt cho sạch nòi
Có người chịu cảnh đầu rơi
Có người sập hố để rồi bị chôn
Bấy giờ có Lý Long Tường
Dẫn theo gia quyến lánh đường Cao Ly
Còn như những bọn hàn vi
Đổi sang họ Nguyễn tông chi tuyệt tàn.
Bên ngoài các xứ Quảng, Man
Nguyễn Nộn chiếm cứ Bắc Giang một vùng
Đoàn Thượng chiếm giữ châu Hồng
Nhà Trần buộc phải sắc phong vương thần
Kéo dài chỉ được ba xuân (1228)
Nộn giết được Thượng muôn phần hùng uy
Thủ Độ đêm nghĩ ngày suy
Bèn gả công chúa và ghi công đầu
Ai ngờ Kỷ Sửu năm sau (1229)
Nguyễn Nộn bệnh chết, mối sầu mới yên.

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:44 AM

65. TRẦN THÁI TÔNG – Những năm đầu tập quyền

Ghép tình từ thuở ấu niên
Năm mười sáu tuổi thì duyên mặn nồng
Hạ sinh hoàng tử đầu lòng (1233)
Đặt tên Trần Trịnh cung đông sẵn chờ
Tiếc rằng mạng yểu phận tơ
Xót thương cho Cảnh ngóng chờ bao năm
Bốn năm sau dẫu quyết tâm
Nhưng mà Chiêu Thánh kén tằm không khai
Sợ rằng thiếu kẻ nối ngai
Thủ Độ cùng vợ tính bài tráo loan
Thuận Thiên vợ Liễu có mang
Rước về lập hậu nhận sằng chính cung
Trần Liễu nổi giận đùng đùng
Họp quân chống lại một vùng Cái Giang
Thái Tông áy náy vô vàn
Bỏ lên Yên Tử ngai vàng trống không
Thủ Độ dẫn lính điệp trùng
Bao vây Yên Tử những mong vua về
Vua than : “Sứ mệnh nặng nề
Phụ thân đã mất khó bề cậy ai
Thân hèn còn giữ lấy ngai
Nhục cho xã tắc, cửu đài nào yên”
Độ bèn bảo bọn tôi hiền
Vua đâu triều đó hãy liền dựng đây
Phù Vân hoảng hốt tâu bày
Đây là chốn Phật, hãy quay về triều
Thái Tông trong cảnh cô liêu
Đành theo xếp đặt cứ liều đưa chân
Trần Liễu đánh được mấy tuần
Ngẫm mình cô thế mang thân đến hàng
Thủ Độ trông thấy Phụng Càn
Rút gươm định chém Vua can mới dừng
Rồi ngài lấy đất Yên Hưng
Yên Phụ, Yên Dưỡng…mấy vùng mà ban
Thuận Thiên sinh hạ Quốc Khang
Tính ra con của Phụng Càn mà thôi
Sau này tính chuyện truyền ngôi
Chỉ truyền cho Hoảng ấy thời đích tông
Thủ Độ quyền át ngôi rồng
Có người dâng sớ những mong loại trừ
Vua tôi giải thích thực hư
Ban cho gấm lụa rồi thư cho về
Linh Từ quốc mẫu kiệu xe
Hiệu quân ách lại, tỉ tê cùng chồng
Thủ Độ nổi giận trong lòng
Bắt ngay tên lính mấy vòng hỏi tra
Người kia tình thật kể ra
Việc công giữ pháp vậy là được khen
Linh Từ lại có người quen
Muốn xin chức vị một miền nhỏ nhoi
Thủ Độ nể vợ nhận lời
Nhưng e thiên hạ bao người xỏ xin
Bèn bay ra một nhục hình
Chặt đi một ngón làm tin răn đời
Người kia lạy rớt sao trời
Cháu con, quen biết…không người dám xin
Lại bàn trong chuyện triều đình
Muốn cho An Quốc quyền binh đại thần
Độ rằng : “Máu mủ tình thân
Quốc là huynh trưởng có phần hơn chăng
Vậy xin bái tạ long ân
Nay về trí sĩ chuyện trần khỏi lo
Anh em đều nắm cơ đồ
Triều đình như thế mơ hồ rối thêm”
Vua nghe trong dạ cũng êm
Việc nhà việc nước dưới trên một lòng

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:45 AM

66. Trần Thái Tông trị quốc

Triều đình vào thuở Thái Tông
Hệ thống quan lại ban, phòng chỉn chu
Ở trên thì có Thái sư
Thái bảo, Thái úy…bậc như vương hầu
Võ văn tam thiếu đứng đầu
Thấp hơn Tư mã, Tư đồ, Tư không
Mười lăm năm xét một vòng
Được thăng cấp bậc lương ròng hẳn hoi
Áo, quần, mũ, kiệu, ghế ngồi…
Thảy đều quy định bậc ngôi rõ ràng
Lại cho kê tịch mỗi làng
Nam nhân mười tám sổ vàng ghi danh
Động viên cả nước xung binh
Can qua đánh giặc, khi bình làm nông
Vua còn tu sửa Thăng Long
Xây thêm cung điện ở trong Hoàng thành
Quốc Triều Thông Chế ban hành
Hễ ai trộm, cướp khắc hình làm gương
Lấy của ai phải bồi thường
Còn như tái phạm chặt luôn tay, giò
Những người bỏ việc quân cơ
Chịu chặt đứt ngón, chịu đồ bởi voi
Những người phạm lỗi nhẹ thôi
Ba trăm đấu thóc nộp bồi của công
Ngoài ra còn phải ra đồng
Cày ba mẫu ruộng đất công tội trừ
Phàm ai lêu lõng biếng hư
Phạt đi nhổ cỏ đông thu cho chừa
Hàng năm cấy gặt xong mùa
Kéo về Đồng Cổ lời xưa mà thề :
« Làm tôi tận với sơn khê
Làm quan chính trực, mọi bề thanh liêm
Nếu như trái ngược lời nguyền
Quỷ thần giáng tội giết liền không dung »
Quan nào không đến thề chung
Chiếu theo lệ phạt năm đồng tiền quan
Nhâm Thìn có chiếu vua ban (1232)
Tuyển người tài giỏi làm quan giúp đời
Trương Hanh, Lưu Diễm nguyên khôi
Đặng Diễn, Trịnh Phẫu đồng thời thứ hai
Trần Chu Phổ sánh kề vai
Thảy đều tài giỏi bên ngai mà chầu
Riêng con cháu bậc công hầu
Vào Quốc Tử Viện học làu kinh thư
Đinh Mùi lại có chiếu thư (1247)
Đặt ra luật lệ tam sư bái triều
Trạng nguyên mão ngựa mỹ miều
Tiếp theo bảng nhãn áo điều vinh quy
Thám hoa kế bậc tà huy
Tiếp theo đặc cách quyền uy ngút trời
Trạng nguyên năm ấy khác người
Mới mười hai tuổi vua thời chưa ưng
Sau này gặp chuyện rối tung
Mới vời đến trạng về cùng lo toan
Chẳng hay mệnh số đa đoan
Hăm mốt ngài mất nhân gian kính thờ
Nguyễn Hiền – vị trạng tuổi thơ
Còn lưu ngọc phả đền thờ khắp nơi
Bảng nhãn năm ấy được thời
Vua ban trọng trách trau dồi sử kinh
Đại Việt Sử Ký nước mình
Lê Văn Hưu soạn – khai sinh sử nhà
Thám hoa có Đặng Ma La
Thêm bốn tám vị cũng là cử nhân
Bính Thìn (1256) năm ấy mùa xuân
Tam khôi thi hội mở lần thứ hai
Năm này chức trạng chọn hai
Trạng Kinh các lộ phía ngoài lên cao
Trạng Trại Thanh Hóa tính vào
Thêm bốn bảy vị nhiễu đào sắc phong
Nhà vua chú trọng giao thông
Cũng như thủy lợi đào sông đắp kè
Hồng Hà cho đắp lại đê
Diễn Châu dẫn nước chảy về nông thôn
Tô Lịch cho nạo sâu hơn
Trở thành kênh rạch nối phường chung quanh
Lập ra quan Trấn đê thành
Coi việc thủy lợi từ kinh ra ngoài
Những năm hạn hán thiên tai
Ban ơn đại xá, miễn bài thuế tô
Đại Việt hùng mạnh cơ đồ
Bao năm lại có một pho sử vàng.

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:46 AM

67. TRẦN THÁI TÔNG – DẸP GIẶC THỔ & BÌNH CHIÊM THÀNH

Thái Tông chú trọng quân trang
Dựng xây quân đội lớp hàng trước sau
Những người khỏe mạnh hàng đầu
Tinh thông võ nghệ vào hầu cấm quân
Tứ thiên, Tứ thánh, Tứ thần
Chia làm ba vệ canh tuần luân phiên
Còn như đinh tráng ngoài biên
Cứ theo địa giới vùng miền chia doanh
Trong quân chọn kẻ tinh anh
Luyện rèn văn võ thông rành binh thư
Tướng văn các bậc chân như
Văn Trinh, Hưng Đạo quyền mưu lẫy lừng
Tướng võ thì tính muôn trùng
Hán Siêu, Ngũ Lão anh hùng rạng danh
Yết Kiêu, Dã Tượng song hành
Khánh Dư, Nhật Duật, Phụ Trần, Quốc Khang…
Bấy giờ ở xứ Lạng Giang (1240)
Có quân Thổ Mán kéo sang cướp hoài
Bùi Khâm nhận chức khâm sai
Kéo lên biên giới đánh dài giặc kia
Năm sau giặc lại trở về (1241)
Đàn bà thì bắt, ngựa xe cướp tràn
Vua sai tướng Phạm Kính Ân
Chỉ huy tiết chế dẫn quân dẹp trừ
Tống triều nay đã thoái hư
Phía Bắc Mông Cổ đánh nhừ đến nơi
Phía Nam Thổ - Mán cậy thời
Nổi lên đánh phá tơi bời vùng biên
Thái Tông thân đốc chiến thuyền
Đánh sang tới tận châu Liêm bên Tàu (1241)
Thuyền ta nhỏ gọn tiến mau
Chúng dân sợ hãi cắm đầu chạy đi
Tháng Tư năm tới vua về (1242)
Lại sai Thân vệ cờ nghi lên đường
Trần Khuê Kình đánh Bằng Tường
Dẹp tan Thổ - Mán thông thương hai triều.
Phía nam Chiêm vẫn cống triều
Nhưng hay cướp phá, hủy điều minh giao
Thái Tông bèn triệu em vào
Là Trần Nhật Hiệu bàn giao việc triều
Rồi thân thống lãnh quân chiêu
Kéo vào đánh úp thu nhiều chiến công (1252)
Bắt nhiều thê nữ về cùng
Chiêm Thành phải nhận sắc phong nhà Trần
Nước Chiêm từ ấy nhiều lần
Lại sang triều cống, góp phần kháng Nguyên

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:47 AM

68. KHÁNG CHIẾN CHỐNG NGUYÊN MÔNG LẦN 1

Nước ta tướng mạnh vua hiền
Còn bên đất Bắc mấy miền phân tranh
Người Mông Cổ động đao binh
Diệt luôn Tây Hạ, đã bình nước Kim
Lại tạo ra thế gọng kìm
Chiếm luôn Đại Lý rồi tìm xuống nam
Tướng Mông gởi sứ kêu hàng
Thái Tông nổi giận bắt giam ngục tù
Đinh Tỵ (09/1257) đang tiết vào thu
Sai Trần Quốc Tuấn trấn khu biên thùy
Cho điều lực lượng chính quy
Lại ra chiếu hịch được tùy tuyển binh
Vương hầu, tôn thất triều đình
Quan nhân, địa chủ, thổ binh mọi miền
Tháng Chạp giặc đến Bình Xuyên
Sáu quân hợp lực dưới quyền nhà vua
Lê Tần can đảm có thừa
Tả xông hữu đột đánh dùa giặc Mông
Ta thì yếu, địch thì đông
Đánh bao nhiêu trận đều không được gì
Vua bèn chấp nhận rút đi
Xuôi thuyền Lãnh Mỹ rồi về Phúc Yên
Tướng Mông nỗ lực cướp thuyền
Lê Tần lấy sạp làm khiên che mình
Vua thì ở trước rút binh
Lê Tần đoạn hậu giữ gìn cho quân
Mười tám tháng một đầu năm (1258)
Địch sang Phù Lỗ, vua Trần chặn ngay
Quân Mông đánh trận rất hay
Quân dân Đại Việt thua ngay tức thì
Vua Trần lại phải rút đi
Rút về Thiên Mạc trấn lì ở đây
Vua truyền Tần tới an bày
Rồi hỏi Nhật Hiệu kế hay cùng bàn
Nhưng lòng Nhật Hiệu hoang mang
Chỉ ghi “Nhập Tống” trên sàn gỗ thô
Vua bèn tham vấn Thái sư
- “Đầu tôi chưa rụng, Vua lo gì nào?”
Quân Mông chiếm được kinh trào
Nhưng thiếu lương thực phải đào rễ ăn
Thế cùng chúng phải chia quân
Ra thành cướp bóc ở gần ngoại ô
Chúng dân du kích đánh vô
Quân Mông như cá cơ hồ đứt vây
Quân ta hồi sức lại ngay
Trước sau chỉnh đốn hiệp vầy bên Vua
Đông Bộ Đầu – giặc Mông thua
Dẫm nhau mà chạy ta hùa đuổi theo
Đến vùng Quy Hóa cheo leo
Gặp ngay Hà Bổng quân reo ngợp trời
Giặc Mông đói mệt rã rời
Âm thầm tháo chạy một hơi về Tàu
Thái Tông thưởng phạt trước sau
Ai người vị quốc ghi mau công đầu
Lê Tần tước Bảo Văn Hầu
Phụ Trần tên gọi được chầu gần bên
Nhập Nội Phán Thủ thăng lên
Lại gả Chiêu Thánh vợ hiền năm xưa
Tiếp theo là Trần Khánh Dư
Nghĩa Nam Thiên Tử tước như đại thần
Hà Bổng – hầu tước được thăng
Các quan tùy việc được ban thưởng tiền
Nói về phía giặc Mông Nguyên
Sau khi thất trận gởi liền sứ sang
Vua đem hai sứ trói ngang
Trục xuất về nước bẽ bàng một phen
Sau thấy Mông Cổ mạnh lên
Thái Tông tìm cách nối liền bang giao
Lê Phụ Trần chọn dẫn đầu
Có Chu Bác Lãm, lính hầu cũng theo
Trước là tìm cách trả treo
Sau là do thám những điều quân cơ
Mông Kha mấy bận gởi thơ
Yêu cầu hoàng thượng ngã về Nguyên Mông
Lại sai xa giá bệ rồng
Để qua chầu phục bằng không đánh tràn
Vua Trần viện cớ trấn an
Ngoại giao thương thuyết chẳng hàng chẳng công

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 07:48 AM

69. TRẦN THÁI TÔNG TRAO QUYỀN CHO CÁC CON

Vào năm thứ tám Nguyên Phong (1258)
Tháng Hai mãn vụ Thái Tông lâm triều
Trước sau đã tính mọi chiều
Quốc Khang con lớn vướng điều hiềm nghi
Thuận Thiên vốn có thai nhi
Mới về làm hậu cũng vì ép duyên
Sau mới sinh Trần Nhật Huyên
Và Trần Quang Khải một thiên anh tài
Cho nên Vua mới an bài
Tĩnh Quốc Vương – sắc phong trai đứng đầu
Chiêu Minh Vương – Khải phong hầu
Trần Nhật Huyên tiếp ngôi chầu của Vua
Sáu hoàng tử khác thì chưa
Sau này Vua trẻ ơn mưa tưới nhuần
Sợ rằng sau lỡ từ trần
Các con lại cảnh tranh phần với nhau
Nhớ xưa đẹp mối duyên đầu
Chẳng may Trần Trịnh đã mau về trời
Khang con Trần Liễu mà thôi
Dù sao cũng đã do người dưỡng nuôi
Nhật Huyên tức Hoảng khác người
Thông minh đĩnh ngộ lại thời uy nghiêm
Khải là một bậc minh hiền
Phận em đâu dễ ngang quyền với anh
Sáu hoàng tử cũng thông minh
Tước vương xếp đặt, quyền binh chia dần
Thái Tông tạm giũ bụi trần
Dựng chùa mở lớp tu thân từ rày
Với dân ngài vẫn dạy bày
Khai hoang, lập ấp cấy cày chăn nuôi
Lúc ngày nông vụ thảnh thơi
Làm thơ viết sách dạy lời thiền nhân
Giảng bài Phổ Thuyết Sắc Thân
Vô thường cõi tạm mấy tầng thâm sâu
Thái Thượng Hoàng về Hoa Lư
Dõi theo chính sự quyền hư ở triều.

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 10:24 PM

70. TRẦN THÁNH TÔNG

Trần Hoảng binh pháp học nhiều
Theo cha từ nhỏ phụ điều quân binh
Mười tám thông thuộc sử kinh
Hiểu sâu Phật pháp thấu tình bể dâu
Mùa xuân đánh trận Bộ Đầu
Dẹp quân Mông Cổ oai hầu trấn danh
Thái Tông bèn mới tác thành
Trao quyền ngôi đế thực hành làm quen
Thánh Tông đức độ nhân hiền
Tình thân trên dưới nối liền vua tôi
Lâm triều thứ bậc phân ngôi
Tan chầu hòa nhã sống đời bình dân
Tức Mặc đất tổ lập thân
Giờ nâng thành phủ Thiên Trường thênh thang
Ngài cho xây điện Trùng Quang
Là nơi đức Thái Thượng Hoàng giá xa
Phía tây xây điện Trùng Hoa
Làm nơi để ghé thăm cha mỗi kỳ
Phổ Minh tự thật uy nghi
Để cho Thái thượng tu trì thiền tông
Thiên Trường đặt chức quan công
An bày xếp đặt ngoài trong chỉnh tề
Ất Sửu (1265) vào dịp xuân về
Lấy ty Bình Bạc chuyên nghề tài ngân
Đại An phủ, đất kinh thành
Lo việc quản lý điều hành cao hơn
Tuyển người tài giỏi kiêm môn
Bổng, lương, thưởng, phạt…ngọn nguồn định ra
Nhà vua trọng dụng Nho gia
Quản cai xếp đặt việc tòa, chiếu thư
Đỗ Quốc Tá quản văn từ
Đặng Kế học sĩ lo trù hàn lâm
Lại đặt ở chốn cung thâm
Cơ quan mật viện tay chân hai tòa
Đặt quan lo quản chuyện nhà
Chép ghi phả hệ rất là lớp lang
Trừ Cung Giáo Thụ chức quan
Dạy các hoàng tử chu toàn võ văn
Tháng Mười âm lịch Nhâm Thân (1272)
Trường Quốc Tử Giám chiêu an hiền tài
Vua còn cho phép em trai
Là Trần Ích Tắc soạn bài giáo khoa
Tuyển người hiếu học gần xa
Đem về dạy dỗ đứng ra giúp đời
Tổ chức khoa bảng tinh khôi
Rồi thi viên lại các nơi phân về
Có quan sử ký họ Lê
Đại Việt Sử Ký chỉnh tề viết xong
Nước ta con Lạc cháu Hồng
Hùng Vương lập quốc non sông mới thành
Ba mươi quyển kể ngọn ngành
Gốc nguồn dân tộc, quá trình dựng xây

VỀ MIỀN TRUNG

18-08-2017, 10:25 PM

71. TRẦN THÁNH TÔNG & Công cuộc chuẩn bị chống Nguyên Mông

Tình hình biến chuyển đổi thay
Quân Nguyên Mông cứ mỗi ngày mạnh thêm
Tống triều đang lúc ngã nghiêng
Cho nên Đại Việt tự riêng phận mình
Vua cho tuyển mộ tráng đinh
Sung vào các lộ tân binh các vùng
Lại sai những thợ sắt đồng
Đúc khiên, rèn kiếm để phòng binh đao
Nhâm Tuất (1262) lại mở hội thao
Dọc sông Bạch Hạc ra vào dợt nhau
Chiêu Minh Vương giỏi quyền mâu
Tướng quốc thái úy đứng đầu lục quân
Thủy binh có Lê Phụ Trần
Phong làm đại tướng muôn phần hùng uy
Quảng Bình có bọn man di
Nổi lên làm loạn Vua thì xuất chinh
Tướng quốc Thái úy cầm binh
Dẹp tan được giặc, bắt nghìn gia nô
Nguyên Mông ổn định cơ đồ
Bèn sai sứ giả đưa thư sang truyền
“…Lễ nghi truyền thống giữ nguyên
Không cần thay đổi tập huyền như Mông
Nhân dân không được rối lòng
Quân binh hai nước cấm không được điều…”
Một bên thì lại Tống triều
Cũng mang tơ lụa vải điều hiệp thương
Phong ngài An Nam Quốc Vương
Vua Trần giữ mực đôi đường ngoại giao
Hốt Tất Liệt cũng tay cao
Phong vua chức ấy bên nào từ đây
Đại Việt ngẫm lại cũng may
Mông lo đánh Tống việc này ỉm đi
Tống triều nay đã suy vi
Nhiều người đem cả thê nhi sang mình
Nhai Tuân đất ấy yên bình
Vua cho tá túc thắm tình nhân văn
Nguyên triều kiếm chuyện khó khăn
Đòi vua phải cống ba năm một lần
Sừng tê, sản vật, châu trân…
Thầy thuốc, thầy bói, văn nhân, thợ thuyền…
Sau này đến dịp cống phiên
Đồ thì lấy lệ, tài hiền thì không
Giả rằng khắp cả non sông
Tài nguyên cạn kiệt, người thông khó tìm
Nguyên triều sai Nã Ô Din
Sang làm giám trị nắm tình hình chung
Thánh Tông ngoài mặt bằng lòng
Nhưng gây khó dễ trăm công ngàn bề
Nã Ô Din phải trở về
Vua cho sản vật lê thê đi cùng
Ba năm lại đến Bính Dần
Cử Dương An Dưỡng sứ thần sang Nguyên
Trước là cống nạp theo phiên
Sau là muốn Nã Ô Din tiếp làm
Sợ Din đã hợp nhà Trần
Bèn không chấp nhận trăm phần gạt đi
Đinh Mão (1267) Liệt gởi thư đi
Trách vua Đại Việt lễ nghi chưa tròn
Lại rằng : « khanh phận tôi con
- Đích thân kiến giá chu toàn thứ ngôi
- Sổ dân phải nộp hẳn hoi
- Tiền thu thuế khóa lãi lời nộp lên
- Đưa hoàng tử làm con tin
- Sẳn sàng điều lính qua miền Vân Nam
- Nghe lời của các giám quan…”
Sáu điều yêu sách, Vua toàn giả lơ
Mậu Thìn (1268) sứ giặc lại qua
Vào đất Đại Việt thật là nghênh ngang
Phó sứ là Trương Đình Trân
Còn đòi đối đãi ngang hàng với Vua
Thị vệ nghe thấy liền hùa
Đem vào giam lỏng khỏi thưa khỏi trình
Đình Trân nổi bực trong mình
Dọa cho Vương miếu biến thành gò hoang
Nguyên triều giục gởi voi sang
Vua rằng giống ấy đi đàng không mau
Sai tìm hai gã buôn thầu
Vua rằng đã chết từ lâu mất rồi
(Bọn này vỏ bọc người Hồi
Nhưng là gián điệp đã thời giết đi)
Nguyên trách nghe chiếu không quỳ
Vua rằng điển lễ tông quy bổn triều
Nhâm Thân (1272) sứ giặc hỏi điêu
Trụ đồng Mã Viện ngã xiêu chốn nào
Vua rằng núi hiểm, đồi cao
Hơn ngàn năm lẻ biết nao mà tìm
Ất Hợi (1275) sứ giặc vào kinh
Dụ rằng Vua phải thân chinh sang hầu
Vua rằng sức khỏe yếu đau
Đến khi khỏe mạnh tính sau chuyện này
Sáu điều « thánh chế » xưa nay
Vua toàn từ chối hoặc bày lý do
Đúng là giữ được cơ đồ
Sát bên kẻ địch phải lo trăm chiều

VỀ MIỀN TRUNG

19-08-2017, 12:25 PM

72. TRẦN NHÂN TÔNG TRƯỚC NẠN XÂM LĂNG
Một ngày đông lạnh cô liêu
Thái Thượng Hoàng bỗng phiêu diêu cõi trời (1277)
Thánh Tông cân nhắc thế thời
Nhường cho Thái tử lên ngôi trị vì
Còn mình theo phép huấn di
Lên làm Thái thượng chỉ huy tân triều
Nhà Tống đã bị triệt tiêu (1279)
Nhà Nguyên ắt sẽ sớm chiều đánh sang
Nhân Tông liền cử sứ quan
Tiếng là thông hiếu mượn đàng dò la
Xảy ra ở mạn sông Đà
Có Trịnh Giác Mật vậy là nổi lên (1280)
Gộp người thiểu số vùng ven
Một vùng cát cứ nỏ tên sắm sành
Nhật Duật vốn giỏi việc binh
Lại thông tập quán tình hình thổ dân
Vua bèn sai Duật dẫn quân
Tiễu trừ giặc ấy một lần cho xong
Chiêu Văn Vương nhận lệnh xong
Kéo lên thương thuyết chuyện trong chuyện ngoài
Thế là Mật Giác bùi tai
Đầu quân Nhật Duật sát vai diệt thù
Nguyên triều lại cử Thượng thư
Sài Thung mấy bận đòi vua sang chầu
Vua bèn cử một vương hầu
Là Trần Di Ái sang Tàu hiệp thương
Liệt phong An Nam Quốc Vương
Rồi cho hộ tống dẫn đường về nam
Ái thời nổi ý tà gian
Nếu như thuận lợi ắt làm vua luôn
Còn như tắc trách mọi đường
Ấy là bị ép làm vương đổ thừa
Tin truyền vừa được tấu thưa
Vua sai một đạo đi ngừa bọn kia
Di Ái áo mão giày hia
Vừa qua biên giới bị chia tách liền
Đánh cho tan tác quân Nguyên
Ái cùng sứ giặc đem liền về kinh
Sài Thung nổi giận bất bình
Vua sai Quang Khải tiếp nghênh mấy lần
Cuối cùng Quốc Tuấn đích thân
Đến gặp sứ giặc điều trần mới yên
Nhâm Ngọ (1282) Nguyên đánh nước Chiêm
Toa Đô chủ soái dong thuyền ngoài khơi
Nhà Nguyên lại chiếu đưa lời
Mượn đường trên bộ để thời tấn công
Năm mươi vạn giặc tập trung
Chực chờ ngoài ải đang hòng diệt ta
Nhân Tông lệnh cả sơn hà
Chuẩn bị kháng chiến từ xa bố phòng
Phong Tuấn - Tiết chế Quốc công
Lại vời hội nghị Diên Hồng toàn dân
Triệu lòng ở đất Bình Than
Đồng tâm đánh địch giang san giữ gìn
Vua bèn một mặt điều đình
Báo cùng sứ giặc hoãn binh mấy mùa
Đường xá đang độ mùa mưa
Xin đợi sửa chữa giờ chưa thuận hành
Thoát Hoan mở giọng ngông nghênh:
“Ta đây chỉ đánh Chiêm Thành mà thôi
Cửa quan phải mở kíp thời
Góp giùm lương thảo để nuôi binh triều
Chiêm Thành khi đã phạt chiêu
Tất rằng có thưởng đủ điều ngại chi
Còn như có bụng hồ nghi
Mỗ đây phá cõi lấy gì hối cho”
Biết rằng giặc mạnh hàm hồ
Vua tìm đủ mọi lý do kéo dài
Nhâm Nhọ đến tháng Mười Hai (1282)
Điều hai vạn lính, vật tài giúp Chiêm
Lại gởi năm trăm chiến thuyền
Giúp Chiêm cũng chính đánh Nguyên giúp mình

VỀ MIỀN TRUNG

19-08-2017, 01:37 PM

73. KHÁNG CHIẾN CHỐNG NGUYÊN MÔNG LẦN 2

Ất Dậu vào tiết xuân nghinh (1285)
Hăm bảy tháng Một quân binh Nguyên vào
Vĩnh Châu, Thiết Lược ải cao
Nội Bàng thất thủ, đánh nhào Chi Lăng
Trần Hưng Đạo phải rút quân
Chạy về Vạn Kiếp xuống gần Hải Đông
Rồi vào hội kiến Nhân Tông
Vua truyền các tướng tập trung xứ này
Các con Hưng Đạo giỏi thay
Hưng Vũ Vương điểm quân ngay hộ chầu
Hưng Trí Vương cũng hiệp đầu
Hưng Nhượng Vương cũng gom thâu quân về
Hai mươi vạn lính chỉnh tề
Động viên tướng sĩ vua đề thơ khuyên
Trần Hưng Đạo cũng lệnh truyền:
“Bản chức phụng mệnh nắm quyền ba quân
Nay đà giặc đến ngoài sân
Những mong tướng sĩ hiệp quần giúp cho
Dù thua chớ lấy điều lo
Dù thắng xin chớ hồ đồ tự kiêu
Việc quân có luật có chiêu
Thân sơ đều phải một điều giữ nguyên.”
Rồi sai Bình Trọng dẫn thuyền
Sông Bình Than chốt giới nghiêm một vùng
Khánh Dư trận địa Vân Đồn
Các nơi hiểm yếu phân tròn tướng khanh
Còn ông đóng tại bản doanh
Sẳn sàng để tiếp ứng nhanh các miền
Hai bên đánh trận liên miên
Khả Li, Kỳ Cấp nối liền Lộc Châu
Cuối cùng không địch nổi Tàu
Bèn theo kế hoạch quay đầu Chi Lăng
Quân Thoát Hoan đánh rất hăng
Hưng Đạo lại xuống Bến Tân điều thuyền
Yết Kiêu, Dã Tượng kề bên
Chủ tôi lại rút về miền Hải Đông
Vua bàn: “Hàng quách cho xong
Để cho bách tính máu hồng khỏi rơi”
Hưng Đạo Vương chí ngút trời:
“Nếu hàng xin chém đầu tôi đây này
Lòng nhân bệ hạ thì hay
Nhưng còn xã tắc nạn này tính sao?”
Vua nghe cảm động xiết bao
Đúng là nhuần thấm máu đào tổ tiên.
Nghĩ rồi trong dạ thấy yên
Quay về Vạn Kiếp lệnh truyền thu quân.

VMT 19/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

21-08-2017, 05:58 AM

74. HỊCH TƯỚNG SĨ & BINH THƯ YẾU LƯỢC

Để cho quân sĩ lên gân
Hưng Đạo viết hịch khuyên răn chuyện đời:
“Chuyện rằng Kỷ Tín tuyệt vời
Chết thay Cao đế người người nhớ tên
Do Vu dám lấy thân hèn
Chịu đâm một giáo cứu liền Chiêu Vương
Dự Nhượng lê lết bên đường
Nuốt than, hủy mặt tìm phương trả thù
Kìa gương Thân Khoái công tư
Chặt tay giải nạn hiếm từ xưa nay
Kính Đức giữ phận chủ thầy
Cứu Thế Dân thoát vòng vây kíp liền
Nhan Cảo Khanh bậc tôi hiền
Lộc Sơn cắt lưỡi vẫn yên chịu hình
Xưa nay nghĩa sĩ bỏ mình
Lưu danh sử sách đến nghìn thu sau
Giả như cắm mặt cúi đầu
Thường tình chết cũng nằm bâu xó nhà
Các ngươi dòng dõi võ gia
Chuyện xưa tích cũ ắt là chửa tin
Thì thôi kể việc thời mình
Chuyện Nguyên và Tống tình hình mới đây
Điếu Ngư thành tựa bàn tay
Vương Kiên, Nguyễn Lập điểm này kháng Mông
Con dân nhà Tống nhắc công
Ngàn năm sau nữa sử hồng còn lưu
Đường Ngột Ngại, Xích Tu Tư
Lam sơn chướng khí nào từ khó khăn
Đánh quân Nam Chiếu mấy tuần
Nhà Nguyên xếp bậc công thần bấy nay
Chúng ta sinh buổi loạn này
Mắt trơ ngắm giặc phây phây ngoài đường
Miệng diều lưỡi cú mắng Vương
Chó dê bắt nạt tổ đường của ta
Cậy thằng Tất Liệt điêu toa
Mà đòi ngọc lụa, sừng, ngà, châu trân
Ỷ hơi đứa nhãi Thoát Hoan
Mà vơ vàng bạc, kho tàng của ta
Cơm đâu cho đủ miệng gà
Thịt đâu nuôi lũ hổ tà thiếu ăn
Nếu không thức tỉnh ăn năn
Họa mang vào cổ muôn phần đớn đau
Ta thường trằn trọc đêm thâu
Nghĩ căm lũ giặc rối nhàu ruột gan
Ban ngày tới bữa quên ăn
Nửa đêm vỗ gối, lệ đầm đìa sa
Hận rằng chưa được lột da
Ăn gan uống máu lũ tà ác kia
Thân phơi nội cỏ xá gì
Xác đùm da ngựa nguyện vì non sông
Các người thiếu thốn gì không
Áo quần lương bổng cấp phòng đủ dư
Ngựa, thuyền các thứ quân nhu
Tước quan, chức vụ công tư rõ ràng
Khi bình vui hưởng giàu sang
Nay thời hoạn nạn phải càng kết liên
So phường Đường Ngại, Vương Kiên
Ta đây chẳng kém tư riêng phần nào
Các ngươi tâm chẳng động sao?
Chủ mình chịu nhục mà nào biết lo
Nào đâu thẹn với cơ đồ
Thân làm tướng, vác mặt mo hầu người
Đua gà, chọi dế làm vui
Say mê đánh bạc, nới cơi ruộng vườn
Hoặc say bồ quý vợ thương
Lợi riêng lóa mắt quên đường quốc gia
Hoặc ham săn bắn sa đà
Bỏ quên binh pháp, sơn hà đang nguy
Hoặc say trong rượu li bì
Hoặc mê phường hát sân si tối ngày
Nếu như giặc kéo đến đây
Cựa gà dẫu sắc đâm tày giặc sao
Mẹo gian cờ bạc quẳng nhào
Ruộng vườn rộng lớn chuộc đâu được mình
Liệu còn gái đẹp bồ xinh
Vợ con thất tán, nhục hình thân mang
Vậy nên cẩn trọng mọi đàng
Rèn cung, luyện kiếm sánh Bàng, Hậu kia
May ra mới đuổi giặc về
Lập nên công trạng, sơn khê giữ gìn
Bây giờ thái ấp thân vinh
Vợ con hòa thuận, yên bình gia cương
Trăm năm vinh hiển tổ đường
Nghìn năm lưu mãi tấm gương trung thần
Binh Thư Yếu Lược mấy phần
Ta biên tập lại hãy cần học theo
Còn như coi rẻ bọt bèo
Ấy là nghịch tặc một kèo giặc Nguyên
Trước kẻ thù chớ điềm nhiên
Huấn luyện binh sĩ chớ phiền lòng ta.”
Kèm theo bài hịch ấy là
Những bài binh pháp, khí xa, trận đồ
Cách truyền bí mật quân cơ
Hành quân, tác chiến, dưỡng kho, vận hành…
Binh Thư Yếu Lược truyền nhanh
Đến từng doanh trại các ngành đều thông.

VỀ MIỀN TRUNG

21-08-2017, 05:59 AM

75. MẤT THĂNG LONG – HAI MẶT THỌ ĐỊCH

Tướng sĩ trên dưới hết lòng
Ngày đêm luyện tập chí bừng bừng cao
Rồi đem mực nhúng mũi đao
Hai chữ Sát Thát thích vào cánh tay
Thoát Hoan chiếm sạch phía tây
Thừa có tiến thẳng bao vây quân mình
Đánh nhau khu vực Chí Linh
Quân ta non thế rút binh lui dần
Giặc Nguyên bắt đám tàn quân
Thấy chữ Sát Thát sôi gan chém liền
Phía ta tổn thất chiến thuyền
Hưng Đạo cho rút qua miền phía nam
Quân Mông động cái lòng tham
Tỏa ra cướp phá Gia Lâm quanh vùng
Rồi cho hạ trại bến Đông
Đang tìm cách vượt sông Hồng đánh sang
Rồi khi vật liệu sẳn sàng
Bèn cho hỏa pháo bắn tràn bờ nam
Quân ta kinh hãi hoang mang
Bỏ trại mà chạy quãng đàng thật xa
Hoan cho ghép gỗ làm phà
Dựng cầu phao tạm dần dà qua sông
Kéo ngay đến tận Thăng Long
Dừng chân hạ trại bao vòng một bên
Hưng Đạo cắt đặt tướng hiền
Trong thành cờ phướn giăng liền khắp nơi
Triều đình cùng với vua tôi
Toàn quân chủ lực về nơi Thiên Trường
Thoát Thoan cho đánh sập tường
Kéo vào đã thấy phố phường trống không
Liền sai mấy đội tiên phong
Đuổi theo chặn đánh nhưng không kịp rồi
Trong phía nam thật xa xôi
Toa Đô đánh tới đánh lui không thành
Thoát Hoan liền vội điều binh
Ô Mã Nhi biển Quảng Bình tiến vô
Hợp quân cùng với Toa Đô
Rồi từ xứ ấy đánh vồ phía sau
Phía trước từ Đông Bộ Đầu
Hai bên kẹp lại ngõ hầu thắng nhanh
Thượng tướng Quang Khải đưa binh
Vào xứ Nghệ chặn hành trình Toa Đô
Rồi vì bí mật quân cơ
Sai Trần Bình Trọng giữ đô Thiên Trường
Hai vua xa giá Hải Dương
Xóa ngay dấu vết trên đường đi qua
Thượng tướng vào đến Nghệ Hà
Chia quân phòng thủ nhưng mà đều thua
Bây giờ em họ của Vua
Kéo theo gia quyến rồi đưa ra hàng
Trần Kiện là con Quốc Khang
Tính vai vế cũng ngang hàng Nhân Tông
Thuở xưa nguyên Đức Thái Tông
Lấy vợ Trần Liễu để hòng có con
Thuận Thiên thai mấy tháng tròn
Quốc Khang vẫn tiếng là con tiên hoàng
Hưng Đạo là anh Quốc Khang
Nhưng mà quân luật rõ ràng trị ngay
Bèn cho thủ hạ chân tay
Lẻn theo đường tắt đón ngay núi đồi
Toa Đô hàng phục Kiện rồi
Bèn cho cả bọn được rời nước Nam
Rồi sai bọn lính dẫn đàng
Đưa về đất Bắc trình làng nhà Nguyên
Khi ngang qua ải Lạng Sơn
Nguyễn Lộc, Nguyễn Lĩnh đưa dân chặn đầu
Quan quân vừa đuổi đến mau
Cả bọn bị đánh trước sau hết đường
Trần Kiện tên bắn tử thương
Lấy đó bài học làm gương răn đời

VỀ MIỀN TRUNG

21-08-2017, 07:32 AM

THÀ LÀM QUỶ NƯỚC NAM - KHÔNG LÀM VƯƠNG ĐẤT BẮC

Quân Nguyên vây kín các ngòi
Đoán rằng xa giá đóng nơi Thiên Trường
Liền dồn hết cả quân, lương
Kéo về vây chặt không đường nào đi
Trần Bình Trọng thật dũng uy
Dàn quân chặn giặc chỉ huy trận đồ
Mãnh hổ nan địch quần hồ
Chẳng may thất trận bị gô giải về
Thoát Hoan tìm cách rủ rê
Mở tiệc khoản đãi lựa bề thuyết thương
Trọng nguyên dòng dõi Lê vương
Được ban quốc tính há phường áo cơm
Mẹ ngài Chiêu Thánh chí tôn
Lê Phụ Trần tựa đỉnh sơn, cha hiền
Cho nên giặc có dỗ khuyên
Thảy đều son sắt lời nguyền không khai
Thoát Hoan lại quyết một hai
Phong vương đất Bắc nghĩ tài tướng quân
Trọng liền trung liệt quát rằng:
“Ta thà làm thứ quỷ thần nước Nam
Còn vương đất Bắc không tham
Việc gì bây cứ càm ràm không thôi”
Thoát Hoan dụ dỗ cạn lời
Bèn sai quân lính chém rơi mất đầu
Khi hay tin Bảo Nghĩa Hầu
Vua tôi tướng sĩ cúi đầu xót thương
Nói về phía Hưng Đạo Vương
Cho thuyền xa giá qua đường Tiên Yên
Thuyền rồng chạy thẳng Ngọc Sơn
Vua tôi lại rút qua miền Đằng Giang
Lý Hằng, Khoan Triệt hoang mang
Phái quân do thám muộn màng mấy canh
Vua ta giờ đã rút nhanh
Vào trong Thanh Hóa chỉnh trang đội hình
Thiên Trường cho chí Bắc Ninh
Giặc Nguyên chiếm giữ tình hình nguy thay
Tưởng rằng chiến sự an bày
Bọn Trần Ích Tắc kéo ngay ra hàng
Sự đời ngẫm cũng đa đoan
Kẻ thời oanh liệt, người toàn lo thân
Lại thương cho Đức Thánh Trần
Trèo non vượt bể mưa dãi dầm nắng mưa
Bền lòng bảo vệ hai vua
Cứu dân giúp nước nghìn thu tạc lòng.

hoanggiao

26-08-2017, 10:46 PM

http://media.baodansinh.vn/Images/2016/10/06/congtacvien/unnamed_1.jpg

Không ngờ thầy Về Miền Trung Vmt lại có tình yêu lịch sử nước nhà sâu đậm đến thế. Có yêu, có hiểu và có thấm nhuần sử Việt mới có thể trào thành thơ một cách ngoạn mục như vậy. Mấy ngàn câu thơ không những truyền tải được toàn bộ ý nghĩa lịch sử qua từng giai đoạn mà còn thấm đẫm tình cảm của tác giả với non sông đất nước, với từng nhân vật anh hùng của sử ta. Cảm ơn thầy pho Trường Ca Lục Bát Sử Thi đã cho HG cũng như mọi người được ôn lại những trang hào hùng của dân tộc...

Hoàng Giao
205/8/2017

LỤC BÁT SỬ THI
(Cảm tác những bài LBST của thầy Về Miền Trung Vmt)

Ngoạn mục đêm trường thảo Sử Thi
Lòng yêu đất Việt nước non nghì
Bao đời diệt giặc âm thầm tiến
Những thủa xuyên rừng lặng lẽ đi
Thấu hiểu trang vàng đâu kẻ sánh
Trào dâng thế mạnh có ai bì
Ngàn câu lục bát chan tình cảm
Mỗi bước hào hùng ngọn bút ghi

Hoàng Giao
25/8/2017

Gió Bụi

27-08-2017, 11:51 PM

http://i.imgur.com/DnnEm0m.jpg

TÀI TỬ & GIAI NHÂN

Tài năng viết sử mấy ai bì
Tử biệt sinh tồn sách đã ghi
Giai điệu êm đềm cao giọng hát
Nhân gian tuyệt mỹ ước thêm gì?

Gió Bụi

Nguyễn Ích Thông

16-10-2017, 08:50 PM

Nguyễn Ích Thông

17-10-2017, 08:57 PM

Xin xem lại câu:
"Tống triều nay vẫn nhắc công
Ngàn năm sau nữa sử hồng còn lưu"
Tống triều lúc đó bị nhà Nguyên tiêu diệt rồi, có thể sửa là""Tống triều vẫn nhắc chiến công"

Nguyễn Ích Thông

17-10-2017, 09:25 PM

Xin xem lại câu:
"Quý Mùi vào tiết xuân nghinh (1283)
Hăm bảy tháng Một quân binh Nguyên vào"
Theo Đại Việt sử ký toàn thư và nhiều tài liệu khác quân Nguyên đánh ta vào năm 1285:
- Nhà Nguyên chia làm 3 đạo tiến đánh Đại Việt. Đạo chủ lực do Thoát Hoan và Ariq Qaya chỉ huy từ Ninh Minh tiến vào Lộc Châu (nay là Lộc Bình, Lạng Sơn). Ngày 27 tháng 1 năm 1285 (dương lịch), đạo quân này chia làm 2 mũi tiến quân, một do Bolqadar chỉ huy theo đường Khâu Ôn (nay là Ôn Châu, Lạng Sơn), một do Satartai và Lý Bang Hiến chỉ huy đi theo đường núi Cấp Lĩnh (tức là từ Lộc Bình đi Sơn Động ngày nay). Đại quân của Thoát Hoan đi sau mũi thứ hai của Satartai và Lý Bang Hiến. Chống lại đạo quân thứ nhất này của quân Nguyên là lực lượng chủ lực của quân Trần do đích thân Trần Quốc Tuấn chỉ huy...

Nguyễn Ích Thông

18-10-2017, 08:46 PM

"Kháng chiến chống Nguyên Mông lần1 - Mục 68". Việc này xảy ra vào năm 1258 mà nhà Nguyên thành lập năm 1271 vậy không viết thế được. Phải nói là chống quân Hung -nô chứ (Nguyễn Ích Thông)

Nguyễn Ích Thông

20-10-2017, 07:01 PM

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 06:32 PM

Chú ý:
1- Trần Cảnh lên ngôi đặt niên hiệu là Kiến Trung. Khi mất quần thần tôn miếu hiệu là Thái tông
(Xin xem lại câu: "Trần Cảnh lấy hiệu Thái Tông
Phong bà Hoàng hậu tình hồng đẹp sao")
2- Xin xem lại: "Mười năm thắm nghĩa lan đào
Hạ sinh hoàng tử biết bao vui mừng (1233) "
- Lấy vơ năm 1225 đến năm 1233 mới có tám năm thôi chứ thầy?
(Nguyễn Ích Thông)

Năm 1024, Trần Cảnh theo sự sắp xếp của Trần Thủ Độ đã vào cung thân cận bên Lý Chiêu Hoàng. Năm 1033, hai người có con. Vậy nói tình cảm 10 năm thì không có gì là sai cả.

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:01 PM

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:12 PM

Chú ý:
1- Xin xem lại câu;
" Lòng nhân bệ hạ thì hay
Nhưng còn xã tắc nạn này tính sao?”
Đại Việt sử ký toàn thư viết:
Canh Tuất, [Thiên Ứng Chính Bình] năm thứ 19 [1250], Xuống chiếu cho thiên hạ gọi vua là quan gia. Quan gia: Đại danh từ chỉ nhà vua. Nguồn gốc: năm đời Đế lấy thiên hạ làm của công gọi là Quan; ba đời Vương lấy thiên hạ làm của nhà gọi là Gia. Như vậy Trần Quốc Tuấn chỉ gọi vua là Quan gia thôi.

2- Mục " 69. Vào năm thứ tám Nguyên Phong (1258)" - Nhà Trần đổi niên hiệu là Nguyên Phong vào năm 1252, vậy đến năm 1258 mới là Nguyên Phong thứ bẩy
(Nguyễn Ích Thông)
1.
Khi vua Thái Tông triệt binh về sông Thiên Mạc, Lê Tần đã thảo luận với ông về những chuyện cơ mật, không mấy người biết tới. Khi ấy, Thái Tông cũng ngự thuyền nhỏ tới thuyền của em là Thái úy Trần Nhật Hiệu để hỏi ý Nhật Hiệu về kiến về kế sách giữ nước. Nhật Hiệu ngồi dựa vào mạn thuyền, không thể nào đứng lên được và đưa ngón tay xuống chấm nước rồi ghi hai chữ "nhập Tống" trên mạn thuyền (tức là nên chạy sang lánh ở đất Nam Tống[9]). Thái Tông bèn hỏi về tình hình của quân Tinh Cương dưới quyền Nhật Hiệu, thì Nhật Hiệu đáp lại: "Không gọi được chúng đến". Thế rồi, nhà vua lại ngự thuyền đến chỗ Thái sư Trần Thủ Độ. Khi nghe câu hỏi của nhà vua, Thủ Độ tâu:[2]
“ Đầu thần chưa rơi xuống đất, Bệ hạ đừng lo gì khác. ”
— Trần Thủ Độ
2.
Dưới triều đại của mình, Trần Thái Tông đã sử dụng các niên hiệu Kiến Trung (建中; tháng 2 âm lịch năm 1225 – tháng 7 âm lịch năm 1237), Thiên Ứng Chính Bình (天應政平; tháng 7 âm lịch năm 1232 – tháng 2 âm lịch năm 1251) và Nguyên Phong (元豐; tháng 2 âm lịch năm 1251 – tháng 2 âm lịch 1258)
Như vậy khi trao quyền cho con và về làm Thái Thượng Hoàng là bước sang năm thứ 8.
Ngay cả Nguyên sử cũng ghi:
"Mậu Ngọ, năm thứ 8 (1258) tháng 2, Nhật Cảnh truyền nước cho con trưởng là Quang Bính, cải nguyên Thiệu Long" (Nguyên sử, An Nam truyện)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:15 PM

77. HÀM-TỬ QUAN – ĐẠI THẮNG NGUYÊN MÔNG
Toa Đô đang ở miền trong
Kéo ra xứ Nghệ tấn công mọi bề
Quang Khải chặn nẻo sơn khê
Hai bên cầm cự lê thê mấy mùa
Đánh hoài mà chẳng được thua
Lại thêm lương thực cũng vừa vơi đi
Toa Đô bàn Ô Mã Nhi
Xuống thuyền vượt bể tìm về Thoát Hoan
Nhận tin Vua họp quân bàn
Hưng Đạo Vương tính rõ ràng bèn tâu:
“Toa Đô cầm cự đã lâu
Qua vùng Hoan – Ái dễ dầu còn xung
Lại thêm đường xá chập chùng
Chịu bao vất vả muôn trùng khó khăn
Nay còn mặt bể lênh đênh
Thuyền chao sóng lắc quân binh rã rời
Vậy nay ta cử lấy người
Đem quân chặn đánh ắt thời thành công”
Nhân Tông nghe kế cả mừng
Liền sai Nhật Duật chủ công xuất hành
Phó tướng Quốc Toản tinh anh
Dẫn theo năm vạn tinh binh xuống thuyền
Lại kêu Nguyễn Khoái vào truyền
Dẫn quân bản bộ qua miền Hải Dương
Tháng Tư phượng đỏ ngợp đường (1285)
Chiêu Văn bố trận chia luồng phản công
Một bên thì có Triệu Trung
Vốn quân nhà Tống xin tùng chinh theo
Phục trang cung nỏ vẫn đeo
Nhìn vào cứ ngỡ Tống triều giúp ta
Một bên Quốc Toản tài hoa
Cờ thêu sáu chữ quân đà trẻ măng
Phá cường tặc, báo hoàng ân
Tới đâu khí thế muôn phần uy nghi
Lại thêm Nguyễn Khoái gan lì
Khói binh mấy lửa, hàn vi mấy lần
Quân ra Hàm Tử - Đông An
Toa Đô cũng mới xênh xang tiến vào
Quân ta xung trận đánh nhào
Bốn bên giáp một vỡ trào địch quân
Quân Nguyên hồn lánh khỏi thân
Toàn bộ binh sĩ chết gần phần hơn
Toa Đô lánh nẻo Thiên Trường
Hưng Đạo nhận được tin mừng liền thưa:
“Giặc Nguyên vừa mới bị thua
Tất còn chột dạ, cũng chưa hoàn hồn
Khí ta gió bể mưa nguồn
Nay đà thắng trận chiếm luôn kinh thành”
Vua truyền sắp sửa tiến binh
Sực có Thượng tướng Nghệ thành mới ra
Bèn sai Khải hợp chiến xa
Nhật Duật chốt giữ chặn đà Toa Đô
VMT 21/08/2017

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:16 PM

78. BẾN CHƯƠNG DƯƠNG – TRẬN ĐÁNH LỊCH SỬ
Quân Nguyên vừa mới thua to
Quang Khải nhận lệnh chăm lo chiến thuyền
Quốc Toản dẫn đội thanh niên
Hợp cùng Ngũ Lão qua miền Chương Dương
Quân ta khí thế hùng cường
Trên thuyền dưới bến đao thương bủa vòng
Tuy rằng Mông Cổ quân đông
Sơ kỳ bất ý đề phòng kịp sao
Bến sông nhuộm đỏ máu đào
Chiến thuyền, khí giới thu vào nhiều thay
Giặc như ong đã vỡ bầy
Kéo lên đường bộ thẳng ngay kinh thành
Ta theo đuổi đánh rất nhanh
Tên nào hụt bước là thành hồn ma
Gần thành bèn dựng trại ra
Cho quân mật phục cửa phà, bến sông
Đại binh giặc ở Thăng Long
Nghe Chương Dương mất liền vòng trở ra
Thượng tướng thúc lệnh tù và
Phục binh đợi sẳn tủa ra đánh liền
Bấy giờ Toản dẫn thanh niên
Kinh thành thẳng đánh chiếm liền tiên cơ
Quân Nguyên buộc phải vượt bờ
Đạp nhau cố thoát qua bờ bên kia
Thượng tướng cho hợp quân về
Vào thành mở tiệc khao lề quân binh
Chiêu Minh Vương thấy hả tình
Trào dâng cảm hứng trong mình đề thơ:
“Hàm Tử quan – chặn rợ hồ
Chương Dương đoạt bến cơ đồ về tay
Thái bình nỗ lực từ đây
Giang sơn vạn thuở nước mây an hòa”.
Tin mừng thắng trận loang ra
Hai Vua bèn mới dọn ra Ninh Bình.
VMT 21/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:17 PM

79. TRẬN TÂY KẾT – TOA ĐÔ VONG MẠNG
Toa Đô nào biết tình hình
Thiên Trường phủ ấy trú binh mấy tuần
Đến khi biết chuyện Thoát Hoan
Rút về Tây Kết rồi lần dò la
Bây giờ khí thế quân ta
Khắp nơi phấn chấn thật là mừng thay
Hưng Đạo Vương mới tâu bày:
“Thoát – Toa bọn ấy chặn ngay thông tình
Một là phái Đức Chiêu Minh,
Chiêu Văn vương Duật điều binh các đường
Còn tôi xin lãnh đao thương
Đích thân tiễu phạt cái phường Toa Đô”
Vua nghe lời ấy ưng cho
Trao hết quyền bình tùy cơ mà hành
Quân về Tây Kết rất nhanh
Chia quân chủ lực, phục binh các miền
Vừa khi giáp mặt quân Nguyên
Quân ta ùa đánh giặc liền vỡ tan
Toa Đô bèn bỏ mặt giang
Kéo lên trên bộ chạy tràn biển đông
Phục binh sau núi đánh vòng
Toa Đô trúng tiễn, thương vong giữa đàng
Ô Mã Nhị sợ quáng quàng
Chạy về Thanh Hóa trúng đàng quân ta
Bí đường Ô bỏ ngựa xa
Lẻn theo đường thủy chạy qua bên Tàu
Toa Đô bị cắt lấy đầu
Nộp lên hoàng thượng, đức chầu liền than:
“Bầy tôi như thế trung can
Hãy cho mai táng đàng hoàng trước sau”
Nói rồi lại cởi ngự bào
Đắp lên thủ cấp, lính hầu đem chôn.
Hưng Đạo thắng được quân Nguyên
Tù binh ba vạn, chiến thuyền nhiều thay
Tiệc mừng khao thưởng vui vầy
Rôi xuôi Vạn Kiếp hợp ngay quân mình.
VMT 21/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:17 PM

80. TRẬN VẠN KIẾP
Thoát Hoan lui khỏi Bắc Ninh
Bắc Giang rộng lớn đóng binh chờ thời
Toa Đô nay đã đầu rơi
Ô Mã Nhi đã một hơi về Tàu
Quân binh chán nản u rầu
Sơn lam chướng khí ngút đầu khắp nơi
Khí trời nóng nực nồng ôi
Lại thêm dịch tễ bao người thân vong
Hưng Đạo binh pháp thần thông
Liền sai Nguyễn Khoái đi vòng mé sau
Cùng Phạm Ngũ Lão hiệp nhau
Ba vạn quân lính phục sâu bên đường
Lại sai Nghiễn, Úy hai vương
Dẫn thêm ba vạn chặn đường Tư Minh
Hưng Đạo dẫn hai vạn binh
Đồng thời để tướng Hưng Ninh theo cùng
Tấn công dọc bắc sông Hồng
Lưu Anh bên địch đối công bất thành
Quân Nguyên hàng ngũ tan nhanh
Chạy lên Như Nguyệt gom binh làm cầu
Thoắt trông đã thấy dẫn đầu
Cờ vàng sáu chữ ở đâu kéo về
Quân Nguyên lòng dạ ủ ê
Càng đánh càng bại rút về tuyến sau
Bên ta khí thế ngút đầu
Tướng Trần Quốc Toản dựng câu giữa đường
Quân Nguyên chạy đến sông Thương
Hưng Ninh áp mạn bên sườn đánh ra
Lý Hằng tướng địch tài ba
Chém tướng Trần Thiệu bên ta kíp chày
Bỗng nghe quân ó vang dày
Có Phạm Ngũ Lão mé này kéo sang
Rồi quân Nguyễn Khoái một đàng
Vòng vây khép lại Lý Hằng trúng tên
Cầu phao nhỏ, giặc lại chen
Đến khi cầu đứt xác lềnh ngập sông
Quân ta đã đuổi bên hông
Thoát Hoan tìm vội ống đồng chui vô
Chạy dài suốt mấy canh giờ
Đến khi đói khát mệt phờ dừng binh
Bỗng đâu nơi chốn Tư Minh
Hưng Võ Vương bỗng thình lình kéo ra
Hai bên đánh giáp lá cà
Giặc Nguyên chết thảm tính đà vạn tên
Lý Quán cũng bỏ mạng quèn
Thoát Hoan, Phàn Tiếp rút miền Phù Ninh
Ở đây lại bị dân binh
Hà Chương, Hà Đặc đang rình sẳn đây
Cung tên, bẫy đá bủa vây
Dồn thêm một trận thây bày ngổn ngang
Vậy là sáu tháng kéo sang
Đi năm mươi vạn, giờ ngàn quân hơn
Ấy tài của Hưng Đạo Vương
Tướng quân đồng thuận giang sơn vững bền.
VMT 21/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:18 PM

81. KHÁNG CHIẾN CHỐNG NGUYÊN MÔNG LẦN 3.
Sau khi dẹp được quân Nguyên
Đoàn quân thắng trận dong thuyền Tràng An
Rước Vua cùng Thái Thượng Hoàng
Giờ đây một cõi giang san thái bình
Thoát Hoan dẫn bọn tàn binh
Trở về phương Bắc lại xin báo thù
Tất Liệt thấy mặt giận nư
Muốn đem chém hoặc bỏ tù cho xong
Quần thần can gián mấy vòng
Bèn sai chuẩn bị hết đông xuất hành
Còn riêng những kẻ hàng binh
Ngạc Châu một xứ tạm dành riêng ra
Tin bay về tới nước ta
Vua vời Hưng Đạo hỏi qua sự tình :
« Thoát Hoan bại trận tức mình
Lần này ắt hẳn quân binh đủ đầy
Liệu ta dùng kế gì đây ? »
Quốc Công bèn mới tỏ bày cùng Vua :
“Đại Việt ta thuở ngày xưa
Sống đời trồng trọt cày bừa thời chăm
Đến khi có nạn ngoại xâm
Có người còn muốn lăm lăm ra hàng
May nhờ đức của Nhị hoàng
Oai linh tiên tổ vẻ vang mới thành
Còn nay đã thạo chiến chinh
Giặc từ xa đến quân binh mệt nhừ
Lại nghe tin Quán, Hằng, Đô
Phần nào bụng dạ hồ đồ sinh nghi
Còn đâu ráng phận tôi, tỳ
Lần này dễ phá vậy thì đừng lo.”
Bèn giao chuẩn bị khí đồ
Tuyển binh lập trận phòng cơ kháng Tàu.
Phía Nguyên lương gộp binh thâu
Tháng Hai - Đinh Hợi (1287) ngựa tàu xuất chinh
Đường bộ ba mươi vạn binh
Thoát Hoan thẳng hướng Tư Minh tiến vào
Ô Mã Nhi vượt sóng trào
Tiến theo đường Thủy cùng vào An Nam
Bọn Trần Ích Tắc đầu hàng
Cờ giong trống đánh lập làm tân vương
Quân Nguyên chia mấy ngả đường
Đại quân khí thế dặm trường băng băng
Bằng Phi tiến ngõ Chi Lăng
A Lỗ từ hướng Vân Nam kéo về
Phía đông tàu Ô Mã Nhi
Áp vào Móng Cái tiến về Đằng Giang
Tham tri chính sự họ Phàn
Dẫn đầu mấy vạn đã tràn cửa sông
VMT 22/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:19 PM

82. MỒ MẢ NHÀ TRẦN & PHẦN THƯỞNG CHO TRẦN ÍCH TẮC
Hưng Đạo Vương lại bố phòng
Lê Tần, Quốc Toản thì vòng Nghệ An
Nhật Duật giữ mặt Lạng Giang
Cùng thêm Nguyễn Khoái hai đàng trợ nhau
Đại quan Tiết chế dẫn đầu
Phù Sơn trấn giữ trước sau tiến lùi
Giặc tràn công phá mọi nơi
Nhật Duật vừa đánh lại thời vừa co
Bạch Hạc – A Lỗ thắng to
Bao nhiêu thuyền chiến, khí đồ thu nhanh
Ta mất Lê Thạch, Hà Anh
Chiêu Văn Vương phải thu binh rút về
Mũi tấn công mạn sơn khê
Tướng quân giặc Trình Bằng Phi dẫn đầu
Chiếm luôn Lão Thử, Lạng Châu
Hãm Sa, Từ Trúc thua mau trong tuần
Mũi quân của bọn Thoát Hoan
Vượt qua Khả Lý chiếm toàn Mao La
Ô Mã Nhi đánh Trần Gia
Thuyền lương bị đắm Nhi đà thua to
Thoát Hoan nghe lấy đâm lo
Thả quân ra cướp lương đồ khắp nơi
Phía ta đành phải rút lui
Để cho quân giặc tạm thời thượng phong
Vương bèn hội ở Thăng Long
Rồi cho xa giá đi vòng về Nam
Mã Nhi, Phàn Tiếp đánh tràn
Hai vua đành phải lánh nàn xứ Thanh
Địch quân trở lại Thái Bình
Biết rằng mồ mả triều đình ở đây
Bèn cho quật mả đào thây
Đúng là vô đạo trời này chẳng dung
Thoát Hoan vây ráp Thăng Long
Đánh hoài chưa được bèn vòng Chí Linh
Hai vua trở lại cung đình
Bàn nhau diệt trước bọn binh theo Tàu
Cho người chạy ngựa đêm thâu
Báo về Tây Bắc thư chầu truyền ra
Xứ Nội Bàng có tướng ta
Tên Nguyễn Thế Lộc cùng là dân binh
Đón đường Ích Tắc phục rình
Đổ ra đón đánh thình lình thắng to
Lê An, Lê Tắc cụm co
Dựa vào sông Lục chực hờ phản công
Thế Lộc đánh kẹp quanh vòng
Chỉ chừa mạn Bắc chúng dong về Tàu
Năm ngàn quân tướng bay đầu
Chỉ còn một nhúm ủ rầu xót xa
Nhục thay phản bội ông cha
Nhận quàng vương tước, cửa nhà bơ vơ
Mang theo Trần Dục con thơ
Tuổi vừa lên chín, chắc mơ ngai vàng
Chiêu trò “An Nam Quốc Vương”
Dựng lên liền bị dẹp tan tức thì
VMT 23/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:19 PM

83. CẮT CƠM CỦA ĐỊCH
Quân ta cố thủ kiên trì
Ngày thì ẩn nấp đêm thì đánh ra
Đợi khi thanh vắng canh tà
Chia thành nhóm nhỏ thế mà tấn công
Chung quanh đêm tối mịt mùng
Giặc đành bị động cũng không dám liều
Lương thực bị đốt đi nhiều
Tổn hao lực lượng bao điều khó khăn
Còn riêng quân tướng nhà Trần
Thân vương Trần Ngạc bỏ thân ngoài thành
Thoát Hoan cứ mãi giao tranh
Mà lương sắp cạn tình hình ngổn ngang
Sai Nhi ra bể Đại Bàng
Đón Trương Văn Hổ chuyển hàng quân lương
Ô Mã Nhi đến giữa đường
Phục binh của Nhân Huệ Vương đánh liền
Khánh Dư thua trận Quảng Yên
Còn Nhi thừa thắng rong thuyền ra khơi
Thượng Hoàng vừa được tấu lời
Liền đưa khẩu dụ triệu hồi về kinh
Khánh Dư đang ngẫm việc binh
Chợt thấy sứ giả, sự tình bèn thưa:
“Người về báo với hai Vua
Tự đưa quân lệnh ta thừa nhận sai
Xin cho mấy bữa hôm mai
Lập công khác, thác tuyền đài cũng cam”
Nói rồi tập hợp binh dân
Phục chờ nghe lệnh báo ân triều đình
Ô Mã Nhi quá ngông nghênh
Chiến thuyền đi trước lộ trình thênh thang
Quân Nhi đi nửa ngày đàng
Thì quân Trương Hổ dềnh dàng tiến vô
Đợi cho vào đất Hoành Bồ
Khánh Dư vây đánh bất ngờ một phen
Trương Văn Hổ nhảy xuống thuyền
Cong lưng mà chạy qua miền Quỳnh Châu
Bao nhiêu lương thực bị thâu
Khí tài, giới cụ mấy tàu thật to
Khánh Dư lấy phận tội đồ
Sai quân báo tiệp về cho Thượng Hoàng
Hai Vua mừng rỡ vô vàn
Xá cho cái tội lỡ làng trước đây
Lại truyền Hưng Đạo mà bày :
« Giặc mạnh là bởi áo dày, lương no
Bây giờ bị mất ắt lo
Bọn tù binh ấy tha cho mà về
Tất rằng quân sĩ não nề
Quân ta lại khỏe dễ bề phản công »
Hưng Đạo tâu mệnh chúa công
Trại tù đêm ấy canh phòng lỏng lơi
Lại cho quân lính phao lời
Thực ra quân Việt đánh người Khất Đan
Còn quân gốc Hán bị oan
Tù nhân bỏ trốn lại càng bắn tin
Quân Nguyên bụng dạ rối tinh
Nản lòng chiến đấu, muốn nhanh trở về
VMT 23/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:20 PM

84. BẠCH ĐẰNG GIANG – MỒ CHÔN GIẶC THÁT
Thoát Hoan cảm thấy cấp kỳ
Đánh thì không được rút thì không xong
Nên bèn lui khỏi Thăng Long
Rồi sai quân trạm tin thông sang Tàu
Các nhóm quân bị chặn đầu
Hoàn toàn bị diệt đứt cầu thông tin
Lại sai bộ tướng đi tìm
Bọn Trương Văn Hổ đóng binh chốn nào
Ô Mã Nhi buộc trở sào
Lui đón Trương Hổ đụng đầu quân ta
Hai bên giáp trận lá cà
Tổn thất thì lớn Hổ đà biệt tin
Bí đường đành phải rút binh
Hội về Vạn Kiếp – Chí Linh chờ thời
Dọc đường cướp giật khắp nơi
Bọn A Bát Xích cũng thời về đây
Quân Việt dần xiết vòng vây
Ban đêm tập kích ban ngày nghi binh
Hưng Đạo Vương liệu tình hình
Kéo dài như thế ắt mình thắng to
Rồi sai Nguyễn Khoái nổi lò
Cọc đồng chốn cũ để chờ giặc qua
Một mặt phân tướng tài ba
Kéo lên phía bắc ém phà chặn sông
Dưới trên thề dốc một lòng
Thề chưa phá giặc thì không trở về
Mã Nhi, Phàn Tiếp ê chề
Thuyền đang ngon trớn bốn bề hò la
Giật mình lên trước nhìn qua
Mấy chục thuyền nhỏ chạy ra chặn đầu
Một đời chinh chiến dãi dầu
Há đâu chịu nhục mấy tàu nhỏ nhoi
Nhi bèn thúc trống khua còi
Cho quân tiến đánh ầm sôi Bạch Đằng
Thuyền ta nhỏ chạy băng băng
Thuyền địch to lớn dùng dằng đuổi sau
Bỗng nhiên Nguyễn Khoái trở đầu
Đại quân Hưng Đạo hợp nhau đánh dồn
Mã Nhi, Phàn Tiếp hoảng hồn
Định quay trở lại, thuyền dồn với nhau
Thủy triều đúng lúc hạ mau
Lòi trơ cọc sắt thuyền tàu vỡ tan
Quân ta thừa thế đánh tràn
Máu đào thôi đã chảy loang một dòng
Quân Nguyên tổn thất rất đông
Bốn trăm thuyền chiến bềnh bồng ngã nghiêng
Các tướng đều bị bắt liền
Sĩ binh mất chủ đứng yên đầu hàng
Tháng Ba trận Bạch Đăng Giang
Đi vào sử sách rỡ ràng là đây
Ngày nào bới mộ tìm thây
Huênh hoang khoác lác giờ này nhục ôm
VMT 23/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:20 PM

85. ĐẠI PHÁ NGUYÊN MÔNG
Nghe tin quân thủy vỡ tan
Thoát Hoan nhắm hướng Nội Bàng mà đi
Bỗng đâu gió cát rầm rì
Quân Phạm Ngũ Lão tức thì đổ ra
Phạm công kiếm lộng đao ma
Một chiêu giáng xuống chém đà Trương Quân
Quân Nguyên chết hết nửa phần
Kiếm đường mà chạy đến gần Nữ Nhi
Lại nghe quân báo truyền đi
Kỳ Sơn trăm dặm quốc kỳ nước Nam
Phía sau vó ngựa rầm rầm
Quân Phạm Ngũ Lão cũng gần đến nơi
Bèn sai Trương Ngọc cấp thời
Cùng A Bát Xích song đôi mở đường
Trung quân là Trấn Nam Vương
Sau Áo Lỗ Xích cản đường quân Nam
Thảm thay cho đám tiền quân
Phục binh đã đợi tên tràn bắn ra
Cả hai tướng hóa thành ma
Giặc Nguyên nằm chết kín nhòa lối đi
Thoát Hoan may có Bằng Phi
Trước sau che chắn chạy về Tư Minh
Áo Lỗ Xích nhặt tàn binh
Cả bọn thẳng hướng Yên Kinh mà về
Kẻ thù cút khỏi sơn khê
Hai Vua xa giá rước về kinh sư
Rồi đem cái lũ nặc nô
Ra làm lễ tế hiến phù Chiêu lăng
Niềm vui lại ngắm giang san
Thanh bình như cũ, Thượng hoàng đề thơ:
“Hai phen ngựa đá sơn hà
Từ nay đất nước một tòa thiên thu”
Rồi cho phát chẩn quân nhu
Tiệc khao tướng sĩ hội như xuân về
Khắp miền phố thị thôn quê
Thái bình diên yến thỏa thuê ba ngày
Mãn vui lại ngẫm đó đây
Nước Nam bé nhỏ ai tày giúp ta
Nếu như lại xảy can qua
Dân tình khổ sở nước nhà nát tan
Đỗ Thiên Thứ nhận sứ quan
Cầm thư, mang lễ để sang nghị hòa
Nhận lời như mở lòng ra
Nguyên triều nghị xét thuận đà ưng cho
Vua cho bọn Tích Lệ Cơ
Các trang đầu mục trở về Tàu luôn
Riêng Phàn Tiếp đã bệnh vong
Ngài sai hỏa táng, vợ con mang về
Xét tội phường Ô Mã Nhi
Giết người tàn độc chẳng hề gớm tay
Lại con đào mả quật thây
Nhân Tông muốn giết thằng này cho xong
Ngại vì hai nước hòa thông
Bèn giao Tiết chế Quốc công liệu tùy
Vương chọn thuyền đúng lễ nghi
Tiễn ra tới biển chúc đi an lành
Thuyền vừa ra giữa khơi xanh
Đáy thời rỉ nước, thuyền đành đắm luôn
Sự tình mờ mịt nguồn cơn
Nguyên triều vô chứng ngậm hờn mà thôi.
VMT 23/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:21 PM

86. ĐỊNH CÔNG, PHẠT TỘI.
Gần một năm đã dần trôi
Ổn yên các lộ vua thời thưởng công
Nguyễn Khoái ăn lộc một vùng
Đặt làm Khoái Lộ, lại phong tước hầu
Phạm Ngũ Lão lập công đầu
Thăng làm Quản Thánh vào chầu tự do
Nhiều tướng quốc tính ban cho
Riêng hàng tông thất nhận cờ phiên vương
Ban hầu cho các chúa Mường
Binh sĩ cũng được thưởng lương thưởng quà
Trung hưng thực lục lập ra
Chép ghi công trạng để mà tri ân
Lại sai thợ vẽ diện nhân
Lập ra một gác công thần mà treo
Những người mất mạng hẩm hiu
Vợ con nhận thưởng vẫn theo phẩm hàm
Bàng Hà, Ba Điểm hai làng
Bỏ đi theo giặc, cấm đàng tiến thân
Bọn Kiên, Lộng…tước họ Trần
Từ nay con cháu đổi thành họ Mai
Thượng Hoàng nghĩ Tắc em trai
Còn đang lưu lạc bên ngoài biên cương
Cho nên cũng động lòng thương
Ả Trần đặt hiệu như phường nhát gan
Định công thưởng phạt rõ ràng
Thiên Trường chốn cũ Thượng Hoàng tu thân
Tháng Năm tiết hạ Canh Dần (1290)
Thánh Tông Hoàng Thượng giã trần quy tiên
Bây giờ Tất Liệt nhà Nguyên
Lăm le cắt đặt binh thuyền đánh sang
Đình thần bèn mới khuyên can
Liền sai sứ dụ vua Nam sang chầu
Vua rằng tang để trên đầu
Cử Nguyễn Đại Phạp ngõ hầu nói thay
Năm sau chẳng thấy mặt mày
Nguyên triều lại giục phải ngay sang chầu
Vua sai sứ giả họ Đào
Đưa đồ sản vật qua Tàu thuyết thương
Vua Nguyên giữ mộng tà lương
Tử Kỳ bị nhốt ngục đường Giang Lăng
Giao Lưu Quốc Kiệt lệnh quân
Mộ binh tuyển tướng san bằng An Nam
Lại truyền cho bọn Ả Trần
Tràng Sa hội sẳn cho gần mà theo
Đương khi chuẩn bị eo sèo
Hốt Tất Liệt bỗng đi theo ông bà
Tân vương kế vị truyền ra
Việc binh bãi miễn, cùng tha Tử Kỳ
VMT 24/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:22 PM

87. TRẦN NHÂN TÔNG – NGOẠI GIAO ĐỔI ĐẤT & CHẤN HƯNG PHẬT GIÁO
Quý Tỵ xuân mới vừa đi (1293)
Vua truyền Thái tử tức thì vào cung
Đặt ngôi hoàng đế Anh Tông
Còn ngài lui xuống hành cung Ninh Bình
Từ nay chuyên chú đạo kinh
Phát nguyện tâm ấn náu mình Phật gia
Tuy nhiên quốc sự sơn hà
Vẫn thường để mắt từ xa trông chừng
Ai Lao xâm lấn hai lần (1294)
Thượng Hoàng bèn phải đích thân tiễu trừ
Quân Ai Lao bị bắt tù
Cùng chiến lợi phẩm được thu rất nhiều
Năm sau phái bộ Nguyên triều (1295)
Thượng hoàng trực tiếp bao điều nghị tranh
Tiêu Phương Nhai, Lý Trọng Tân
Trước sau đúng mực sứ thần triều Nguyên
Năm sau toại được ý nguyền
Thỉnh kinh Đại tạng thâm uyên về mình
Kỷ Hợi (1299) Ngài đến Quảng Ninh
Giác hoàng Điều Ngự thuyết trình thiền tông
Tân Sửu (1031) đi khắp non sông
Viễn du hóa độ tận trong Chiêm Thành
Vua Chiêm biết được ngọn ngành
Thỉnh mời trai lễ, thân hành tiếp tân
Vua bèn hứa gả Huyền Trân
Hai châu Ô, Lý Chế Mân xin nhường
Rồi Ngài trở lại Thiên Trường (1303)
Giảng Vô lượng pháp cứu dường chúng sinh
Giáp Thìn (1034) về chốn đô kinh
Tiến hành thọ giới triều đình dưới trên
Hứa hôn hai nước không quên
Đến năm Bính Ngọ hoa thuyền tiễn dâu
Sơn hà xã tắc làm đầu
Làm thân con gái hai châu đổi về
Mối tình ước hẹn sơn khê
Nay đành khép lại não nề tâm can
Đông tàn lạnh giá Mậu Thân (1308)
Thượng hoàng trên đỉnh Ngọa Vân băng hà
Vua quan cho đến mọi nhà
Thảy đều thương tiếc lệ đà tuôn rơi
Một vì sao sáng trên trời
Ngoại giao, quân sự, sống đời văn nhân
VMT 24/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:23 PM

88. TRẦN ANH TÔNG – NOI GƯƠNG TIỀN NHÂN, DỤNG NGƯỜI TÀI
Mười lăm năm có phụ thân
Anh Tông học hỏi muôn phần đều hay
Nhớ lần uống rượu ngủ say
Thượng hoàng đến, bỗng về ngay Thiên Trường
Bình minh vừa rạng vầng dương
Giật mình tỉnh dậy tiền đường vắng hoe
Lính hầu kể lại cho nghe
Xuống thuyền vội vã đi về với cha
Nhờ Hài soạn chiếu xin tha
Thượng hoàng quở phạt rầy rà một thôi
Hôm sau xa giá khứ hồi
Vua bèn cất nhắc Nhữ Hài làm quan
Rượu chè từ đấy bỏ ngang
Chuyên tâm triều chính mọi đàng anh minh
Người Nam có tục vẽ mình
Người cho bỏ tục xăm hình từ đây
Đời vua lắm kẻ giúp vầy
Hán Siêu văn giỏi mấy ai sánh bằng
Võ thì Ngũ Lão cầm quân
Đánh đâu thắng đấy muôn phần vẻ vang
« Non sông ngọn giáo hoành ngang
Thế quân mãnh hổ phục hàng được trâu
Làm trai chữ nghiệp là đầu
Bằng không nghe chuyện Vũ hầu thẹn sao »
Thời vua giáo dục nâng cao
Non sông giữ trọn, chính trào nghiêm minh
Nhà Vua mở hội thi đình
Mạc Đĩnh Chi bậc khôi ninh đỗ đầu
Nguyễn Trung Ngạn xếp kế sau
Nhiều vị khoa bảng cũng hầu làm quan
Khi Vua vừa giữ ngai vàng
Chiêu Minh Vương đã nhẹ nhàng quy tiên
Canh Tý (1300) lại mất tôi hiền
Đứng đầu danh tướng của miền nước Nam
Trước khi Hưng Đạo từ trần
Anh Tông ngự giá đến thăm bên giường
Vua rằng : « Ngài biệt cõi dương
Nhỡ quân bắc đến biết đường nào lo ? »
Thượng Quốc Công nén cơn ho :
« Tự xưa Triệu Võ cơ đồ lập nên
Núi đồi làm chỗ dậu phên
Đoản binh mà chống được liền Hán quân
Đinh, Lê nhờ có trung thần
Vua tôi đồng thuận dẹp dần Tống binh
Đời Lý cũng thuận dân tình
Lý Thường Kiệt mới dụng binh mà thành
Thời ta mấy cuộc giao tranh
Anh em hòa mục mới dành chiến công
Trước là trên dưới một lòng
Hai là mềm dẻo phản công thuận thời
Ví như giặc tựa lửa trời
Mạnh như vũ bão ấy thời dễ tan
Còn như rỉ rả dần dần
Như tằm ăn lá không cần vội chi
Vậy xem thời thế quyền nghi
Kén dùng tướng giỏi xuất kỳ tùy cơ
Tướng quân phụ tử một nhà
Kế sâu gốc rễ sơn hà đặng yên.”
Được mấy hôm đã quy tiên
Triều đình bách tính mọi miền tiếc thương
Một đời Hưng Đạo Đại Vương
Quyền cao nhưng vẫn khiêm nhường phận tôi
Ngài là gương sáng để đời
Đền Ngài được lập khắp nơi phụng thờ
VMT 25/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:24 PM

89. GIẢI CỨU HUYỀN TRÂN – CHUYỆN TÌNH KẾT THẢM
Ai Lao quấy nhiễu cõi bờ
Thượng hoàng từng dẹp nhưng giờ lại sang
Phá miền Thanh Hóa, Nghệ An
Vua sai Ngũ Lão đem quân tiễu trừ
Giặc này khi đánh chạy nhừ
Quân về lại giở thói hư quấy càn
Ba lần Ngũ Lão đánh tan (1294, 1297 và 1301)
Ai Lao từ ấy chẳng sang phá mình
Bây giờ nói đến Chiêm Thành
Chế Mân dâng đất ngày lành rước dâu (1306)
Vua thu Ô, Rí hai châu
Đổi thành Thuận, Hóa ngõ hầu quản cai
Lại sai quan Đoàn Nhữ Hài
Vào đây kinh lý, an bài quan quân
Rồi lo công tác an dân
Khai hoang giáo hóa như dân Việt mình
Chế Mân đổ bệnh thình lình
Năm sau thì mất tội tình Huyền Trân
Vua sai tướng Trần Khắc Chung
Giả vào thăm viếng đưa cung về triều
Sợ rằng phải họa hỏa thiêu
Nên chi bất chấp cả điều tín trung
Huyền Trân được cứu bởi Chung
Mỹ nhân mộ nghĩa anh hùng nên yêu
Sau khi công chúa về triều
Xuất gia theo Phật sớm chiều chân kinh
Chế Chí tiếp quản Chiêm Thành
Thường hay phản trắc, xem khinh nhà Trần
Vua sai tướng Trần Quốc Chân,
Còn quân thủy bộ có Trần Khánh Dư
Chế Chí bị bắt cầm tù
Chế Năng em ruột phong vua Chiêm Thành
Thế là từ đó oán sinh
Bang giao hai nước tình hình xấu đi
Hai mốt năm đã trị vì
Giáp Dần (1314) ban chiếu tức thì nhường ngôi
Thêm sáu năm hưởng tuổi đời
Canh Thân (1320) Vua đã thành người cõi trên.
VMT 25/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:24 PM

90. TRẦN MINH-TÔNG
Trần Mạnh đang tuổi thiếu niên
Vừa mười bốn tuổi Vua liền truyền ngôi
Giáp Dần xuân đã qua rồi (1314)
Minh Tông là hiệu chọn thời đăng quang
Cho mời các nước lân bang
Cùng về tham dự rỡ ràng uy nghi
Đức Vua hiếu thuận lễ nghì
Lập ra húy tự văn thi tránh dùng
Hạ thần ai có tên trùng
Ngài cho đổi cả, thảy không được chừa
Họ hàng tôn thất nhà Vua
Cấm không phạm đến thượng thừa tôn nghiêm
Dạy trong quần chúng, tôi hiền
Sinh con phải nhớ đặt tên rõ ràng
Ngoài kiêng những chữ kim vàng
Cũng nên tránh bớt họ hàng nội tông
Tránh dùng tên tục cha ông
Làm tên con cháu, một vòng quẩn quanh
Tháng Mười thi Thái học sinh
Tìm ra những kẻ anh minh giúp đời
Bạ Thư Lệnh đã đỗ rồi
Lại cho tập huấn mới thời bổ quan
Ất Mão (1315) có chiếu Vua ban
Cha-con, chồng-vợ, họ hàng cấm thưa
Gia nhân phải phục người mua
Nếu như thưa kiện đều đưa phạt đòn
Sông Hồng năm ấy lũ dồn
Vua thân ngự giá phục tồn các đê
Triều thần can gián chẳng nghe
Khi đê hoàn tất mới về lại cung
Có người tôn thất cậy công
Tranh giành ruộng đất của nông dân cày
Vua tìm mọi cách răn bày
Vừa nghiêm thể diện lại rày xử yên
Nhân đây ban lệnh tịch điền
Nếu ai sai phạm phạt tiền gấp đôi
Nếu như ruộng có lúa rồi
Nửa thời chủ đất, nửa thời sung công
Giả làm văn khế, a tòng
Ngón trỏ bên trái chặt tong đốt đầu
Từ ấy ít vụ tranh nhau
Ruộng cày được cấy, hoa màu tốt tươi
Tân Dậu (1321) tu sĩ tuyển người
Nếu ai đạt điểm ấy thời chân tu
Còn ai phạm lỗi liệt trừ
Khuyên về làm ruộng cũng như người thường
VMT 25/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:25 PM

91. MINH TÔNG TRỊ QUỐC & CHINH PHỤC CHIÊM THÀNH
Thượng hoàng năm ấy tịch dương (1320)
Long thân rước tự Thiên Trường về cung
Bảo Từ chánh thất Anh Tông
Tám dây thuyền kéo muôn phần uy nghi
Mẹ Ngài chỉ bậc hoàng phi
Cứ theo phép tắc thuyền đi hai thừng
Viên quan cẩm vệ lấy lòng
Buộc thêm sáu sợi để hòng được khen
Tướng quân Trần Hựu thấy phiền
Rút gươm chém bớt, Vua khen trung thần
Ba năm tang chế phụ thân
Đến năm Quý Hợi xa gần chiếu ban:
“Từ nay gia nhập quân nhân
Cấm không xăm trổ đùi lưng vết nào”
Triều thần nhiều kẻ tài cao
Đều ra giúp nước đời nào sánh hơn
Trần Thì Kiến, Chu Văn An
Trương Hán Siêu với đại quan Nhữ Hài
Phạm Độ có hiệu Úy Trai
Đổi Phạm Sư Mạnh, nhân tài văn chương
Lê Quát người xứ Đông Sơn
Tài năng văn võ sánh dường Úy Trai
Chiêm Thành mặt một lòng hai
Lại sang quấy phá dặm dài biên cương
Vua bèn sai Huệ Vũ Vương
Ngựa binh rầm rộ dọn đường đánh Chiêm
Trận đầu đã thất bại liền
May nhờ Ngũ Lão tiếp liên đánh vào
Quân Chiêm nhanh chóng vỡ ào
Chế Năng buộc phải tẩu đào Gia-Va
Bèn cho Chế A Nan Da
Làm vương phiên quốc rồi ta trở về
Ngũ Lão bảo vệ sơn khê
Đại công thắng giặc vừa về thưởng mau
Ban cho tước Quan Nội Hầu (1318)
Binh phù nay đã khắc đầu rùa thiêng
Hai năm sau xuống suối tuyền
Con trai được phép tập truyền thay cha
Riêng về phía A Nan Da
Tăng cường cống nạp cho nhà Nguyên kia
Vua Nguyên sai sứ thư về
Cấm cho Đại Việt lăm le Chiêm Thành
Thế là qua tết Bính Dần
Vua sai thân thuộc là Trần Đại Niên
Binh thuyền vào đánh nước Chiêm
Vừa sang đã bị bại liền phải lui
Minh Tông chỉ biết ngậm ngùi
« Ngày xưa Tiên đế đội trời đạp sương
Mới vào bắt được Chế vương
Quốc phụ quan lớn triều đường giỏi thay
Hợp cùng Thượng tướng bủa vây
Chế Năng phải chạy sang ngay xứ người
Huệ Túc là một vương thôi
Làm sao nên chuyện bắt thời A Nan
Thế mà ta ở cung vàng
Chỉ ngồi phân phó nhỡ nhàng biết bao”
VMT 25/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:27 PM

93. TRẦN HIẾN TÔNG – VỊ VUA KHÔNG QUYỀN
Hiến Tông ngôi đế lấy vì
Bao nhiêu quyền bính đều tùy ở cha
Vừa khi loạn ở sông Đà
Có phường Ngưu Hống đánh ra loạn nhàu
Thượng hoàng bèn mới cầm đầu
Thân đi đánh trận ngõ hầu an dân
Binh Thanh Hóa đóng tiền quân
Bọn Ngưu Hống đến điều trần xin thua
Nhưng khi quân đến bị lừa
Phục binh đổ đánh chạy ùa trở lui
Thượng hoàng xốc lính đến nơi
Đại binh thanh thế ngút trời oai nghiêm
Quân Ngưu Hống bỏ chạy liền
Ngài giao quyền lại rồi liền về cung
Tướng Trần là Hưng Hiếu Vương
Cháu nội Hưng Đạo Đại Vương thuở nào
Ém quân vực thẳm đồi cao
Cuối cùng cũng chém được đầu tướng Ngưu
Loạn Đà giang đã được trừ
Ai Lao lại phá giáp từ Nghệ - Thanh
Nguyễn Trung Ngạn được phái nhanh
Vào ngay Thanh Hóa để hành vận lương
Quân binh đi trước dẹp đường
Đại quân xa giá điệp trùng đi sau
Khi vào địa phận Kiềm Châu
Ai Lao khiếp sợ cắm đầu chạy đi
Thượng hoàng sai Ngạn tức thì
Làm bia khắc đá để ghi công ngài
Chữ to bằng tựa bàn tay
Khắc sâu một tấc đến nay vẫn còn:
“Chương nghiêu Văn triết Thượng hoàng
Vua thứ sáu, đại nhà Trần, nước Nam
Mệnh trời thống nhất lân bang
Trong bờ ngoài bể đều thần phục qua
Ai Lao nhỏ mọn rừng xa
Ngông nghênh dám chống triều ta mấy lần
Mùa thu Ất Hợi đích thân (1335)
Sáu quân theo giá đi tuần cõi Tây
Tiêm La vạn dặm trời mây
Chiêm Thành, Chân Lạp gần đây đều chầu
Quì, Cầm, Xa, Lạc…thủ đầu
Mán Thanh các bộ hoa màu đến dâng
Chỉ tên nghịch Bổng mê xằng
Sợ ta trị tội nhùng nhằng chưa sang
Nay mùa Đông cũng sắp tàn
Đồng Cự, châu Mật trận dàn ở đây
Đã điều tướng giỏi tôi hay
Ghé thăm nước ấy, Bổng rày chạy đâu
Tân vương có chiếu binh thâu
Cho nên ta phải kíp mau trở về
Ất Hợi qua, Bính Tý kề
Khai hữu thứ bảy, khắc bia nhớ ngày. ”
Năm sau Lào lại bao vây
Đánh vào xứ Nghệ cướp vầy Nam Nhung
Thượng hoàng lại phải xuất cung
Kinh lược đại sứ đi cùng giá xa
Quân vào đến đoạn Tiết La
Sương mù vây kín tỏa nhòa khắp nơi
Phục binh Lào đánh cấp thời
Nhữ Hài khinh suất bị rơi khỏi thuyền
Cho dù chữ nghĩa thâm uyên
Cũng đành vùng vẫy suối tuyền rồi thăng.
Thượng hoàng lệ chảy hai hàng
Bèn cho binh sĩ nhẹ nhàng rút lui.
Ai Lao là nước nhỏ nhoi
Cậy vào địa thế đánh hoài nước ta.
VMT 26/08/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:29 PM

94. CHUYỆN ĐỜI TRẦN DỤ TÔNG
Hiến Tông vừa tuổi hăm ba
Đến năm Tân Tỵ (1341) băng hà mà đi
Đức Vua chẳng có hoàng nhi
Thượng hoàng bèn chọn em trì ngôi vua
Sáu tuổi chỉ biết nô đùa
Việc triều chính sự còn chưa biết gì
Trần Hạo còn gọi Nhật Khuê
Làm Vua cũng chỉ cái vì mà thôi
Minh Tông xếp đặt các nơi
Phong Trần Nguyên Trác con trai cầm quyền
Chức là Thái úy binh chuyên
Tước là Cung Tĩnh theo truyền thống xưa
Xác Hiến Tông để bao mùa
Giáp Thân xuân đến cũng vừa đem chôn (1344)
Thiên tai hạn hán thường luôn
Minh Hoàng xuống chỉ : gạo cơm đủ đầy,
Tội nhân giảm án vui thay
Bỏ tô miễn thuế cứu ngay dân lành
Một vài nơi có giao tranh
Sai quân đi dẹp cũng nhanh được liền
Duy bọn Ngô Bệ núi Yên
Quan binh đánh dẹp liên miên đoạn trường
Chiêm Thành chúa quốc tịch dương
Bố Đề con rể xưng vương chiếm tòa
Nhâm Thìn (1352) Chế Mộ sang ta
Nghĩ tình giao hảo Vua đà động bình
Đưa Mộ về Cổ Lũy thành
Quân Chiêm vây đánh tan tành khói mây
Mộ buồn ôm nỗi nhục này
Được chừng dăm tháng chia tay cõi đời
Chiêm Thành từ ấy ngông trời
Thường sang cướp phá, bắt người An Nam
Dụ Tông đến tuổi lập thân
Xem ra yếu đuối thêm phần liệt dương
Bèn nghe thầy thuốc Bắc phương
Giết trẻ lấy mật bổ cường châu thân
Lại cùng chị ruột ăn nằm
Xem ra căn bệnh mấy phần giảm thuyên
Nhà trần tệ thói hủ huyền
Chị-em, cô-cháu…gá duyên một nhà
Đinh Dậu (1357) Thái Thượng băng hà
Giữa thu an táng trong tòa Mục Lăng
Sau khi đức Thái Thượng băng
Dụ Tông chính thức tự thân cầm quyền
Bèn nghe lời mẹ bàn khuyên
Vụ Trần Quốc Chẩn chỉ truyền minh oan
Rồi cho đắp sửa mộ lăng
Truy phong Huệ Vũ Đại Vương cho ngài
Những năm này lại thiên tai
Vua ban chiếu chỉ kim tài đổi lương
Chẩn cấp các lộ các phường
Bao người đói rách lại dường hồi sinh
Từ Thiên Lưu đến Chí Linh
Quân Ngô Bệ lại dấy binh chống triều
Chiếu ra tướng chọn binh điều
Đến năm Canh Tý (1360) diệt tiêu hoàn toàn
VMT 05/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:29 PM

95. DỤ TÔNG VÀ MẦM MÓNG SUY TÀN CỦA NHÀ TRẦN
Thời này cung điện tràn lan
Đào hồ, tạo suối, giả làm cảnh tiên
Triều cương đã bị đảo điên
Gian thần kết đảng giành quyền chia phe
Chu Văn An tấu chẳng nghe
Ông đâm thoái chí bỏ về Chí Linh
Lê Quát, Sư Mạnh tấu trình
Không can gián nổi tâm tình Dụ Tông
Vua thường sai các vương công
Chuyện xưa, tích cũ diễn tuồng hát ca
Phân vai, diễn thoại đặt ra
Tuồng hay, diễn giỏi vậy là thưởng cho
Trần Dụ Tông lại bày trò
Bọn giàu tụ tập chỉ lo bạc bài
Việc triều hay để ngoài tai
Lại tin xàm tấu anh trai hại mình
Nhà Vua nổi trận lôi đình
Vời ngay Nguyên Trác dứt tình anh em
Hiến Từ Thái hậu can ngăn
Tránh đi được cảnh Sở-Tần diệt nhau
Quý Mão (1363) sai bọn tôi hầu
Lập vườn ngự uyển làm cầu khai mương
Chim hay, thú quý thập phương
Hoa thơm, cỏ lạ một vườn thiếu chi
Lại cho đào đất ngoại vi
Dựng điện Song Quế dễ bề nghỉ ngơi
Phía tây hồ rộng chơi vơi
Thả đàn cá diếc đặt người trông nom
Phía đông còn kỹ công hơn
Đổ nước mặn, nuôi cá, tôm, đồi mồi
Mùa hè Bính Ngọ (1366) ham chơi
Đi đêm gặp cướp, mất thời ấn, gươm
Cũng vì sẵn tính thua hơn
Thường thi uống rượu nát bươm chính triều
Các quan ai uống được nhiều
Thảy đều thăng chức, vải điều thưởng ban
Có quan phụng ngự Bùi Khoan
Giở trò mánh mẹo uống gần trăm thăng
Dụ Tông chếnh choáng tin xằng
Đã cho nâng trật lại tăng tước quyền
Mất mùa lũ lụt triền miên
Nhiều năm đói kém bạc tiền vơi đi
Nhà Vua thì chẳng lo gì
Đê điều thủy lợi không hề sửa sang
Phú hào, địa chủ mua quan
Đổi bằng thóc gạo, tệ càng nảy sinh
VMT 06/09/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:30 PM

96. DỤ TÔNG & TÌNH HÌNH NGOẠI GIAO
Tháng ba Tân Sửu (1361) thanh minh
Phía nam có giặc Chiêm Thành lại sang
Đã cướp của, lại cướp dân
Nhưng liền bị quân nhà Trần đánh lui
Nhâm Dần (1362) chúng lại đánh vùi
Tiến vào Châu Hóa bắt người rồi đi
Đỗ Tử Bình nhận trượng nghi
Vào ngay Thuận Hóa tuyển tỳ chiêu binh
Một vùng trải tới Lâm Bình
Đào hào đắp ụ xây thành Hóa Châu
Ất Tỵ (1365) giặc đánh phủ đầu
Bắt dân cướp của rồi mau rút về
Bính Ngọ (1366) tưởng đã quen lề
Vừa sang bị đánh ủ ê tơi bời
Phạm A Song đã biết rồi
Cho quân chuẩn bị nên thời thắng to
Chức Đại tri phủ ban cho
Lâm Bình tạm được mối lo phần nào
Đinh Mùi (1367) Chiêm cử sứ vào
Xin đòi đất cũ năm nào đã dâng
Vua cho trục xuất sứ thần
Cuối năm liền cử Thế Hưng tướng đầu
Đỗ Tử Bình cũng theo sau
Kéo binh sang đánh tỏ hầu oai Vua
Thế Hưng chưa đánh đã thua
Quân Chiêm bắt lấy rồi đưa Đồ Bàn
Tử Bình không khỏi hoang mang
Đi sau rút trước liệu đàng giữ thân
Quân Chiêm vây đánh vỡ tan
Quân Chiêm càng đuổi, Bình càng rút lui
Người Chiêm đất cũ lại đòi
Dụ Tông chỉ biết ăn chơi làm tuồng
Chế Bồng Nga rất anh hùng
Luyện rèn quân sĩ sa trường chỉn chu
Bao lần giặc đến kinh đô
Vua tôi sợ hãi chỉ lo thân mình
Bên Tàu thì giặc nhà Minh
Dẹp yên Mông Cổ tình hình đã yên
Trong thời đánh dẹp nhà Nguyên
Có Trần Hữu Lượng xin nguyền kết giao
Dụ Tông nghĩ chuyện thuở nào
Cháu con Ích Tắc, hận trào nên thôi
Đất Giang Châu một vùng trời
Lập ra Đại Hán xưng thời Hán Vương
Ai ngờ bọn Chu Nguyên Chương
Âm mưu lập kế trên đường Giang Đông
Trần Hữu Lượng tổn thất ròng
Vũ Xương di giá nuôi lòng phục thương
Trận đại chiến ở Bà Dương
Hán Vương tử trận, Vũ Xương đầu hàng
Họ Chu cõi Bắc an bang
Nhà Minh lập lấy lại sang đòi chầu
Vua sai Văn Đích họ Đào
Thị lang Bộ Lễ cầm đầu sang thăm.
Giặc Minh muốn chiếm nước Nam
Nhưng vừa ổn định nên bàn để sau.
Kỷ Dậu (1369), Vua gọi tôi hầu
Truyền ngôi Nhật Lễ, ưu sầu mà thăng
VMT 05/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:31 PM

97. ĐẠI ĐỊNH ĐẾ (DƯƠNG NHẬT-LỄ)
Trong đoàn kép hát có nàng
Tuồng thông diễn giỏi dung nhan mặn mà
Dương Khương thân mật đậm đà
Ngoài là đồng nghiệp trong là tình nhân
Lửa rơm sớm tối để gần
Nảy sinh hoa trái nhục thân kết mầm
Vương Mẫu xuất chúng bội phần
Cung Túc vương Dục mới lần làm quen
Thế rồi se kết tơ duyên
Cưới về làm vợ thỏa nguyền ước ao
Tám trăng đã nở nhụy đào
Nguyên Dục yêu quý nhận vào là con
Thế rồi chỉ mấy năm hơn
Chẳng may Nguyên Dục gởi hồn cõi tiên
Hài nhi tên đặt Nhật Kiên
Thông minh lanh lợi Vua liền nhận nuôi
Dụ Tông khi giã cõi đời
Chiếu thư để lại truyền ngôi cho chàng
Kỷ Dậu (1369) sứ Minh vừa sang
Yêu cầu Kiên phải báo tang thiên triều
Từ khi Kiên đã chấp chiêu
Được nghe mẹ kể những điều thâm cung
Trong lòng nghĩ ngợi lao lung
Làm con muốn được sống cùng bên cha
Bèn phong làm Lệnh Thư Gia
Triều cương muốn đổi sang nhà họ Dương
Bá quan cảm thấy bất thường
Thảy đều giận dữ tính đường thay Vua
Hiến Từ Thái Hậu sa mưa
Ngỡ rằng cháu nội đã ùa giúp thêm.
Ruột gan hối hận bao niềm
Cho vời thân tộc diệt liền cho xong
Ngờ đâu Tháng Chạp giữa đông
Bị Vua đầu độc chết không một lời
Đầu thu Canh Tuất (1370) tối trời
Cha con Thái tể hẹn người Trần gia
Thiên Ninh Công Chúa Ngọc Tha
Cả đoàn tôn thất hợp òa vào kinh
Nhà Vua biết được sự tình
Kịp thời ẩn trốn náu mình dưới mương
Mặt trời đã rạng đông phương
Mọi người giải tán tìm đường trở lui
Vua về được cấm cung rồi
Sai ngay cấm vệ bắt người khảo tra
Gần hai mươi mạng Trần gia
Thảy đều bị giết xót xa dường nào
Cung Định vương Phủ khí hào
Giận xưa con gái gã vào Nhật Kiên
Bèn ngầm hẹn với các em
Ngọc Tha, Nguyên Đán…hội miền Đà Giang
Trần Kính lo chuyển quân trang
Kéo về Thanh Hóa sửa sang phục thù
Vua sai tướng sĩ diệt trừ
Lại là chính dịp bái từ họ Dương
Theo lệnh của Cung Định vương
Giữa tháng Mười Một lên đường về kinh
Truất ngôi Đại Định giữa đình
Giam vào ngục thất tội tình kể ra
Ngày rằm Mười Một chiếu loa
Phủ lên ngôi đế hiệu là Nghệ Tông
Nhật Lễ giáng Hôn Đức công
Suốt ngày quanh quẩn trong phòng khóc than
Một hôm gọi Trần Ngô Lang
Là quan Thiếu úy cận sàng trước đây
Trần Lang tình thiệt tỏ bày
Mỗi khi điều tướng thân này bảo khuyên
Chữ trung chữ hiếu đã nguyền
Quyết theo Trần tộc suối tuyền cũng cam
Nhật Lễ tức giận xung can
Yết hầu bóp chặt Trần Lang lìa đời
Nghệ Tông nhân đấy hạ lời
Xử cha con Lễ, chôn nơi núi ngàn.
VMT 06/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:32 PM

98. TRẦN NGHỆ-TÔNG
Mẹ Nhật Lễ đến Chiêm Thành
Khóc than kể lể sự tình vì con
Chế Bồng Nga lụy mỹ nhơn
Mang quân cướp phá phố phường Thăng Long
Lại vào đốt cả Hoàng cung
Giai nhân, mỹ nữ bắt chung mang về
Ngắm nhìn đất nước sơn khê
Chỉ trong phút chốc thành trì tan hoang
Nghệ Tông tức đế Nghĩa Hoàng
Ban lệnh đại xá, sửa sang chính triều
Bắc – Nam văn hóa khác nhiều
Bỏ đi những tục vốn theo nước Tàu
Nguyễn Nhiên – Hành khiển quan đầu
Tả ty chính sự, mặc dầu học sơ
Mỗi khi phê duyệt giấy tờ
Sai người viết thảo rồi đồ lên trên
Trong Khu mật viện giao quyền
Quý Ly em họ ngày đêm khuông phò
Huy Ninh công chúa gả cho
Vua tôi phục lại cơ đồ năm nao
Tháng Tư Tân Hợi (1371) lâm trào
Cung Tuyên vương Kính được bầu Trữ Quân
Noi gương đời trước nhà Trần
Nghệ Tông nay cũng nhường phần cho em
Vốn Vua bản tính nhu mềm
Mùa Đông Nhâm Tý trao quyền Duệ Tông
Xưa nay kim cổ Tây – Đông
Anh làm Thái Thượng là không bao giờ
VMT 07/09/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:32 PM

99. TRẦN DUỆ-TÔNG
Nhằm khôi phục lại cõi bờ
Vua cho tuyển chọn môn đồ võ văn
Thi Đình mở dịp Giáp Dần (1374)
Có Đào Sư Tích vinh thân đỗ đầu
Lê Hiến Phủ kế tiếp sau
Trần Đình Thám cũng tước hầu Thám hoa
Đều từ dân dã mà ra
Được Vua trọng ái thật là phúc thay
Đến năm Ất Mão đẹp ngày (1375)
Vua cho thi võ chọn ngay nhân tài
Người nào mạnh khỏe dẻo dai
Chọn sung vào lính đêm ngày lược thao
Kẻ nào sức yếu tuổi cao
Về nhà nông mục cần lao với đời
Vua còn thảo chiếu nơi nơi
Cấm không mang mặc như người Bắc phương
Ngoại trừ sứ vụ giao thương
Cũng không nói tiếng của phường Lào – Chiêm
Còn như mẫu mã xe thuyền
Áo quần, nghi trượng…phải tuyền Việt ta
Ấy là học đức vua cha
Quần tinh hội tụ một nhà năm vua
Trước Chiêm Thành mấy bận thua
Duệ Tông quyết ý báo thù cho xong
Bèn sai quân sĩ luyện ròng
Tích lương, rèn kiếm đề phòng chiến chinh
Đợi sang đến năm Bính Thìn
Quân Chiêm đã tự thân mình đáng sang
Vua cho vời Thái Thượng hoàng
Lên cùng Bạch Hạc duyệt tràng quân binh
Chế Bồng Nga đã nhún mình
Bạc vàng dâng cống triều đình chục mâm
Tử Bình vội nảy lòng tham
Cất riêng rồi lại tấu xàm về cung
Duệ Tông đã quyết một lòng
Đưa quân thủy bộ tiến công hai đường
Quý Lý đốc vận quân lương
Ngang qua Nhật Lệ mới nương lại dừng
Tháng ròng thao lược ba quân
Qua xuân Đinh Tỵ (1377) đến gần Quy Nhơn
Quân Vua chiếm Thạch Kiều đồn
Đánh Kỳ Mang động, thẳng luôn Đồ Bàn
Chế Bồng Nga mẹo trá hàng
Duệ Tông cứ thế hiên ngang vào thành
Bỗng nhiên giặc phục chung quanh
Tràn ra ráp đánh đội hình cắt chia
Huyền Linh, Đỗ Lễ đầu lìa
Nạp Hòa hộ giá cũng về tây thiên
Duệ Tông thác giữa trận tiền
Quý Ly bỏ mặc vua hiền mà lui
Tử Bình chẳng cứu kịp thời
Mười hai vạn lính tơi bời nửa hơn
Tàn binh ôm mối tủi hờn
Thượng hoàng thương tiếc lệ tuôn ủ sầu
Bao năm kỳ vọng ngôi chầu
Là trang tuấn kiệt ngõ hầu phục Chiêm
Từ nay tịch tịch miên miên
Ai người đủ sức đối liền giặc đây
Quý Ly tâm phúc chân tay
Ngài không quở phạt thương vây đã đành
Kể như một Đỗ Tử Bình
Tham tài hại nước lo mình quên vua
Đáng ra phải phạt cho chừa
Chỉ đồ làm lính mấy mùa mà thôi.
VMT 07/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:33 PM

100. GIẢN HOÀNG PHẾ ĐẾ
Duệ Tông đã thác đi rồi
Con là Trần Hiễn lên ngôi kế vì
Tuổi đời mười sáu tu mi
Việc triều Thái thượng tùy nghi điều hành
Mậu Ngọ (1378) bị họa Chiêm Thành
Dẫn theo Trần Húc hàng binh thuở nào
Ngoài khơi xứ Nghệ đánh vào
Tử Bình thất trận chạy nhào giữ thân
Quân Chiêm đánh thẳng vào cung
Kho tàng cướp sạch thu quân trở về
Bách dân lâm cảnh não nề
Sưu cao thuế nặng trăm bề khó khăn
Mùa Xuân nhân Tết Canh Thân (1380)
Chiêm Thành lại cướp Nghệ An quanh miền
Diễn Châu, Thanh Hóa…lụy phiền
Đến hè năm ấy Chiêm liền rút đi
Tử Bình chính sự tham tri
Bao lần tắc trách vua thì bỏ qua
Đến năm Nhâm Tuất (1382) bệnh già
Chưa tròn chí nguyện đã xa cõi trần
Ất Hợi (1383) Chiêm lại đánh thành
Mật Ôn nhận lệnh dẫn binh đối đầu
Đâu ngờ giặc bắt sống mau
Kinh sư kinh động hùa nhau chạy dài
Quân Chiêm vào chốn đền đài
Vét vơ đập phá rồi quày trở lui
Đông A hào khí ngất trời
Bây giờ chịu nhục không lời gọi tên
Quý Ly giờ quá chuyên quyền
Giản Hoàng thấy vậy muốn liền trừ đi
Tin này lọt tới Quý Ly
Bèn tâu Thái Thượng hiềm nghi nỗi lòng
Lại rằng: “Tay áo nuôi ong
Cháu thì dung dưỡng, con không ngó ngàng”
Mậu Thìn (1388) Thái Thượng chiếu ban:
“Duệ Tông tuần thú phương Nam không về
Ta đây trọn đạo giữ lề
Trao quyền đích tử chăm bề quan gia
Ngờ đâu kẻ xấu dèm pha
Vua còn trẻ tuổi đức tà chưa cân
Để nay hại đến công thần
Sơn hà dao động muôn phần nguy thay
Giản Hoàng bị truất từ nay
Nước nhà không thể một ngày trống ngôi
Chiêu Định Vương hợp mệnh trời
Nối dài đại thống muôn nơi hưởng nhờ”
Bên ngoài tướng sĩ sững sờ
Muốn vào cứu giá rước nhà Vua ra
Vua bèn xé vạt áo ta
Viết vào « Giải Giáp » gởi qua lính hầu
Thế rồi chọn dải lụa màu
Thắt vòng oan nghiệt treo đầu mà đi
Vừa hăm tám tuổi xuân thì
Với bao tâm huyết cũng vì giang sơn
Lụy thêm tướng sĩ gia nhơn
Thảy đều bị giết có hơn trăm người.
Đều chôn ở núi An Bài
Phế Đế nay gọi vết chai sử nhà
VMT 07/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:34 PM

101. ĐỜI TRẦN THUẬN TÔNG – ĐẠI THẮNG CHIÊM THÀNH
Nghệ Tông nay tuổi đã già
Chọn con trai út để mà lập ngôi
Thuận Tông tuổi mới hơn mười
Bao nhiêu quyền bính ấy thời cha lo
Triều Trần mục ruỗng cơ đồ
Các quân vây cánh đều do Ly cầm
Sứ quân nổi dậy ầm ầm
Nguyễn Thanh, Nguyễn Kị nảy mầm xưng vương
Quốc Oai có Phạm Sư Ôn
Hợp quân các lộ đánh luôn kinh thành
Hai Vua cùng với triều đình
Một phen hoảng sợ náu mình Bắc Giang
Tướng quân Phụng Thế họ Hoàng
Nghe tin vội dẫn đại quân về triều
Sư Ôn liền bị triệt tiêu
Thế mời xa giá lộng điều về cung
Chiêm Thành thấy Việt khốn cùng
Đến năm Kỷ Tỵ (1389) đùng đùng lại sang
Nhớ xưa tích Bạch Đằng Giang
Vua sai đem cọc giăng ngang lối vào
Tháng ròng cầm cự sôi trào
Giặc bèn giả bộ rút ào trở lui
Quý Ly ngỡ giặc rút rồi
Xua quân truy đánh mắc thời kế gian
Quý Ly về gặp Thượng hoàng
Tâu xin cứu viện đánh tan Chiêm Thành
Nguyễn Đa Phương tạm quản binh
Cũng bày thuyền trận rồi đành rút lui
Về kinh tấu rõ mọi lời
Ỷ từng công cán dạy đời Quý Ly
Ly liền cắt chức chỉ huy
Đa Phương bản tánh vẫn lì kiêu căng
Thượng hoàng muốn gã ăn năn
Nhưng Ly đã hận nên thầm giết đi
Bồng Nga ngày một khinh khi
Giữa đông thuyền chiến kéo về Hoàng Giang
Vua mời đô tướng Khát Chân
Đem binh chống giữ ngăn đàng giặc kia
Vua tôi nước mắt đầm đìa
Cứ như tử biệt chia lìa đến nơi
Khát Chân xem xét thế thời
Đem quân về đóng bãi bồi ven sông
Vừa sang Canh Ngọ hết đông (1390)
Chế Bồng Nga cưỡi thuyền rồng kiểm binh
Chiến thuyền trăm chiếc đội hình
Áp vào gần trại quân mình thị uy
Thám quân báo chiếc chỉ huy
Chân dồn hỏa pháo, đạn chì bắn vô
Bồng Nga chết giữa trận đồ
Chiến thuyền hỗn loạn cơ hồ vỡ tan
Quan quân nhân đấy đánh tràn
Cắt đầu họ Chế về dâng Thượng hoàng
Nghệ Tông liền gởi trả sang
Tướng Chiêm La Khải lẹ làng rút binh
Đến khi về tới Chiêm Thành
Ngôi vua chiếm lấy cho mình từ đây
Hai hoàng tử sợ vạ lây
Lánh mình Đại Việt nhận ngay tước hầu
Trần Khát Chân lập công đầu
Phong làm Thượng tướng, Nội hầu Vũ quan
Con trai là Trần Yến Chân
Được cử dẹp loạn Nguyễn Thanh tức thì
Loạn kia đã được dẹp đi
Yến Chân dũng cảm chết vì giang sơn
VMT 08/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:35 PM

102. LÊ QUÍ LY CHUYÊN QUYỀN.
Quý Ly ngày một quyền hơn
Những người chống đối dẹp luôn không chừa
Thân vương, hoàng tử con Vua
Đều xui Thái Thượng giết bừa là xong
Ngay cả con ruột Nghệ Tông
Trang Định vương Ngạc cũng không loại trừ
Tân Mùi (1391) lại có chiếu thư
Quý Ly lãnh mệnh phạt trừ nước Chiêm
Hoàng Phụng Thế dẫn trạm tiền
Ngang vùng biên giới bị Chiêm bắt về
Vốn ông quyền cước đủ nghề
Đến đêm dỡ mái trốn về An Nam
Quý Ly bèn mượn việc quan
Chém ba mươi tướng nhà Trần chết ngay
Nhật Chương ôm nỗi hận này
E rằng tôn thất có ngày diệt vong
Bèn mưu với các vương công
Trừ tên ngoại thích đầy lòng sói lang
Quý Ly tâu với Thượng Hoàng:
“Nhật Chương làm phản, ngai vàng khốn thay!”
Nghệ Tông lần nữa xuống tay
Bao nhiêu con cháu họa này mạng vong
Đại thần có kẻ gan lòng
Viết bài tấu sớ những mong chuyển dời
Nghệ Tông chẳng nói một lời
Lại giao Ly cứ liệu thời mà răn
Trần Nguyên Đán – một đại thần
Xin về trí sĩ việc trần lánh đi
Hai nhà đã kết liên chi
Sau này con cháu vậy thì bình an
Thượng hoàng sau cũng tỉnh dần
Tặng tranh tứ-phụ dỗ dành Quý Ly
“Xưa nay trọn nghĩa tề nghi
Bao nhiêu việc nước Trẫm tùy giao khanh
Nước nhà trong buổi mong manh
Hoàng nhi bé bỏ phụ thành do ngươi”
Quý Ly đầu khấu lệ rơi:
Hạ thần một dạ đèn trời xét xoi
Trước đây Phế Đế nhất thời
Không Ngài thần đã ngậm cười nước mây
Nếu như lòng dạ đổi thay
Trời tru đất diệt đời này không dung”
Nghệ Tông cho đấy là trung
Ban gươm, áo mão tỏ lòng tin yêu
Cuối năm Giáp Tuất (1394) một chiều
Nghệ Tông tạ thế bao điều ngổn ngang
Oan khiên giết cả họ hàng
Trảm con giết cháu nhà Trần mới vong.
VMT 08/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:35 PM

103. LÊ QUÝ LY – MƯỢN DANH VUA TRẦN, CÁCH TÂN THỬ NGHIỆM
Dễ bề cai quản Thuận Tông
Thái sư phụ chính, Ly tròng thêm vây
Lại cài những đám chân tay
Vào trong quân đội nắm ngay tình hình
Giám quan các bộ triều đình
Cũng là thân tín giao tình của ông
Đem con gái gả Thuận Tông
Coi như tai mắt khuê phòng bên Vua
Ngoài đời định việc đổi mua
Dùng ngay tiền giấy rẽ rùa vẽ lân
Kẻ nào làm giả nhục thân
Tiền đồng cất lại cũng phần tội khiên
Còn như việc khẩn khai điền
Ai trên mười mẫu phải liền nộp quan
Học hành, thi cử tứ tràng
Một là kinh nghĩa nhân gian bao đời
Hai là thơ phú vịnh chơi
Ba là chiếu, biểu tập thời làm quan
Bốn là bình phẩm truyện văn
Thi Hương thi Hội hai năm một lần
Giáo chức được hưởng ruộng phần
Cũng tùy lớn nhỏ xa gần mà chia
Lại bày phẩm phục, mão, hia
Màu là phẩm trật, tua ria theo ngành
Tím, đỏ, hồng, lục, biếc, xanh
Trắng là nô dịch, nâu dành thứ dân
Lại cho đặt lại chức quan
Từ lộ, châu, phủ xuống gần hương thôn
Từng nơi có sổ điền nhơn
Hàng năm đến quý nộp dồn cấp trên
Khắp nơi các hạt các miền
Đặt quan đô thống nắm quyền vào tay
Bính Tý (1396) đô chuyển thành Tây
Yên Tôn – Thanh Hóa vừa xây cấp thời
Sai Trần Tùng chuẩn bị người
Đánh Chiêm một chuyến đồng thời thị uy
Tùng vào bắt lấy chỉ huy
Phô trương thanh thế rồi lui trở về.
VMT 08/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:36 PM

104. SỰ PHẾ LẬP LY KỲ
Mậu Dần (1398) có chuyện não nề
Quý Ly quên cả lời thề hôm nao
Cậy quyền ép buộc ngôi cao
Để đưa cháu ngoại thượng trào chính ngôi
Thuận Tông vô thế nhận lời
Chiếu ban mấy chữ cho đời biết tin:
“Trẫm đây vốn dạ tu hành
Quân vương nghiệp lớn thấy mình kém thay
Huống chi choáng váng mặt mày
Thần kinh khởi phát lúc ngày lúc đêm
Nhường ngôi thỏa ước lời nguyền
Hoàng nhi thái tử thay quyền cho ta
Từ nay thế sự tạm xa
Quý Ly nhiếp chính nước nhà bình an”
Chiếu rồi mọi việc giao bàn
Bảo Thanh – Đạm Thủy lập tràng mà tu
Quý Ly lập Án làm vua
Tính ra tuổi tác mới vừa ba năm
Ngôi hoàng lấy hiệu Kiến Tân
Bao nhiêu quyền bính đều phần Thái sư
Kỷ Mão (1399) vừa tiết tháng Tư
Ly sai Nguyễn Cẩn đưa thư Thượng hoàng
“Từ xưa vương đế ngu xoàng
Ấy gương Linh Đức rõ ràng chuốc thân
Sao ngươi không sớm liệu phần
Để cho đồ tể cực thân xuống đòn”
Thuận Tông bái tạ giang sơn
Rồi cầm rượu độc nén hờn nuốt vô
Phải chăng tố kẻ tội đồ
Độc không quật ngã chỉ hồ đớn đau
Ly rày muốn giết cho mau
Sai Phạm Khả Vĩnh treo đầu bằng dây
Quý Ly xếp đặt an bày
Lập đàn tế lễ bên này Đốn Sơn
Bây giờ mấy kẻ tôn nhơn
Khát Chân, Trần Hảng, Nhật Đôn…muốn trừ
Đâu ngờ để lộ tâm tư
Ba trăm bảy chục mạng dư không toàn
Hội thề nay đẫm máu tràn
Bao nhiêu con cháu họ Trần chết theo
Canh Thìn (1400) xuân đến hắt hiu
Quý Ly phế chủ thuận chèo lên ngôi
Trần Án là cháu ngoại người
Đặt là Thiếu Đế vẫn nuôi trong nhà
Sau này đất nước can qua
Chẳng ai còn nhớ chết già ở đâu
Mười hai vua ở ngôi đầu
Nhất thất ngũ tuế muôn màu đổi thay
Ba lần Mông Cổ hãm vây
Dẹp Chiêm mở cõi công tày xiết bao
Chỉ hiềm loạn cả huyết đào
Chị em, cô cháu…lấy nhau trái đời
Còn như cơ nghiệp mà rơi
Dụ Tông là kẻ ham chơi tầm thường
Lại làm loạn cả kỷ cương
Để cho đất nước đến đường suy vong
Quáng mù thì có Nghệ Tông
Trừ con, giết cháu tin dùng kẻ gian
Coi như phận số đã tàn
Chỉ thương bách tính lầm than bao đời.
VMT 10/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:37 PM

105. HỌ HỒ & ĐẤT NƯỚC ĐẠI NGU
Quý Ly một kẻ thức thời
Tiếc rằng phản chủ bao người ghét chê
Hà Trung – Thanh Hóa là quê
Ba đời đã lấy họ Lê cho mình
Truy ra gốc họ tường minh
Có Hồ Hưng Dật, Hán đình cử sang
Làm quan Thái thú Nghệ An
Cháu con truyền thế vào làng Quỳnh Lưu
Hồ Liêm là kẻ quyền mưu
Làm con Lê Huấn phân ưu với ngài
Liêm sinh hai gái hai trai
Hai bà được tuyển hậu đài Minh Tông
Em sinh Trần Kính - Duệ Tông
Chị sinh Trần Phủ - Nghệ Tông thượng hoàng
Hai trai Kỳ - Mạo võ quan
Tam triều góp sức sánh ngang công thần
Đời Ly là chỗ hương thân
Ngay từ thuở nhỏ học hành chỉn chu
Nghệ Tông khi đã quyền thu
Liền đem em gái gả bù cho ông
Canh Thìn (1400) Trần đã diệt xong
Tay chân dưới trướng ba vòng biểu dâng
Nay xin bỏ đức Thiếu Tông
Sơn hà xã tắc cậy ông chủ trì
Ly vờ lệ chảy bờ mi
Hưởng ơn tiên đế sao đi gặp ngài (!)
Cuối cùng rồi cũng lên ngai
Dùng chiêu thay họ, mượn bài đổi tên
Từ đây là Hồ Nhất Nguyên
Còn như quốc hiệu đổi liền Đại Ngu
Nhận mình dòng dõi họ Hồ
Cháu con Ngu Thuấn vốn từ Tàu sang
Ngu là vui vẻ bình an
Những mong đất nước giang san thịnh giàu
VMT 10/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:37 PM

106. TRIỀU HỒ TRƯỚC NẠN XÂM LĂNG
Chưa tròn được một năm sau
Bỏ trưởng lập thứ ngôi đầu đưa lên
Hán Thương tuy phận là em
Mẹ là công chúa của bên tiền triều
Nguyên Trừng kim cổ học nhiều
Chỉ mê súng ống bao điều cách tân
Quý Ly chăm sóc đến dân
Đặt kho dự trữ để cân giá tiền
Mùa vào mua thóc giá trên
Đến khi giáp hạt lại liền bán ra
Tiếc là đất nước can qua
Quan lại thay đổi làm đà chưa nhiêu
Thị trường buôn bán chi tiêu
Cân, lường, đong, đếm…chỉ, liều trước sau
Đặt quan thị giám coi thâu
Phải dùng tiền giấy ngõ hầu khuyến thương
Góa phụ không chốn tựa nương
Mồ côi, không ruộng…miễn đường tiền thân
Hán Thương định chế cử nhân
Hàng năm tháng tám xa gần thi Hương
Đỗ rồi rèn luyện từ chương
Năm sau lại đến triều đường để thi
Bổ dùng quan lại tập nghi
Tròn năm thi Hội tên ghi bảng vàng
Ba năm là một khoa tràng
Nói chung phép tắc theo đàng nhà Nguyên
Minh triều trách tội tiếm quyền
Hán Thương lấy cớ tôn huyền Trần gia
Bởi vì Trần tộc không hoa
Bổn nhơn là cháu xin đà thuận phong
Có người con cháu Trần Tông
Trốn sang phương Bắc tư thông tấu rằng
Tôi là con cháu họ Trần
Quý Ly phản nghịch diệt lần Trần gia
Minh triều sai sứ điều tra
Muốn vào thám thính để mà đánh sang
Hán Thương sai Nguyễn Cảnh Chân
Biểu dâng tạ tội rước Khang trở về
Bên ngoài khắp nẻo sơn khê
Kê đinh tuyển lính lo bề chống Minh
Sông ngòi phát triển thủy binh
Đóng thuyền cơ động thoái nghênh dễ dàng
Quan quân chiến đấu trên sàn
Phu chèo ở dưới an toàn nhiều hơn
Lại cho tuyển kẻ tài nhơn
Chế rèn quân khí để bồn chất kho
Cửa sông đều lập trận đồ
Cho vùi cọc nhọn ngăn hờ tàu Minh
Nguyên Trừng nghiên cứu phát minh
Thần công đại bác pháo binh ra đời
VMT 11/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:38 PM

107. CHIẾN TRANH ĐẠI NGU – CHIÊM THÀNH
Thuở xưa triều mới đổi ngôi
Nam thì Chiêm phá, Bắc thời lăm le
Một thân sao địch hai phe
Giữ thân trước hết phải đe Chiêm Thành
Trần Tùng, Đỗ Mãn hợp binh
Cuối đông theo hướng Tân Bình tiến sang
Thủy quân đi chậm lỡ làng
Bộ quân đói khát, rau lang rễ rừng
Một phần do lỗi Trần Tùng
Đi theo đường núi chập chùng khó khăn
Nhiều ngày không có lương ăn
Trần Tùng đành phải rút quân trở về
Đến năm Nhâm Ngọ giữa hè (1402)
Tân vương quyết chí một bề đánh Chiêm
Bên kia có tướng Bố Điền
Dâng voi, hiến đất xin liền rút quân
Vua sai ngay Nguyễn Cảnh Chân
Lập An phủ sứ chiêu dân trị vì
Dân bản địa rút dần đi
Những ai thiếu ruộng phải về Thăng Hoa
Những người không cửa không nhà
Biên thành quân đội lập ra xóm làng
Quý Mùi (1403) xuân nữa vừa sang
Đại Ngu định chiếm Chà Bàn cho xong
Bao vây tới mấy tháng ròng
Đánh bao nhiêu trận vẫn không được gì
Quân Chiêm bèn gởi thư đi
Sang Tàu cầu cứu ngoại di giúp mình
Chín thuyền đại diện quân Minh
Tiến vào Thị Nại bảo mình phải lui
Tướng Ngu là Phạm Nguyên Khôi
Chẳng hay thượng ý đã rời quân đi
Khi về vào gặp Quý Ly
Thượng hoàng quở trách sợ gì nhà Minh
Sau này hai nước giao tranh
Chiêm Thành thừa thế mới giành Thăng Hoa
Tướng nhà Hồ lại chia ra
Hối Khanh, Đặng Tất một nhà đồng minh
Nguyễn Phong, Nguyễn Lỗ thuận tình
Chiếm thành châu Hóa án binh tháng trời
Đặng Tất giết được Phong rồi
Lỗ bèn chạy trốn qua vời nước Chiêm
Đặng Tất bình định dân yên
Quản cai châu Hóa chặn liền giặc kia.
Quân Chiêm đành phải rút về
Bốn châu thu lại hợp tề đất Chiêm.
VMT 11/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:38 PM

108. HỒ CHỐNG MINH LẦN I
Từ khi dẹp được nhà Nguyên
Quân Minh vốn đã ngó nghiêng nước mình
Nhân rằng quan phủ Tư Minh
Báo rằng đất chốn biên đình thuộc Trung
Sứ Minh ngạo ngược vô cùng
Đòi ta cắt nộp cả vùng Lộc Châu
Hối Khanh được cử đứng đầu
Làm cát địa sứ sang Tàu hiệp thương
Cuối cùng Khanh phải nhún nhường
Cổ Lâu năm chín thôn hương mất liền
Quý Ly ngồi đứng không yên
Nhìn Khanh chỉ muốn chém liền một đao
Nghĩ từng đóng góp công lao
Bèn ra chiếu chỉ điều vào Hóa châu
Quan nhà Minh đến bộ đầu
Ly bèn bí mật cho chầu Diêm vương
Vua tôi chuẩn bị trăm đường
Phen này nhất quyết đao thương một lần
Bính Tuất (1406) Minh đã đưa quân
Trên danh nghĩa giúp Trần Khang trở về
Khang này chuyện cũng lắm bề
Vốn xưa cùng chủ theo về nước Chiêm
Khát Chân trị được mới yên
Nghệ Hoàng bắt phạt, Khang liền trốn đi
Theo đường Tây phía man di
Ai Lao ẩn đấy cải đi tên mình
Giờ xưng là Trần Thiêm Bình
Sang Tàu cầu cứu mượn binh báo thù
Quân Minh giao chiến Đại Ngu
Trấn cương đại tướng họ Chu thảm đời
Lại thêm mất Phạm Nguyên Khôi
Nguyên Trừng thất thế phải rời mặt sông
May nhờ Hồ Vấn hợp công
Đánh lui quân địch phá vòng nguy nan
Tướng Minh liệu thế không kham
Nửa đêm truyền lệnh rút quân lên đàng
Trần Đĩnh đã chặn Chi Lăng
Hoàng Trung vội gởi thư hàng xin tha
Trần Thiêm Bình bị nộp ra
Hồ Xạ đồng ý, hai nhà lui binh
Sau khi giải hết về kinh
Hán Thương cho xử Thiêm Bình để răn
Tự mình cũng thấy ăn năn
Mất đi nhị vị tướng quân lẫy lừng
Đặc biệt là Chu Bỉnh Trung
Biên cương nắm giữ thông từng đường đi
Bọn Vấn, Đĩnh, Xạ… công ghi
Nguyên Trừng anh ruột ngài thì lơ qua
Rồi tin thắng trận ban ra
Thưởng khao quân sĩ để mà động viên
VMT 13/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:39 PM

109. TRƯƠNG PHỤ DỤNG KẾ KỂ TỘI NHÀ HỒ
Dù cho thắng trận đầu tiên
Nhà Hồ vẫn sợ nên liền phòng cơ
Đa Bang lập tuyến dọc bờ
Lại sai sứ giả giảng hòa nhà Minh
Kể ra thân thế Thiêm Bình
Chỉ là giả mạo, thuận tình hiểu cho
Minh triều chẳng phút đắn đo
Tống giam sứ giả gây trò xâm lăng
Họp bàn tiến cử Chu Năng
Chinh Di Đại Tướng đem quân đánh Hồ
Trương Phụ hữu tướng bên cờ
Mộc Thạnh tả tướng cùng chờ xuất quân
Trên đường đại tướng từ trần
Quyền giao Trương Phụ, tiến quân như thường
Phụ cùng Trần Húc thân vương
Đem bốn mươi vạn tiến đường Nam quan
Mộc Thạnh đánh hướng Hà Giang
Hai quân tổng cộng tính gần tám mươi
Hai bên hội lại tháng Mười
Bên sông Bạch Hạc xuống thời Chú Giang
Bờ Nam quân Việt giăng tràn
Hai bên đối diện nhìn sang đối đầu
Trương Phụ binh lược tinh thâu
Chơi trò ly gián phủ đầu quân ta
Trước tiên hịch tội thảo ra
Khắc vào gỗ phiến thả phà trôi sông
“…Giết vua lại cả nhơn tông
Tranh ngôi đoạt vị là không anh hùng
Đày dân lao dịch khốn cùng
Khắp nơi đói khổ muôn trùng lời than
Họ tên thích lại đổi ngang
Quên người dưỡng dục cưu mang bao ngày
Nhân rồi mới dạo gần đây
Bắt quân ép tướng giải vây Thiêm Bình
Không giao nộp đất Tư Minh
Phía nam lại đánh Chiêm Thành giành châu
Đại Việt cớ đổi Đại Ngu
Chưa làm đúng phận chư hầu An Nam…”
Bảng này lọt đến quân dân
Nhiều nơi ngẫm ngợi tinh thần xuống nhanh
Không còn bụng dạ giao tranh
Nguyễn Huân, Mạc Thúy…bỏ thành theo Minh
Đem theo gần vạn quân binh
Được phong chức tước thân mình giữ yên
VMT 14/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:39 PM

110. HỒ CHỐNG MINH LẦN 2 – ĐA BANG THẤT THỦ
Sau gần một tháng triền miên
Việt Trì thất thủ tới miền sông Lô
Chỉ huy Thánh Dực nhà Hồ
Liệu không địch nổi rút bờ Cái Giang
Quân Minh cứ thế đánh sang
Đến vùng Thiên Mạc định dàn trại binh
Tướng quân Trần Đĩnh hết mình
Chọn ngay sĩ tốt giao tranh đêm ngày
Quân Minh bèn vỡ tan ngay
Rút lui mấy dặm an bày lại quân
Cho là giặc yếu mấy phần
Công Khôi thả cửa nhạc đàn mừng công
Rượu ngon gái đẹp tang bồng
Chỉ lo hưởng lạc chứ không ngó ngàng
Quân Minh liền đánh úp sang
Chiến thuyền bị đốt, Mộc Hoàn thua to
Quân Minh chiếm được trận đồ
Trở thành bàn đạp đánh gò Đa Bang
Đợi khi đêm tối vừa sang
Hoàng Trung, Trương Phụ đánh tràn bắc tây
Đông nam Thạnh dụng thang mây
Cho quân bốn phía bao vây mặt thành
Tướng Hồ bèn dụng pháo binh
Nổ tường rồi tiến ra thành phản công
Chiến tượng oai dũng xung phong
Quân Minh hỏa pháo cũng không kém gì
Giặc còn chuẩn bị da bì
Vẽ hình sư tử rằn ri cọp hùm
Voi nhìn hoảng sợ chùn chân
Quay đầu bỏ chạy dẫm quân rất nhiều
Quân Minh thừa thế đuổi liều
Thẳng tay chém giết tiêu điều tang thương
Tướng tài Dân Hiến họ Lương
Cùng Thái Bá Nhạc chiến trường tử vong
Các phòng tuyến dọc bờ sông
Thảy đều tan vỡ dù không đối đầu
Nguyên Trừng cho rút thật mau
Kéo về trấn giữ bên cầu Hoàng Giang
VMT 14/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:40 PM

111. MẤT LÒNG DÂN – NHÀ HỒ GỤC NGÃ
Họ Trương là kẻ khôn ngoan
Phú Lương dựng trại tính toan mọi bề
Bấy giờ hàng tướng theo về
Đặng Nguyên, Mạc Thúy…trò hề tâng công
Bản đồ trận pháp vẽ xong
Lại xin hướng đạo xung phong mở đường
Mười ba thẳng xuống Phú Lương
Đốt hàng rào gỗ, phố phường cháy khô
Mười bốn đánh thẳng Đông Đô
Bao nhiêu tài sản vét vơ cạn tình
Từ đây bàn chiếm Tây Kinh
Bèn cho hạ trại dưỡng binh tháng ròng
Đinh Hợi (1407) ăn Tết vừa xong
Nguyên Trừng phản kích bên dòng Lỗ Giang
Giặc Minh thủy bộ đánh càn
Quân Hồ thất bại vỡ tan trăm thuyền
Hơn mười vạn lính nằm yên
Chết vì đất mẹ trên miền nước sông
Hàng trăm chiến tướng mang gông
Quyết trung với nước, máu hồng đã loang
Tin đưa về tới Thượng hoàng
Hai vua vội vã hợp đoàn Tây Đô
Tướng binh tiền tuyến nhà Hồ
Bình Than cũng bỏ, Đông Đô cũng từ
Thái Bình chốn ấy hợp lư
Thành xây, súng đúc, quân nhu tích phòng
Nghe theo lệnh của Nguyên Trừng
Tuyển thêm nhân lực khổ công luyện rèn
Giặc Minh khí hậu không quen
Phát sinh bệnh tật mới bèn dừng chân
Nguyên Trừng lại tiến Hoàng Giang
Rồi cho người đón Thượng hoàng ra đây
Hai quân thủy bộ hợp vầy
Chỉ còn bảy vạn giả bày gấp ba
Giăng cờ hiệu rải quãng ra
Để lòe bọn giặc ngỡ là ta đông
Ba quân tiến dọc bờ sông
Chiến thuyền Công Chửng tiên phong dẫn đầu
Khắc Trang, Nhân Giám …vượt cầu
Chỉ huy quân bộ phía đầu Hoàng Giang
Hồ Xạ, Trần Đĩnh…phía nam
Khắc trông đã thấy ngợp tràn cờ bay
Phụ ta chẳng việc động tay
Ém binh mai phục chờ ngày thành công
Hồ Xạ cũng đoán trong lòng
Dừng quân hạ trại chứ không làm gì
Hồ Đỗ theo lệnh Quý Ly
Sai người trách Xạ chớ ghì việc quân
Lệnh trên biết khó phải tuân
Xạ vừa tiến đánh nhận phần thương đau
Hai bên giặc ép loạn nhàu
Ép ta co cụm lau nhau giữa dòng
Máu đào loang đỏ mặt sông
Hồ Xạ bị giết trong vòng loạn đao
Thuyền lương nước ngập tràn vào
Đại Ngu thảm bại, thây đầu ngổn ngang
Hy Chu phủ sứ Bắc Giang
Bị địch bắt sống giải sang trước lều
Trương Phụ dụ dỗ đủ điều
Hy Chu chửi giặc vẫn nêu khí hùng
Trương Phụ tím ruột nổi sung
Cho truyền chém chết, truy cùng quan binh
Hai vua bèn mới giật mình
Cho truyền rút xuống Tây Kinh tạm thời.
VMT 16/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:41 PM

112. QUÝ LY NGỤC TÙ – ĐẠI NGU VONG QUỐC
Quý Ly vừa chạy đến nơi
Giặc Minh kíp đã cho người đuổi sau
Vua bèn cho thảo thư mau
Vời Nguyễn Lỗ dựng phong trào Cần Vương
Lỗ là một kẻ tầm thường
Theo Chiêm phản quốc vạn đường khó tin
Hóa Châu có địa phương binh
Giao cho trấn thủ Hối Khanh toàn quyền
Lại phong hoàng tử nước Chiêm
Quận vương Tư-Nghĩa vỗ yên dân lành
Tuy nhiên, chúa đất Chiêm Thành
Là Ba Đích Lại đã dành tiên cơ
Hợp binh chống lại nhà Hồ
Dần dần chiếm lại cõi bờ ngày nao
Chế Mã Đăng đổ máu đào
Hoàng Hối Khánh phải chạy nhào Hóa Châu
Hạ huyền âm lịch tháng Tư
Giặc Minh đã tới địa đầu Lỗi Giang
Quân nhà Hồ kíp vỡ tan
Đến ngày hăm chín đánh tràn Điển Canh
Bấy giờ thấy việc bất thành
Tướng quân Ngụy Thức mới đành tấu thưa:
“Nước nhà hỗn loạn gió mưa
Tấm thân vàng ngọc chết bừa sao đang
Một mai rồi cũng nhỡ nhàng
Thì thôi tự kết, vẹn toàn danh thơm…”
Quý Ly nghe nói giận hơn
Lời trung Ngụy Thức đoạn hồn theo ma
Quý Ly vào đến Kỳ La
Già làng khuyên bảo sợ là không nên
Quý Ly nổi giận chém liền
Bách dân hốt hoảng sợ phiền vào thân
Đoan Ngọ giặc đến Kỳ Anh
Quý Tỳ tướng quốc phải đành trói tay
Ngài là em Thượng hoàng đây
Bị tên Nguyễn Đại chân tay phản mình
Mười Một đánh tới Vĩnh Ninh
Quý Ly chịu cảnh trói mình dẫn ra
Nguyên Trừng mé biển Kỳ La
Cũng chung số phận như cha của mình
Mười hai âm lịch u tình
Hán Thương, Hồ Nhuế phải rinh gông xiềng
Bao nhiêu quan, tướng nắm quyền
Đều hàng bọn giặc, giải miền Kim Lăng
Bảy năm thế sự giáng thăng
Đảo điên con tạo bụi trần mù bay
Vua tôi đất giặc lưu đày
Đại Ngu vong quốc chờ ngày hồi sinh.
VMT 17/09/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:41 PM

113. NHÀ HẬU TRẦN - GIẢN ĐỊNH ĐẾ
Bấy giờ quan tướng nhà Minh
Rao tìm con cháu triều đình trước đây
Ngoài thì xếp đặt an bày
Trong thời toan tính diệt tày mạch long
Có người con của Nghệ Tông
Tên là Trần Ngỗi hiểu thông việc đời
Ninh Bình tạo dựng cơ ngơi
Triệu Cơ giúp rập định thời kháng Minh
Tháng Mười, Đinh Hợi (1407) lập đình
Lên ngôi hoàng đế nước mình từ đây
Quân Minh nhận được tin này
Bèn đưa quân đến dẹp ngay tức thì
Hậu Trần mới buổi hàn vi
Vua tôi bèn phải kéo về Nghệ An
Các hào kiệt cũng kéo sang
Chỉ trong mấy bữa rõ ràng mạnh hơn
Có quan là Nguyễn Cảnh Chân
Mang theo tướng sĩ hợp quần về mau
Đặng Tất trấn thủ Hóa Châu
Giết quan đô hộ, quy đầu dưới ngai
Trần Nguyệt Hồ với quan sai
Đều về phụng giá, chiêu bài càng lên
Thấy con Đặng Tất thục hiền
Vua bèn lập lấy nhân duyên vui vầy
Làm cho Đặng Tất thơm lây
Quốc công Tiết chế chức này ban cho
Cảnh Chân cũng được thưởng to
Đồng Tri khu mật để lo chuyện triều
Tháng Mười Hai lệnh Vua điều
Đánh hai tôn thất đã liều hàng Minh
Thúc Dao dòng dõi Chiêu Minh,
Nhật Chiêu hoàng tộc triều đình chẳng xa
Nay Hậu Trần đã lập ra
Cả hai ghẻ lạnh thà là ngụy quan
Giặc cho trấn giữ Nghệ An
Đã quen trong cảnh giàu sang lụa là
Thế rồi lệnh đã ban ra
Sáu trăm thuộc hạ cả nhà mạng vong
Phải chi trên dưới liên thông
Chung lưng đấu cật đồng lòng đánh Minh
Nay vì lợi ích riêng mình
Tương tàn huynh đệ xót tình lắm thay
Mùa xuân Mậu Tý (1408) đến ngay
Hàng quan Mạc Thúy đánh vày Diễn Châu
Vua Trần không dám đối đầu
Rút toàn lực lượng, Hóa Châu trú mình
Trương Phụ đuổi đến sông Gianh
Thế Căng khiếp đảm cúi mình xin thua
Nghĩ rằng đánh vậy đã vừa
Đại quân Trương Phụ bèn đưa nhau về
VMT 17/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:43 PM

114. GIÁ CỦA SỰ ĐA NGHI & ÍCH KỶ
Tháng Tư âm lịch đầu hè
Vua tôi Giản Định lại về Nghệ An
Tân Bình trấn thủ Thế Căng
Cậy quyền hống hách, nhận xằng đại vương
Vua sai Đặng Tất lên đường
Vào ngay Nhật Lệ dẹp phường hôn quan
Tháng Mười nhân tiết thu sang
Đại quân năm lộ rộn ràng tiến quân
Nghe tin quân của Hậu Trần
Phú gia, hào kiệt góp phần rất đông
Quan quân trên dưới một lòng
Bình Than, Hàm Tử đánh vòng Tam Giang
Bao vây đánh phá Đông Quan
Minh triều hoảng hốt vội vàng điều binh
Biết rằng tiếp viện sang mình
Vua điều lực lượng cung nghênh đón đầu
Ba mươi tháng Chạp giáp nhau
Đích thân Vua gõ trống chầu trợ quân
Quốc công tả đột hữu xung
Tạo nên trận chiến tưng bừng Bô Cô
Giết ngay Lưu Tuấn – Thượng thư
Đô đốc Lữ Nghị đao vồ mạng vong
Đô chỉ huy sứ Liễu Tông,
Chính ty Lưu Dục…người không còn đầu
Hơn mười vạn giặc thua mau
Nhắm thành Cổ Lộng cắm đầu mà lao
Nhằm khi khí thế lên cao
Đức Vua muốn đấy đánh vào Đông Quan
Quốc công Đặng Tất liền bàn:
“Tàn dư của địch vẫn đang ở ngoài
Thà rằng đánh chậm khỏi sai”
Vua tôi bàn bạc đã vài ba canh
Hoàng Phúc đã phản công nhanh
Trợ quân Mộc Thạnh về thành Đông Quan
Vua nghe Nguyễn Quỹ, Mộng Trang
Nghi rằng hai tướng “từng hàng quân Minh”
Từ nay canh cánh bên mình
Tháng Hai, Kỷ Sửu bức hình Quốc công
Cảnh Chân sợ hãi trong lòng
Định quày chạy trốn cũng không thoát nàn
Chính nhờ hai vị đại thần
Cơ đồ đất Việt đã gần trùng lai
Chỉ vì lời xấu lọt tai
Phút giây mông muội mất hai tướng hùng
VMT 17/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:43 PM

115. TRÙNG QUANG ĐẾ - TRẦN QUÝ KHOÁNG
Bấy giờ Cảnh Dị, Đặng Dung
Nghe cha oan ức đùng đùng kéo đi
Tìm trong khắp chốn kinh kỳ
Gặp Trần Quý Khoáng tức thì lập Vua
Cha Ngài thái úy thuở xưa
Trang Định vương Ngạc muốn trừ Quý Ly
Nghệ Tông cắt ruột lấy bì
Giết con lại giúp Quý Ly đoạt quyền
Nay vì vận nước đảo điên
Trùng Quang lấy hiệu, cầu hiền khắp nơi
Tháng Ba Kỷ Sửu (1409) lên ngôi
Rồi sai Nguyễn Súy đi mời tiền vương
Mẹ Vua Giản Định xem thường
Sai quan Hành khiển liệu đường dẹp đi
Nguyễn Súy nổi máu nam nhi
Bắt ngay hai tướng trói ghì trước sau
Bèn cùng Giản Định quỳ tâu
Trình bày mọi nhẽ họa đầu giặc Minh
Giản Định thấu lý đạt tình
Cùng theo Nguyễn Súy về đình Tây Đô
Trùng Quang bận tấm áo thô
Xuống thuyền đón chú, rước vô ngai vàng
Tôn lên làm Thái thượng hoàng
Rồi cùng bàn định sửa sang triều đình
Tháng Bảy chia đánh giặc Minh
Thượng hoàng Giản Định đóng binh Hạ Hồng
Trùng Quang trấn giữ Nam Hưng
Quân Minh cố thủ, canh phòng chỉn chu
Chợt nghe rầm rộ biên khu
Viện binh Trương Phụ từ từ kéo sang
Thượng hoàng lên trấn Thiên Quan
Bị quân giặc bắt rồi mang về Tàu
Vua cùng Hy Cát con đầu
Tử bất khả nhục về hầu tây thiên
Trùng Quang cho bọn tôi hiền
Đuổi theo chẳng kịp vội liền trở lui
Ngẫm trông trời đất ngậm ngùi
Bao nhiêu tướng sĩ đã vùi thây chôn
Bao nhiêu kẻ ngậm bồ hòn
Bao nhiêu kẻ quá ác ôn hại người
Giúp Minh tiêu diệt giống nòi
Phong trào khởi nghĩa xa vời khó khăn
VMT 18/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:44 PM

116. CẢ NƯỚC CHỐNG MINH
Quý Khoáng về đóng Bình Than
Đặng Dung giữ Hàm Tử quan liên phòng
Quân Minh binh lực quá đông
Quét càn tổng lực mặt sông trên bờ
Sức đâu ngăn nước vỡ bờ
Vua tôi liệu thế chạy vô Tây Thành
Bình Than một bãi tan tành
Thịt xương xếp núi máu tanh dậy mùi
Giặc Minh thú tính lạ đời
Dùng dao móc ruột treo người lên cây
Dân Nam một đám chân tay
Giết người bản quốc để tày làm quan
Tha hồ cho bọn gian tham
Tư thù, xích mích giết tràn tâng công
Canh Dần (1410) Vua đánh Hạ Hồng
Lại sai Cảnh Dị đánh vòng La Châu
Bất ngờ nên giặc thua mau
Vua tôi truy kích đến đầu Bình Than
Thuyền Minh bị đốt tan hoang
Quân Nam lúng túng nhỡ nhàng lệnh quân
Giặc Minh phản kích quân Trần
Vua tôi đành phải Nghệ An quay về
Tân Mão (1411) tế cáo sơn khê
Đến hè năm ấy kéo về Bài Lâm
Những ai ăn đóm theo mâm
Phò Minh phản Việt chém văm bêu đầu
Kéo dài Tháng Sáu năm sau
Tiến ra Mô Độ đối đầu quân Minh
Chỉ qua vài cuộc giao tranh
Nguyễn Súy, Cảnh Dị lui binh nửa chừng
Chỉ còn một cánh Đặng Dung
Thuyền nan nhỏ nhẹ rút vùng biển xa
Thành trì một lúc mất ba
Diễn Châu, Thanh Hóa cùng là Nghệ An
Lúc này ở xứ Lạng Giang
Có Nông Văn Lịch hợp đàn nghĩa quân
Đều mang áo đỏ vào thân
Quyết vì đất nước tung hoành đứng lên
Nghĩa quân rộ khắp bao miền
Chặn đường đi lại giết liền giặc Minh
Mạc Thúy là gốc Việt mình
Theo Tàu hại nước quân binh chém đầu
Một vùng Vũ Lễ thương đau
Đều theo Nguyễn Liễu đánh Tàu giúp Vua
Cuối cùng lực yếu phải thua
Nghĩa quân trụ chỉ một mùa rồi tan
Vua bèn trở lại Nghệ An
Rồi sai Nguyễn Biểu thư sang cầu hòa
Phụ là một kẻ điêu toa
Giết ngay Nguyễn Biểu thật là thảm thương
VMT 19/09/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:45 PM

117. TRÙNG QUANG ĐẾ - CÁI CHẾT BẤT TỬ
Tháng Tư Quý Tỵ (1413) thiếu lương
Vua Trần Quý Khoáng trăm đường khó khăn
Quan binh còn mỗi ba phần
Bèn về châu Hóa rồi dần tính toan
Giặc Minh chiếm đến Nghệ An
Có Phan Quý Hữu ra hàng trước tiên
Thân là Thái phó ngự tiền
Tiếng dơ chuốc lấy bao miền cười chê
Trở lui tâm trạng não nề
Uất hờn nén lại mà về cõi tây
Phan Liêu trưởng tử mặt dày
Được làm tri phủ xứ này thay cha
Liêu bèn khai hết cả ra
Vua tôi trên dưới những là dở hay
Địa đồ châu Hóa chỉ bày
Núi cao, sông hiểm nằm tay Phụ rồi
Mộc Thạnh lòng dạ rối bời:
“Hóa Châu hiểm địa liệu rồi được chăng?”
Trương Phụ quả quyết mà rằng:
“Dẫu cho sinh tử cũng sang đất này
Nếu như chẳng nắm trong tay
Mặt nào còn dám sum vầy chúa công”
Đầu thu Phụ đã theo dòng
Chiến thuyền cập bến dọc sông Kim Trà
Đặng Dung chọn kẻ tài ba
Đoản đao áo vải bơi ra áp thuyền
Nửa đêm trời tối đen tuyền
Lại không biết mặt mấy phiên tìm tòi
Phụ liền nhảy xuống thuyền nôi
Thoát ra từ chỗ thập thời nhất sinh
Bèn cho nổi trống hợp binh
Trở lui đánh úp đội hình Đặng Dung
Vua tôi bỏ cả triều cung
Ẩn vào trong núi chập chùng hiểm nguy
Mấy tuần gian khổ khôn bì
Cuối cùng thúc thủ sầu bi giữa rừng
Cả Vua cùng đám tùy tùng
Đều cho giải hết về vùng Yên Kinh
Cảnh Dị uất hận trong mình
Chửi hoài Trương Phụ vô tình ác gian
Một gươm vừa rút đã loang
Thành người thiên cổ suối vàng thơm danh
Trùng Quang thầm lạy cao xanh
Gieo mình xuống biển tiết danh giữ tròn
Đặng Dung một khối lòng son
Dưới trăng mài kiếm biết còn ngày nao
Ngẫm rồi thẳng hướng buồm cao
Theo Vua tuẫn tiết máu đào bóng soi
Ngàn năm hay dẫu đời đời
Tích này nhắc mãi mọi người chớ quên.
VMT 19/09/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:45 PM

118. LÊ LỢI KHỞI NGHĨA
Đại Ngu bỗng chốc lụy phiền
Giặc Minh cai trị trăm miền lầm than
Uất hờn nén đọng tâm can
Chỉ mong thoát cảnh lửa than nung vùi
Lam Sơn thuở ấy có người
Họ Lê tên Lợi mấy đời canh nông
Trong nhà tôi tá rất đông
Gia nhân kính phục, quanh vùng nể nang
Giặc Minh từng dỗ làm quan
Ông liền thoái thác tránh mang tiếng đời
“Làm trai đứng giữa đất trời
Lập công, cứu nạn bao thời tiếng thơm
Việc gì gối quỵ lưng khom
Làm thân trâu ngựa tủi hờn lắm thay!”
Nông nhàn đi khắp đó đây
Chiêu hiền đãi sĩ, giấu bày tâm cơ
Đầu xuân Mậu Tuất (1418) dựng cờ
Kháng Minh phục quốc loan thơ các miền
Khắp nơi nghe được lệnh truyền
Kéo về dưới trướng xin nguyền tựa nương
Ngài xưng là Bình Định Vương
Nay vì xã tắc tính đường phục quang
Ai người hào kiệt kinh bang
Thảy đều dụng đãi đàng hoàng trước sau
Mã Kỳ tướng giặc nghe tâu
Liền cho binh tướng đối đầu một phen
Quân Vương phục sẵn vùng ven
Mã Kỳ vừa đến, quân liền đổ ra
Thoạt đầu lợi thế xông pha
Lê Ngân, Lê Thạch…được đà dụng công
Đinh Bồ, Lê Lý…thỏa lòng
Ba ngàn giặc tốt mạng vong trận tiền
Quân trang, vũ khí thu liền
Trận đầu thắng lợi bao miền hỉ hoan
Ba ngày sau giặc tràn sang
Vợ con thân quyến bị quàng giải đi
Nhiều người nhụt chí tu mi
Chỉ còn năm tướng cận kề bên vương
Trước sau suy ngẫm mọi đường
Bèn ra lệnh rút về mường Chí Linh
Giặc bao vây mọi địa hình
Quân không lương thực, nuôi mình rễ rau
Trải qua mấy tháng dãi dầu
Đợi Minh rút hết mới thâu quân về
Vương đi phủ dụ mọi bề
Sửa sang khí giới, xây đê đắp hào
Tháng Tư giết được Nguyễn Sao
Chiếm đồn Nga Lạc thu vào quân trang
Đại binh giặc lại đánh tràn
Nghĩa quân thua trận lánh nàn Chí Linh
Vương bèn hỏi giữa tướng binh
« Ai làm Kỷ Tín thay mình giải vây ? »
Lê Lai bèn mới nhận thay
Chiến bào khoác vội tiến ngay ra ngoài
Giặc Minh nào biết là ai
Ngỡ rằng Lê Lợi giáo dài đâm vô
Năm trăm nghĩa sĩ theo phò
Thư hùng một trận đôi co đánh nhàu
Người này ngã, có người sau
Lê Lai bị bắt chiến bào máu loang
Giặc Minh nổi máu hung tàn
Đâm Ngài đến chết nát tan thân mình
Thế rồi chúng mới lui binh
Vương và tướng sĩ cúi mình lệ rơi
Dồn tâm dựng lại cơ ngơi
Sửa sang thành lũy kế thời dài lâu
VMT 20/09/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:46 PM

119. ĐÁNH MINH – DẸP LÀO
Phong trào khởi nghĩa loan mau
Phan Liêu tri phủ bắt đầu kháng Minh
Hạ Hồng lại có Lê Hành
Hoàng-giang Trần Nhuế mộ binh chống Tàu
Nguyễn Đặc thì ở Khoái-châu
Thủy-đường Lê Ngã đã mau dựng cờ
Vương bèn tận dụng thời cơ
Chỉnh trang lực lượng để chờ phản công
Tháng Mười Canh Tý đầu đông (1420)
Giặc Minh rầm rộ bao vòng Lam Sơn
Vương ra bến Bổng chận đường
Phục binh đánh thắng thu luôn ngựa người
Mường Nanh cho đến Mường Thôi
Nghĩa quân chiếm giữ đất trời trú quân
Tướng Minh Phương Chính, Lý Bân
Dẫn theo mười vạn đến gần Bồ Mông
Nghĩa quân phục chốn núi đồng
Đổ ra vây đánh, giặc vong rất nhiều
Đại binh giặc quá tự kiêu
Bị Vương vây đánh mất tiêu ngàn người
Lý Bân, Phương Chính hồn rơi
Cắm đầu mà chạy tả tơi giáp mào
Tinh thần chiến đấu lên cao
Vương cho tướng sĩ đánh vào Lỗi Giang
Chợt nghe dưới báo tin sang
Có người văn nhã tay mang tấu trình
Vương vào gặp hỏi sự tình
Thì ra Nguyễn Trãi hay tin theo về
Trước thi Tiến sĩ cập kê
Nghe lời cha dặn sơn khê rửa thù
Bây giờ dâng “Kế Bình Ngô”
Vương xem phấn khởi cơ hồ được mưa
Sai binh đánh trại Quan Du
Diệt hơn ngàn giặc lại vừa quân trang
Từ đây thanh thế càng vang
Tráng đinh khắp cả huyện làng đều theo
Mùa đông Tân Sửu (1421) lạnh sao
Tướng Minh Trần Trí tiến vào Lỗi Giang
Vương họp tướng sĩ luận bàn :
“Giặc thì mỏi mệt, ta nhàn bấy nay
Đánh cho chẳng kịp trở tay
Nhờ vào tướng sĩ ắt rày thắng to”
Đang đêm tập kích trại đồ
Phá liền bốn trại, giết dư ngàn người
Tướng Minh khí giận ngút trời
Hôm sau truyền lệnh núi dời hào san
Trí cho quân tiến lên càn
Nghĩa quân phục sẵn đã tràn đánh ra
Quân Minh vía bảy hồn ba
Bỏ nơi đèo Ống rút xa mấy đàng
Chợt nghe mạn ngược báo sang
Ai Lao ba vạn hợp tràng chống Minh
Vương nghe liền mới cả tin
Hay đâu đêm ấy trại mình đánh vô
May mà kíp giữ trại đồ
Tướng quân Lê Thạch bất ngờ chết oan
Hàng trăm nghĩa sĩ thương mang
Quân ta phản kích đánh tan giặc Lào
VMT 20/09/2017 (còn nữa...)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:47 PM

120. VỀ CHÍ-LINH – DỪNG BINH CHIẾN THUẬT
Nhâm Dần (1422) tướng giặc bệnh vào
Lý Bân tướng giặc ngã nhào mà thăng
Minh-Lào kết hợp tiến quân
Đánh dồn hai mặt khó khăn trùng trùng
Nghĩa quân tổn thất vô cùng
Vương bèn cho rút về vùng Sách Khôi
Trước quân Vương mới có lời:
“Giặc vây bốn phía ta thời chết sao !
Một là quyết đổ máu đào
Đánh nhanh thần tốc chiếm vào tiên cơ
Hai là cứ việc nằm chờ
Tử thần đến tiễn sang bờ bên kia ?”
Nói xong lệ chảy đầm đìa
Ba quân xúc động xin thề đồng tâm
Lê Hào, Lê Lĩnh đưa quân
Lê Triện, Phạm Vấn…rầm rầm đánh ra
Tướng Minh Phùng Quý nhỡ đà
Đường gươm chém tới thành ma cụt đầu
Nghĩa quân phấn chấn đánh mau
Diệt hơn ngàn giặc chiếm thâu bốn bề
Mã Kỳ, Trần Trí bên kia
Thoát thân tháo chạy hướng về Đông Quan
Quân Lào cũng bị đánh tan
Trận này đại thắng diệt ngàn giặc Minh
Thu nhiều vũ khí về mình
Hàng trăm ngựa chiến, lương binh để dùng
Thoắt vào cái lạnh mùa đông
Quân binh tạm rút về vùng Chí Linh
Nghĩa quân thương tích đầy mình
Người thì mệt mỏi chiến chinh mấy mùa
Quân lương cạn giữa mùa mưa
Phải dùng rau củ dây dưa qua ngày
Vương điều Trăn, Vận đi ngay
Gặp Minh thương thuyết định ngày dừng binh
Bên kia cũng đã thuận tình
Đón xuân Quý Mão (1423) linh đình cho yên
Chí Linh trụ tới sau Giêng
Nghĩa quân lại rút về miền Lam Sơn
Tháng Tư giặc cũng nhún nhường
Sai đem muối, thóc… cho phường nghĩa quân
Vương liền cử sứ Lê Trăn
Cũng đem sản vật, bạc vàng hồi nghi
Hai bên qua lại mấy kỳ
Hàng binh người Việt thầm thì tấu gian
Phần thời Chu Đệ chiếu sang
Thúc quân đánh gấp vội vàng trước thu
Lê Trăn bị bắt cầm tù
Nghĩa quân muốn đánh báo thù cho ông
Ngẫm suy sứ mệnh non sông
Vương truyền nhẫn nhục lập phòng tuyển binh
VMT 21/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:47 PM

121. BÌNH-ĐỊNH-VƯƠNG GIẢI PHÓNG NGHỆ AN
Hai mươi tháng chín Giáp Thìn (1424)
Vương cho triệu tập quan binh họp bàn
« Giờ ta muốn giữ giang san
Chẳng hay thủ phủ huyện làng nào đây?”
Có quan Nguyễn Chích tâu bày:
“Nghệ An thần đã nhiều ngày tới lui
Đèo cao, vực thẳm các nơi
Chỗ nào hiểm yếu đã thời nắm qua
Trà Lân trại sát Lão Qua
Nếu mà hàng phục vậy là phúc thay
Còn như dám trở mặt mày
Đánh nhanh một trận chiếm ngay tốc hành
Sau này sẽ lấy Đông Thành
Phục thu thiên hạ tin lành sẽ mau”
Vương cho kế ấy là đầu
Liền xua quân đánh úp nhào Đa Căng
Nghĩa quân xốc tới băng băng
Phía Minh bị giết hơn ngàn quân binh
Lương Nhữ Hốt chạy trối mình
Quân lương, khí giới, hàng binh thu vào
Viện binh giặc đến xôn xao
Nghĩa quân thừa thế đánh ào một hơi
Quân Minh tản chạy khắp nơi
Co giò mà chạy hướng trời Tây Đô
Vương sai thả bọn gia nô
Vợ con, thân quyến cùng đồ nhuyễn trang
Trà Long thẳng tiến đánh sang
Dẹp ngay những kẻ đã hàng giặc Minh
Tiếp theo lại dẫn nghĩa binh
Vượt qua Bồ Lạp hành trình nghỉ chân
Cầm Bành tri phủ Trà Lân
Chỉ huy Sư Hựu đem quân chặn đàng
Mặt sau Trần Trí, Lý An
Phương Chính, Thái Phúc đã gần đến nơi
Vương chờ cho lúc tối trời
Quay đầu tập kích tơi bời quân Minh
Trần Trung bị chém ngang mình
Thu trăm chiến mã, hơn nghìn giặc tiêu
Hôm sau lại đánh trở chiều
Chém luôn Trường Bản, đánh xiêu Cầm Bành
Cánh quân Sư Hựu tan tành
Hơn ngàn giặc tốt đã thành thây ma
Thế rồi Vương mới thuận đà
Tiến về Sách Mộc để mà dưỡng binh
Lý An, Phương Chính cả kinh
Lui về thành Nghệ điều đình hòa thân
Rồi cho thả nhóm Lê Trăn
Nghĩa quân thắng lợi cả đàng ngoại giao
Vương liền chuyển hướng miền cao
Gởi thư chiêu dụ thổ hào Trà Lân
Cầm Bành dựng lũy trú thân
Chờ Minh cứu viện lần khần chẳng ra
Cuối cùng nghĩ đến nước nhà
Bèn thôi xếp giáo mong tha tội tình
Vương ra quân lệnh nghiêm minh
Cấm không xâm phạm gia đình một ai
Tới lui ủy lạo trong ngoài
Động viên khao thưởng lập đài tuyển binh
Giặc Tàu khi đã hay tin
Quay về đánh trại tình hình rất căng
Mù trời bụi đất Trà Lân
Cuối cùng phía địch phải dần rút đi
VMT 21/09/2017

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:48 PM

122. LÊ LỢI DÙNG MƯU – KHẢ LƯU ĐẠI THẮNG
Kể từ Vương dựng cờ nghi
Được thua bao trận giặc thì vẫn ngông
Thấy Vương chiếm được Trà Long
Tiếng tăm lừng lẫy mới phòng bị nghiêm
Tấu thư về tới ngự tiền
Thượng thư Trần Hiệp vội liền sang thay
Chiếu rằng “loạn phải dẹp ngay”
Lý An, Trần Trí rối vày tâm cơ
Xua quân thủy bộ hai bờ
Ngựa xe rầm rộ, giáo cờ nghêng ngang
Vương sai Đinh Liệt dẫn quân
Tiến theo ngõ tắt ra đàng Đỗ Gia
Chọn nghìn sĩ tốt tài ba
Liệt y theo kế Đỗ Gia chiếm liền
Đại quân theo hướng ngược miền
Đầu sông phục sẵn nối liền Khả Lưu
Giặc Minh vừa đến hạ lưu
Đắp bờ, đóng trại, bàn mưu đánh vào
Quân Vương thì ở trên cao
Ban đêm đốt lửa, tắt sao gõ dùi
Tinh binh cùng bốn thớt voi
Phục nơi hiểm yếu chờ thời xông ra
Mặt trời vừa ló đằng xa
Giặc Minh đã tiến dưới phà trên truông
Bên Vương vừa đánh vừa buông
Giặc càng phấn khích tiến luồn vào sâu
Nghĩa quân bốn mặt phủ đầu
Giặc Minh vỡ trận đạp nhau chết chìm
Trí bèn ra lệnh thu binh
Tựa vào vách núi đóng dinh bố phòng
Ỷ rằng lương mạnh quân đông
Lâu dài làm kế dự phòng là hơn
Vương sai bỏ trại trống trơn
Giả vờ cờ trống mạn nguồn mà lên
Giặc Minh vào chiếm trại liền
Biết đâu đây chính là miền đất chôn
Quân Vương từ phía thượng nguồn
Trở lui vây đánh bít tuồn khắp nơi
Lê Ngân, Lê Sát, Lê Khôi
Lê An, Lê Vấn, Lê Bôi, Lê Kiều…
Thi nhau hãm trận đánh liều
Giặc Minh hoảng loạn như diều đứt dây
Kẻ thì thịt nát tan thây
Người thì chết đuối nghẽn đầy mặt sông
Hoàng Thành là tướng tiên phong
Bị đao chém đứt mạng vong giữa thuyền
Chu Kiệt sợ quá hàng liền
Ngàn quân bị bắt, chiến thuyền tịch thu
Ba ngày rong ruỗi đánh nhừ
Tàn binh giặc rút hết vô Nghệ Thành
VMT 21/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:48 PM

123. HÃM ĐỊCH TRONG THÀNH – TUNG HOÀNG ĐẤT BẮC
Tháng Năm, Ất Tỵ trời hanh
Vương sai Đinh Lễ đi giành Diễn Châu
Giặc Minh bỏ cả tuyến đầu
Rút về Thanh Hóa nằm sâu trong thành
Vương sai ba tướng viện binh
Hợp cùng Đinh Lễ vây thành Tây Đô
Lại sai Nguyên Hãn, Lê Bồ
Đem quân nam tiến đánh vô Tân Bình
Nhậm Năng là tướng nhà Minh
Thua liền mấy trận vô thành trú thân
Vương lại điều tướng Lê Ngân
Cầm quân thủy chiến Lê An giúp cùng
Tiến theo đường biển phía đông
Thẳng vào biên giới đánh vùng Hóa Châu
Giặc Minh tổn thất thua mau
Chẳng còn tâm trí đối đầu cùng Vương
Xứ Thanh cho tới Sông Hương
Nghĩa quân đã ép đối phương mọi bề
Đầu thu Bính Ngọ (1426) nhất tề
Tiến quân ra Bắc sơn khê quyết dành
Vừa ra giáp được Đông Thành
Gặp ngay Trần Trí đánh nhanh cấp thời
Chắc cương Lý Triện không rời
Đánh cho Trần Trí tơi bời một phen
Chợt tin thám báo đưa liền
Viện binh của giặc tới miền Vân Nam
Triện bèn hội ý tướng ban
Văn Xảo, Trịnh Khả lên đàng thượng du
Lý Triện, Đỗ Bí gởi thư
Hợp cùng Đinh Lễ vây hù Đông Quan
Văn Xảo phá giặc Vân Nam
Giặc Minh bèn đến Xương Giang thủ thành
Trần Trí hụt mất viện binh
Bèn cho cầu cứu trong thành Nghệ An
Lý An, Phương Chính vội vàng
Mang quân vượt biển tiến sang Đông Thành
Vương bèn cắt đặt Lê Linh
Trông chừng Thái Phúc trong thành Nghệ An
Còn mình tự dẫn đại quân
Tiến ra đất Bắc muôn phần hùng uy
VMT 21/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:49 PM

124. TRẬN TỤY ĐỘNG -
Vương Thông đại tướng chinh di
Mã Anh tham tướng cấp kỳ kéo sang
Trần Trí, Phương Chính bãi quan
Tước luôn trật phẩm sung quân như thường
Trần Hiệp do có tấu chương
Giữ làm Tham tán lo đường quân binh
Vương Thông ổn định tình hình
Hội quân mười vạn đánh Bình Định Vương
Khắp Thanh Oai mấy dặm đường
Địch làm đồn lũy tựa nương liền kề
Lý Triện, Đỗ Bí nhắm nhe
Cho quân phục sẵn, đánh rê Mã Kỳ
Giận vào binh pháp quên đi
Gã dồn binh lực tiến về Tam La
Phục binh Lý Triện đổ ra
Giặc Minh tháo chạy liền sa đầm lầy
Hơn ngàn sĩ tốt chết ngay
Đuổi qua Nhân Mục bắt đầy năm trăm
Mã Kỳ một ngựa thoát thân
Báo cùng Phương Chính hợp cùng Vương Thông
Thông cho trận địa bố phòng
Nhữ quân ta đến chỗ chông sắt đầy
Chiến tượng bèn phải dừng ngay
Phục binh đổ đánh, Triện quày trở lui
Rồi cho thám mã nhắn lời
Gọi quân Đinh Lễ đến thời phản công
Kể chi cái rét đêm đông
Tướng quân Đinh Lễ thúc lòng ba quân
Rồi cùng Nguyễn Xí duỗi rong
Kéo sang Tụy Động bố phòng quân cơ
Rồi nhân nhận được mật thơ
“Hễ nghe tiếng súng là giờ hợp quân”
Ban đêm vừa mới canh năm
Lễ cho bắn súng ầm ầm làm tin
Quả nhiên đã liệu tình hình
Vừa nghe súng hiệu quân Minh tràn vào
Bây giờ ta mới đánh nhào
Thượng thư Trần Hiệp máu đào theo mưa
Nội quan Lý Lượng chết bừa
Có hơn năm vạn bị đưa xuống mồ
Ta thu quân giới khí đồ
Và hơn vạn lính thất cơ chịu hàng
Mã Kỳ, Phương Chính …thoát thân
Cùng Thông về lại Đông Quan giữ thành
Đinh Lễ, Nguyễn Xí vây quanh
Rồi sai báo tiệp cho Bình Định Vương
Vương điều Hãn mạn hải dương
Dẫn trăm thuyền chiến theo đường Hát Giang
Giữ vùng Đông Bộ đồng bằng
Lại sai Bùi Bị tiến sang Tây Kiều
Còn Vương đốc lãnh binh liêu
Đông Quan vây kín dựng lều chung quanh
Gần xa các huyện châu thành
Thảy đều thần phục uy danh của người.
Vương bèn cắt đặt các nơi
Cử quan văn võ trong coi khắp miền.
VMT 22/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:50 PM

125. VƯƠNG THÔNG XIN HÒA – QUÂN TA TỔN THẤT.
Vương Thông bại trận liên miên
Muốn về cố quốc nhưng hiềm chút danh
Bèn đem tờ chiếu triều Minh
Sai tìm con cháu tông linh họ Trần
Ấy là viện cớ bãi quân
Thư đi thư lại mấy lần bên ta
Lê Lợi nghĩ đến sơn hà
Chiến tranh dai dẳng cửa nhà nát tan
Bèn theo kế ấy lo toan
Cho người thông báo khắp toàn xứ ta
Bấy giờ ở động Ngọc Ma
Có người tông thất tên là Trần Cao
Đích danh Trần Địch năm nào
Gặp thời ly loạn đặt ào Hồ Ông
Nhận là cháu của Nghệ Tông
Vương bèn đón lấy lập phòng tôn Vua
Vương Thông lại gởi thư đưa
Triệt quân các chốn chỉ chừa Đông Quan
Sau khi hợp đủ hoàn toàn
Định cho ngày tháng để mang quân về
Vương bèn ưng thuận mọi bề
Lại cho chuẩn bị ngựa xe đàng hoàng
Bấy giờ có bọn tướng hàng
Trần Phong, Nhữ Hốt kêu van với Tàu
“Mã Nhi ngày trước vong sầu
Nhỡ đâu rút ván dưới cầu ai hay?”
Vương Thông liền trở mặt mày
Cài chông, đắp lũy, thư ngay Minh triều
Báo rằng gặp trở ngại nhiều
Hãy cho cứu viện sẽ liều tấm thân
Phía ta bắt được bưu quân
Vương nghe giận lắm tuyệt phần hòa binh
Sai Lê Hưng đánh Bắc Ninh
Trịnh Khả, Lê Khuyển đánh thành Tam Giang
Sát, Thụ đi đánh Xương Giang
Lê Bôi, Trần Lựu chiếm tràng Kỳ Ôn
Chỉ vừa qua một tháng hơn
Đều thu phục cả liền dồn Đông Quan
Đinh Lễ đánh cửa phía Nam
Lý Triện cửa Bắc đã dàn binh đây
Lê Cực áp cửa phía Tây
Trịnh Khả y kế trận bày cửa Đông
Lại sai Nguyễn Trãi tâm đồng
Viết thư khuyên địch kíp trông quy hàng
Tướng Minh trấn giữ Nghệ An
Là quan Thái Phúc thư sang nhận lời
Diễn Châu trấn thủ ngời ngời
Là quan Tiết Tụ cũng thời hàng ngay
Đinh Mùi (1427) vào tiết tháng Hai
Tướng Minh Phương Chính úp vầy Từ Liêm
Lý Triện chết giữa trận tiền
Nghĩa quân mất một tôi hiền tướng trung
Tháng ba lại đến Vương Thông
Đánh quân Lê Nguyễn bên đồng Hoàng Mai
Lê Nguyễn cố thủ trong ngoài
Rồi đưa tin báo nhờ bài viện binh
Đinh Lễ, Nguyễn Xí nhận tin
Dẫn theo chiến tượng đuổi Minh chạy dài
Hậu quân chẳng kịp theo vai
Ngang qua My Động còn vài trăm binh
Vương Thông thấy được cảnh tình
Trở lui lại đánh quân mình thua to
Chiến voi sa xuống ao hồ
Cả hai bị bắt trói gô giải về
Vương Thông liền mới rủ rê
Trăm ngày dụ dỗ ngón nghề đãi bôi
Một đêm Xí trốn được rồi
Lễ không khuất phục, Thông thời giết đi
Nghĩa quân thương xót vô bì
Công thần Triện, Lễ đáng ghi hàng đầu
VMT 22/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:50 PM

126. BÌNH ĐỊNH VƯƠNG ĐỊNH LUẬT AN DÂN
Bao năm lo việc đánh nhau
Nay thời chú trọng việc đầu là dân
Trước tiên dẹp hết tà thần
Quỷ ma dị đạo thì thân chịu đòn
Những người lưu tán bản thôn
Khuyên về nguyên quán lo đường làm ăn
Những người theo giặc làm quan
Bỏ tiền mà chuộc phục thân dân thường
Giặc Minh hàng hoặc bị thương
Đưa về nuôi ở Thiên Trường, Lý Nhân…
Riêng về các tướng lẫn quan
“Ba không” học lấy muôn phần nghiêm minh
Một là không được vô tình
Hai không khi mạn ngỡ mình tài nhân
Ba không được phép gian dâm
Cả ba điều ấy thâm tâm nhớ vào
Hạ nhân trót có lỗi nào
Cấm không sát hại, phải mào đúng sai
Chỉ khi quân lệnh trên vai
Mà không thực hiện phải nài luật binh
Lại ban “thập thức nghiêm hình”
Dạy cho quân lính tường minh rõ ràng:
“Một là không được rộn ràng
Hai không đặt chuyện hoang mang tinh thần
Ba là chậm trễ việc quân
Bốn xem cờ hiệu phải dừng tiến binh
Năm nghe chiêng thúc lui mình
Sáu không chểnh mảng, trận binh loạn nhàu
Bảy không vợ trước con sau
Tám không gian dối, gom thầu tiền nong
Chín không vì lợi quên công
Mười không trộm cắp, tư thông trái đời
Hễ ai phạm phải đầu rơi
Có công cứu mạng ấy thời được tha
Từ khi luật ấy ban ra
Toàn quân nghiêm kỷ dân đà tin yêu
VMT 22/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:51 PM

127. TRẬN CHI LĂNG – LIỄU THĂNG VONG MẠNG
Giặc Minh đã tổn thất nhiều
Cho người về tới Minh triều bày tâu
Chu Đệ cử sáu tướng đầu
Kéo theo mười vạn ngõ hầu đánh sang
Viễn-hầu Chinh-lỗ Liễu Thăng
Bảo-định Tham-tướng hộ tràng Lương Minh
Thượng thư Lý Khánh bộ binh
Thượng thư Hoàng Phúc điều hành bộ công
Thôi Tụ đô-đốc quân phòng
Đức Huân chính sứ văn-công nhiệm phần
Sau điều Mộc Thạnh tướng quân
Đàm Trung với cả Từ Hanh trợ cùng
Cờ xe giáo mác điệp trùng
Chia thành hai mũi đùng đùng kéo sang
Nhiều người muốn đánh Đông Quan”
Tuyệt đường nội ứng, Vương càng không nghe
Rằng: “Ta hãy đợi sang hè
Luyện rèn dưỡng sức mà đè viện binh
Hễ như lũ ấy tan tành
Thì quân trong ấy mở thành xin tha.”
Liền cho dân mạn bắc ta
Dời đi lộ khác cửa nhà để không
Các nơi cắt đặt nghiêm phòng
Vạn quân phục sẵn quanh vòng Chi Lăng
Rồi sai Lê Lý, Lên An
Dẫn binh ba vạn dềnh dàng kéo lên
Bầy giờ giặc tới dậu phên
Quân ta đánh nhử về miền Ai Lưu
Liễu Thăng như sói đuổi cừu
Thu đồn đoạt đất mắc mưu phía mình
Vương liền gởi sớ bãi binh
Tỏ ra khiếp sợ cầu xin nghị hòa
Liễu Thăng chẳng nhọc xem qua
Tràn quân xốc thẳng thật là hung hăng
Đinh Mùi, tháng Chín qua rằm (1427)
Đúng hôm mười tám Chi Lăng đã kề
Trần Lựu, Lê Sát canh me
Đem quân ra đánh rồi re chạy dài
Liễu Thăng muốn cậy tài oai
Dẫn trăm lính kỵ ra ngoài đuổi theo
Qua vùng dốc núi cheo leo
Phục binh đổ đánh ngay đèo Mã Yên
Liễu Thăng chết giữa trận tiền
Hai mươi tháng chín sử biên làm ngày
Rồi từ thắng lợi ở đây
Thừa cơ đuổi đánh giết rày vạn binh
Hăm lăm chém được Lương Minh
Ba hôm Lý Khánh quyên sinh trước lều
Hoàng Phúc, Thôi Tụ hồn xiêu
Dẫn quân còn lại chạy liều Thọ Xương
Hay đâu đi mới nửa đường
Bị quân Lê Sát tấp sườn đánh vô
Thôi Tụ càng nổi hồ đồ
Mở đường tháo thạy thẳng vô Xương thành
Đến gần thám báo bẩm nhanh
Thì ra Nguyên Hãn đã giành từ lâu
Giặc Minh dạ héo tim sầu
Giữa đồng hạ trại gió thâu bốn bề
Vương sai Nguyên Hãn tức thì
Chặn lương tiếp viện đoàn xe từ ngoài
Lê Khôi, Nguyễn Xí …tướng tài
Dẫn quân thiết đột miệt mài xông vô
Năm vạn binh chết không mồ
Hoàng Phúc, Thôi Tụ trói gô dẫn về
Hàng binh ba vạn lê thê
Tụ không chịu phục cho về tây thiên
Vương đem ấn tín tịch biên
Gởi cho Mộc Thạnh bên miền Lê Hoa
Thạnh bèn định chạy từ xa
Bị quân Trịnh Khả giết đà vạn tên
Ngựa người mỗi thứ hơn nghìn
Bị ta bắt được trói xiên dẫn về
Sau khi bình định bốn bề
Bèn đem tin tức truyền về Đông Quan
Vương Thông lòng dạ hoang mang
Viết thư ước hẹn đem quân về Tàu
VMT 24/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:52 PM

128. TRẦN CAO – THIÊN KHÁNH ĐẾ
Trần Cao danh nghĩa đứng đầu
Trú dinh Không Lộ làm màu cho sang
Bây giờ dời xuống Ninh Giang
Đứng tên dâng biểu gởi sang nước Tàu :
“Kể từ Minh đế ngôi đầu
Dụ Tông Trần Hạo đã chầu triều phiên
Tước vương ngài đã ban liền
Nối đời giữ cõi hai miền đẹp thay
Họ Hồ thoán nghịch cao dày
Thiên triều hỏi tội loạn này dẹp đi
Tổng binh Trương Phụ chưa gì
Đặt làm quận huyện cớ nghi bất hòa
Tôi bèn lánh nạn Lão Qua
Không ngờ dân nước nhớ nhà vua xưa
Ép tôi phải nhận chức bừa
Gây ra cái cảnh gió mưa bấy rày
Sợ rằng vạ gió tai bay
Chúng dân phòng bị chốn này giữ thân
Chẳng may cho phía quan quân
Hành binh mệt mỏi lại phần đường xa
Bọn voi nghe tiếng chạy ra
Ngựa thời sợ hãi, quân đà rối ren
Thực tình gây lỗi làm phiền
Bao nhiêu binh ngựa giữ yên trả về
Dám xin Hoàng thượng đoái nghe
Thể theo tiên đế giữ bề nước trên
Hãy tha lấy tội kẻ hèn
Người nam lại được triều phiên như thường
Nhờ người dâng đến triều đường
Kèm theo nhân mã, tấu chương cẩn trình”
- Tượng vàng hai bức thay mình
- Một lư hương bạc, đôi bình ngân hoa
- Ba mươi tấm lượt châu sa
- Rồi thêm mười bốn cặp ngà lâu năm
- Mười hai bình đốt hương trầm
- Đúng mười hai khối kỳ nam thượng thừa
- Dó bầu hai vạn nén lưa
- Hổ phù một cặp xin đưa trả về
- Đài ngân hai dấu chỉnh tề
- Quan quân, nhân mã, sổ kê…rõ ràng
Tuyên Tông thấy vẹn đôi đàng
Biết rằng giả đấy phong tràn Trần Cao
Lý Kỳ bộ Lễ sang trao
Ban cho tiết-liệt cờ mao Minh triều
Bấy giờ các tướng một điều:
“Cao không tài cán, giết liều là xong”
Vương càng nghĩ ngợi trong lòng
Thực tình hậu đãi như không chuyện gì
Trần Cao thẹn quá trốn đi
Quan quân bắt được đưa về Đông Quan
Mồng mười tháng một Mậu Thân (1428)
Uống ly rượu độc giã trần mà đi
VMT 26/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:53 PM

129. DẸP HẾT GIẶC MINH – THÁI BÌNH KHỞI TẠO
Bãi binh đã đến hạn kỳ
Giặc Minh chuẩn bị kéo về bên kia
Nhớ khi phụ tử chia lìa
Bao người chết thảm đầm đìa máu loang
Tướng quân có kẻ mới bàn
Hay là giết quách cưu mang làm gì?
Vương rằng: « Xin chớ sân si
Phục thù bản tánh thường chi của người
Giặc Minh nay đã hàng rồi
Chỉ vì thỏa giận miệng đời cười chê
Hãy vì đất nước sơn khê
Hãy vì mấy vạn phu thê tác thành
Hãy vì muôn vạn đầu xanh
Tránh đi cái họa chiến tranh lâu dài
Lưu truyền thiên cổ nào phai
Tấc lòng hào hiệp, đức tài nghĩa quân »
Rồi cho xếp đặt mấy phần
Mã Kỳ, Phương Chính năm trăm chiếc thuyền
Mã Anh hai vạn binh hiền
Đã từng bị bắt trận tiền ngày nao
Sơn Thọ, Hoàng Phúc được giao
Lục quân, lương thảo, khí đồ, binh trang
Vương Thông tề chỉnh lối hàng
Bộ binh mấy vạn theo đàng mà đi
Đích thân Lê Lợi dõi trì
Không còn bóng giặc mới thì trở lui
Mậu Thân xuân đã đến rồi
Trần Cao nay đã là người thiên cung
Bèn cho sứ giả liên thông
Báo rằng ngài ấy đã không giữ mình
Tuyên Tông họp cả triều Minh
Các quan đều muốn lập tình bang giao
Bèn ban tiết liệt cờ mao
Quốc vương sắc chỉ cho trào An Nam
Nước nhà nay đã bình an
Vương sai Nguyễn Trãi tuyên ban cáo thành
Từ nay Ngài đã chính danh
Là vua một nước thái bình ngàn năm
VMT 26/09/2017 (còn nữa…)

VỀ MIỀN TRUNG

03-11-2017, 07:54 PM

130. CÁO BÌNH NGÔ
Thay trời hành hóa trăm dân
Thượng hoàng loan chiếu xa gần lắng nghe:
“Yên dân nhân nghĩa là lề
Nghĩa quân điếu phạt diệt tề trừ gian
Nước ta từ thuở Văn Lang
Một nền văn hiến rỡ ràng đã lâu
Núi sông bờ cõi cách nhau
Bắc Nam phong tục muôn màu khác xa
Triệu, Đinh rồi Lý, Trần ta
Xây nền độc lập thực là oai nghiêm
Hán, Đường rồi đến Tống, Nguyên
Xứ Tàu hùng cứ hai bên khác vùng
Tuy rằng mạnh yếu đã từng
Kể ra hào kiệt, anh hùng nhiều thay
Lưu Cung thất bại đã tày
Đến như Triệu Tiết cũng rày thân vong
Toa Đô – Hàm Tử chịu gông
Mã Nhi – Sông Bạch máu hồng đã loang
Chuyện xưa xem xét rõ ràng
Tích còn lưu đó một trang sử nhà
Họ Hồ chính sự phiền hà
Lòng dân oán hận, nước nhà lầm than
Giặc Minh dấy họa hung tàn
Bọn gian bán nước giàu sang phận mình
Dân đen chịu đủ nhục hình
Đầu rơi, máu chảy, nướng mình lửa than
Dối trời kế sẵn muôn ngàn
Hai mươi năm kết nghiệt oan chất đầy
Một nền nhân nghĩa bại thay
Sưu cao thuế nặng vét tày núi sông
Thương người mò ngọc giữa dòng
Ngán thay cá mập, thuồng luồng nuốt ngang
Khốn người đãi cát tìm vàng
Rừng sâu nước độc võ vàng bệnh đeo
Dò chim, lưới trải khắp đèo
Bẫy hươu, cạm đặt cheo leo đầu nguồn
Hại luôn cây cỏ côn trùng
Nhóc nheo góa bụa khốn cùng chẳng tha
Bao thằng nanh vuốt dương ra
Mỡ màng ngập cổ thân đà còn tham
Xây nhà, đắp đất, khai hoang
Sức nào phục dịch lũ quan hại người
Phu phen nặng tựa núi đồi
Cửi canh tan tác một thời còn đâu
Trúc Nam chẻ quyển mà xâu
Không ghi hết tội lũ Tàu ác ôn
Biển Đông dẫu múc cạn nguồn
Cũng không rửa sạch được luồng máu tanh
Lẽ nào trời đất dung tình
Làm sao bách chúng khom mình chịu oan
Ta đây dấy nghĩa núi Lam
Chọn nơi hoang dã trú quân chờ thời
Đại thù không đội chung trời
Căm bè hại nước một đời tử sinh
Mười năm nhức óc đau mình
Nằm gai nếm mật lao linh mấy mùa
Binh thư đã đạt thượng thừa
Thay ngôi nhẽ ấy hơn thua ngẫm hoài
Băn khoăn trằn trọc canh dài
Một niềm vì nước không phai tấc lòng
Phất cờ lấy lại non sông
Là khi đối mặt thù trong giặc ngoài
Tuấn kiệt hiếm tựa sao mai
Mùa thu lá rụng nhân tài về đâu
Không người giúp đỡ canh thâu
Lấy ai bàn bạc dãi dầu khó khăn
Trời Đông chí hướng giang san
Cầu hiền khắp cõi, bậc sàn chờ đây
Trông người mờ mịt trùng vây
Dốc lòng ta phải cứu ngay lấy mình
Phần lo vận nước điêu linh
Phần căm lũ giặc tung hoành nhiễu nhương
Linh Sơn mấy tháng tuyệt lương
Lúc về Khôi Sách quân dường còn trăm
Trời giao sứ mệnh ngàn năm
Đành thôi khắc phục gian nan gánh gồng
Nhân dân bốn cõi một lòng
Dựng lên cần trúc cờ hồng tung bay
Tướng binh ruột thịt chung tay
Nước sông hòa rượu chén này uống chung
Xuất quân lấy yếu địch hùng
Chọn đường mai phục ít công với nhiều
Bởi đem nhân nghĩa, tình yêu
Để thay cường bạo, thắng điều tàn hung
Bồ Đằng sét giật sấm rung
Trà Lân trúc chẻ bụi rần tro bay
Quân ta càng đánh càng hay
Thanh danh sĩ khí cao dày hơn lên
Trần Trí, Sơn Thọ mất hồn
Lý An, Phương Chính trốn luôn một lèo
Quân ta thừa thắng đuổi theo
Kinh đô đất cũ thu về Tây – Đông
Ninh Kiều máu chảy tanh sông
Xác phơi Tụy Động đầy đồng mãi dơ
Lấy đầu Trần Hiệp tế cờ
Tấm thân Lý Lượng bơ vơ không hồn
Vương Thông gỡ thế lửa dồn
Mã Anh cứu trận, càng nôn nóng liều
Giặc kia thúc thủ sắp tiêu
Trí cùng lực kiệt sớm chiều mạng vong
Ta đây mưu phạt tâm công
Định thôi chiến sự, có lòng bãi binh
Tưởng đâu chúng đã hối mình
Ai hay mưu tính đoạn tình gây oan
Nhất thời tâm địa sài lang
Tham danh phút chốc thế gian chê cười
Tuyên Tông binh động chưa thôi
Thạnh, Thăng chữa cháy dầu hôi chế vào
Đinh Mùi tháng chín hanh hao
Thăng đưa binh lực ào ào Khâu Ôn
Tháng mười Mộc Thạnh quân dồn
Vân Nam ngõ ấy đã luồn tiến công
Ta điều binh mũi tiên phong
Lại cho tướng giỏi chặn phòng quân lương
Chi Lăng họ Liễu cùng đường
Mã Yên chốn ấy một gươm cụt đầu
Lương Minh chẳng khác gì đâu
Hăm lăm tháng chín rơi đầu chết đi
Thượng thư Lý Khánh tu mi
Kế cùng tự vẫn sợ vì nhục thân
Thuận đà kiếm lộng ba quân
Bí đường giặc phải đưa lưng chịu đòn
Nghĩa quân bốn mặt vây dồn
Hẹn rằm tháng tới diệt luôn giặc này
Kén dùng dũng sĩ tài hay
Trung quân chọn những tôi ngay giúp mình
Gươm mài đá phải nhẵn tinh
Chiến voi đã sẵn sóng kình nào ngăn
Đánh cho giặc phải vỡ tan
Đánh cho quân giặc bàng hoàng mới thôi
Gió to thổi sạch lá rồi
Thọc vào tổ kiến như thời chữa đê
Thôi Tụ đầu cúi gối lê
Thượng thư Hoàng Phúc trói rê xin hàng
Xác người chất phủ Lạng Giang
Máu hồng đỏ nước Bình Than bấy chày
Sắc phong vân đổi, ghê thay !
Trời trăng ảm đạm nỗi này thấu chăng
Mộc Thạnh nghe chuyện Liễu Thăng
Tiêu hồn mất vía thoát thân chạy dài
Lãnh Câu tiếng khóc bi ai
Dòng sông đặc máu còn hoài mùi tanh
Cỏ hoa Đan Xá tan tành
Xác thây quân giặc xây thành núi cao
Viện binh hai đạo ngã nhào
Giặc Minh khốn đốn ào ào xin thua
Hàng binh bắt đã mấy mùa
Cúi đầu khẩn khoản xin chừa mạng cho
Ta đây nghĩ đến cơ đồ
Lấy uy Thần Vũ mà lo mọi đường
Mã Kỳ, Phương Chính viễn dương
Năm trăm thuyền lớn mà dường còn say
Vương Thông, Hoàng Phúc ngựa đầy
Trở về cố quốc hồn bay mất rồi
Giặc vì tham sống giữa đời
Thực lòng hòa hiếu giữ lời rút quân
Ta vì nghiệp cả nhân dân
Nghỉ ngơi dưỡng sức muôn phần là hơn
Diệu kỳ chiến lược chu toàn
Ngẫm trong trời đất một đàng xưa nay
Vững bền xã tắc từ đây
Càn khôn tăm tối giờ này sáng trong
Vầng dương đã rạng ánh hồng
Ngàn năm vết nhục đã thông sạch làu
Thái bình muôn thuở vàng thau
Tổ tông phù hộ nhiệm mầu linh thiêng
Tưng bừng chiến thắng mọi miền
Ngàn năm công trạng nhãn tiền liệt oanh
Bốn phương biển rộng thanh bình
Xa gần bá cáo loan tin vui mừng”

VMT 27/09/2017 (còn nữa…)
*Bài chuyển thể dựa theo bản dịch của Ngô Tất Tố

Nguyễn Ích Thông

05-11-2017, 08:00 PM

Chú ý; Nguyễn Trãi tham gia nghĩa quân Lam Sơn ngay từ đầu. Xin xem lại mục `119, câu :
" Vương vào gặp hỏi sự tình
Thì ra Nguyễn Trãi hay tin theo về" - lúc đó đã là năm 1420
Thực ra ông có mặt trong 18 người cùng Lê Lợi tham gia hội thề Lũng Nhai(Mùa đông, năm Bính Thân-1416). Đó là:
1. Lê Lai (người Dựng Tú, nay là xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lạc, tỉnh Thanh Hóa).
2. Nguyễn Thận (người Mục Sơn, nay là xã Xuân Bái, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa).
3. Lê Văn An (Người cùng quê với Nguyễn Thận).Mùa đông, năm Bính Thân (1416)
4. Lê Văn Linh (người Hải Lịch, nay thuộc xã Thọ Hải, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa).
5. Trịnh Khả (người Kim Bôi, nay thuộc huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa).
6. Trương Lôi (người Thu Mệnh, sau, ông trở thành gia thần của Lê Lợi. Ông và Vũ Uy là hai người được Lê Lợi sai đi cày ruộng ở xứ Phật Hoàng, động Chiêu Nghi) (1).
7. Lê Liễu (người cùng quê với Lê Lợi) (2)
8. Bùi Quốc Hưng (người Cống Khê, nay thuộc huyện Chương Mỹ, tỉnh Hà Tây)
9. Lê Hiểm (người dân tộc Mường, quê ở thôn Ngọc Châu, hương Lam Sơn, nay thuộc xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lạc, tỉnh Thành Hóa).
11. Vũ Uy (người cùng làng với Trương Lôi).
12. Nguyễn Trãi (tổ tiên người làng Chi Ngại nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Hưng, sau dời về làng Nhị Khê, nay thuộc huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây).
13. Đinh Lễ (người làng Thúy Cối, nay thuộc Lam Sơn, Thanh Hóa).
14. Lưu Nhân Chú (người làng Vạn Yên, nay thuộc huyện Đại Từ, tỉnh Bắc Thái).
15. Lê Bồi người làng Nguyễn Xá, huyện Lương Giang, nay thuộc Thanh Hóa.
16. Nguyễn Lý (người làng Dao Xá, nay thuộc xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa).
17. Đinh Lan (người làng Thúy Cối, cùng quê với Đinh Liệt).
18. Trương Chiến (người làng Thu Mệnh, cùng quê với Trương Lôi) (3).
Tại Hội thề Lũng Nhai , Lê Lợi cùng các bậc hào kiệt thân tín kể trên đã long trọng thề cùng hồn thiêng sông núi rằng:
“Lê Lợi cùng với Lê Lai, xuống đến Trương Chiến, cộng cả thảy 19 người, tuy họ hàng quê quán khác nhau, nhưng nguyện kết tình thân như một tổ, liền cành, phận vinh hiển dẫu có khác nhau, nghĩa vẫn thắm như chung một họ”.
“Quân bằng đảng xâm lấn, vượt cửa quan làm hại, cho nên, Lê Lợi cùng với Lê Lai, xuống đến Trương Chiến, cộng cả thảy 19 người, cùng chung sức chung lòng, giữ cho đất nước được yên, khiến xóm làng được ổn, thề sống chết có nhau, không dám quên lời thề son sắt”.
“Nếu như Lê Lợi cùng với Lê Lai, xuống đến Trương Chiến ai thay lòng đổi dạ, núp bóng quân thù để cầu lợi trước mắt, không bền chí hoặc quên lời thề ước, thì kính xin trời đất và các đấng thần linh, hãy giáng trăm tai ương, khiến bản thân cho tới họ hàng và con cháu đều bi tru diệt, chịu hết mọi hình phạt của trời” .

Nguyễn Ích Thông

09-11-2017, 08:01 PM

Chú ý:
1- Trần Cảnh lên ngôi đặt niên hiệu là Kiến Trung. Khi mất quần thần tôn miếu hiệu là Thái tông.Như vậy khi vua còn sống không gọi theo miếu hiệu mà gọi là Kiến Trung hoàng đế, rồi đến năm 1252 đổi niên hiệu , gọi là Nguyên Phong hoàng đế:
(Xin xem lại câu: "Trần Cảnh lấy hiệu Thái Tông
Phong bà Hoàng hậu tình hồng đẹp sao")
2- Xin xem lại: "Mười năm thắm nghĩa lan đào
Hạ sinh hoàng tử biết bao vui mừng (1233) "
- Lấy vơ năm 1225 đến năm 1233 mới có tám năm thôi chứ thầy? (Nguyễn Ích Thông)

- Năm 1024, Trần Cảnh theo sự sắp xếp của Trần Thủ Độ đã vào cung thân cận bên Lý Chiêu Hoàng. Năm 1033, hai người có con. Vậy nói tình cảm 10 năm thì không có gì là sai cả.(VỀ MIỀN TRUNG)

Xin phép nói thêm với thầy:
Năm 1224(chứ không phải 1024) Trần Cảnh theo sự sắp xếp của Trần Thủ Độ đã vào cung hầu cận bên cạnh Lý Chiêu Hoàng nên lúc đó chưa "thắm nghĩa lan đào" được đâu mà chỉ là phận chúa tôi
Xem thêm Đại Việt sử ký toàn thư:
"...Một hôm, Cảnh lúc ấy mới lên 8 tuổi, phải giữ việc bưng nước rửa, nhân thế vào hầu bên trong. Chiêu Hoàng trông thấy lấy làm ưa, mỗi khi chơi đêm cho gọi Cảnh đến cùng chơi, thấy Cảnh ở chỗ tối thì thân đến trêu chọc, hoặc nắm lấy tóc, hoặc đứng lên bóng. Có một hôm, Cảnh bưng chậu nước hầu, Chiêu Hoàng rửa mặt lấy tay vốc nước té ướt cả mặt Cảnh rồi cười trêu, đến khi Cảnh bưng khăn trầu thì lấy khăn ném cho Cảnh. Cảnh không dám nói gì, về nói ngầm với Thủ Độ. Thủ Độ nói: "Nếu thực như thế thì họ ta thành hoàng tộc hay bị diệt tộc đây?.
Lại một hôm, Chiêu Hoàng lại lấy khăn trầu ném cho Cảnh, Cảnh lạy rồi nói: "Bệ hạ có tha tội cho thần không? Thần xin vâng mệnh". Chiêu Hoàng cười và nói: "Tha tội cho ngươi. Nay ngươi đã biết nói khôn đó". Cảnh lại về nói với Thủ Độ. Thủ Độ sợ việc tiết lộ thì bị giết cả, bấy giờ mới tự đem gia thuộc thân thích vào trong cung cấm"
Theo tôi nên sửa. Nguyễn Ích Thông