"GIỌT MƯA TRÊN LÁ" - BÀI TÂM CA SỐ 4 CỦA PHẠM DUY
(Bài viết Phạm Duy)
Mưa có tự ngàn xưa, từ thuở trái đất mới khai thiên lập địa, nó là món quà của thượng đế ban tặng cho hành tinh địa cầu giúp sự sống phát triển ..
Bản chất của mưa ko vui, ko buồn .. đơn thuần nó chỉ là những giọt nước gội mát tưới tiêu cho dãi nền xanh của hành tinh địa cầu. Một giọt mưa, một trận mưa từ trời buông xuống không là gì cả nhưng tùy theo tâm trạng, điểm rơi cùng hoàn cảnh thực tế .. những hạt ngọc của trời buồn có thể đem lại niềm vui cho những nơi khô hạn lâu, nhà nông vào mùa, sa mạc nắng chan hay những khu TT ô nhiễm vì khói bụi được gột rữa .. nhưng với những cơn mưa lớn, mưa lâu kếp hợp với bão giông từ đại dương đổ vào .. nó lại là nỗi kinh hoàng cho người dân khi đường phố úng ngập, cây đổ mái xiêu, lũ ống, lũ quét cuốn phăng nhiều tài sản, sinh mạng ..
Với những người có tâm hồn nghệ sỹ mưa ko đơn thuần là giọt nước từ vũ trụ ban cho trần thế nó còn là những giọt nước mắt của người dành cho người .. Giới văn nhân thi sỹ nhạc họa cùng nét bút cung đàn tài hoa của mình đã biến những giọt mưa thành những ánh thơ tình, dấu nhạc buồn theo tâm sự, nỗi niềm về tình người, tình yêu, tình vui, tình buồn, tình mơ, tình thực... Biến giọt mưa thành những ngón tay phàm, tay tiên, giọt thánh, giọt ngân ..
Mưa rơi khắp nơi trên mặt đất có thể là núi đồi, đường phố, mái nhà, ruộng đồng .. cho đến tận biên giới xa xôi. Theo tâm trạng, hoàn cảnh của khách tao nhân nghệ sỹ nó biến thành hồi chuông báo tử với từng giọt, từng giọt tí tách rơi từ mái lá xuống thềm lạnh giữa mùa thu như chiếc đồng hồ cát điểm giờ khắc lìa xa dương thế với người đang bệnh nặng Đặng Thế Phong trong Giọt Mưa Thu. Nó gặm nhấm thêm nỗi cô đơn trong đêm dài với lữ khách bơ vơ giữa phố vắng ko biết đi đâu, về đâu ? trong Phố Buồn của Phạm Duy. Nó gợi nỗi nhớ nhà, nhớ bè bạn, người yêu của một anh chiến sỹ ngồi gác một mình trên đồn canh phòng biên giới trong Chiều Mưa Biên Giới của Nguyễn Văn Đông .. đó là những giọt mưa tiêu biểu mang lại nỗi buồn gắn tâm sự cá nhân.
Còn khi giọt mưa biến hóa thành những giọt nước mắt khóc cho đời, cho người, cho thời thế, cho quê hương thân phận với một đất nước đang gánh họa chiến tranh thì sao ? nó biến thành những giọt nước mắt đầm đìa của những bà mẹ khi nghe tin con mình tử trận, những giọt nước mắt uất nghẹn khi người thân, tài sản bị mất do bom rơi, đạn lạc .. Nó là tiếng khóc vui mừng nghèn nghẹn của người thiếu nữ đón chồng về sau cuộc chiến; là tiếng khóc hạnh phúc “oa oa” của đứa bé mới ra đời; là dòng chảy yêu thương của đôi vợ chồng già một đời hy sinh vì nhau .. trong tuyệt phẩm Giọt Mưa Trên Lá của n/s họ Phạm (Bài Kyphan)
“Giọt Mưa Trên Lá” là bài Tâm Ca số 4 trong 10 bài Tâm Ca do nhạc sĩ Phạm Duy phát hành năm 1965. Tâm Ca, theo lời giải thích của tác giả, là cách nhìn vào quê hương, đi nhận diện lại quê hương đang bị tàn phá vì chiến tranh.
“Giọt Mưa Trên Lá” là sự khao khát về một quê hương thanh bình, không còn bị chiến tranh tàn phá. Nó mang đến cho người nghe nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ đau khổ tột cùng đến hồi sinh, hạnh phúc.
“Giọt mưa trên lá, nước mắt mẹ già, lã chã đầm đìa, trên xác con lạnh giá ..”
Nước mắt mẹ già. Mẹ của ai ? Đó là bà mẹ Việt Nam. Nhưng vì sao mẹ phải khóc trên xác con mình ? Chiến tranh, chính chiến tranh là thủ phạm gây ra cảnh máu đổ xương tan và mẹ, nhạt nhòa trong nước mắt, khóc cho những đứa con chưa kịp sống hết kiếp người đã phải chết vội vàng, cho dù nó ở bên nào của hai bờ vĩ tuyến.
Có bao nhiêu đứa con của mẹ đã chết trong cuộc nội chiến này ? Nước mắt mẹ “lã chã đầm đìa” trên xác con vì mẹ đã khóc và khóc thật nhiều tưởng chừng không còn nước mắt để khóc. Nhưng “Giọt Mưa Trên Lá” của Phạm Duy không chỉ là bi kịch của cuộc chiến. Nó còn mang cho người nghe niềm hy vọng.
Giọt mưa trên lá, nước mắt mặn mà, thiếu nữ mừng vì, tan chiến tranh chồng về.
Giọt mưa trên lá, tiếng khóc oa oa, đứa bé chào đời, cho chúng ta nụ cười.
Giọt mưa trên lá, tiếng nói bao la, tóc trắng đậm đà, êm ái ru tình già ..
Còn gì vui hơn khi được gặp lại người thân yêu của mình trở về sau khi chiến tranh chấm dứt. Đó là niềm vui của ngày hòa bình về trên quê hương. Ngày bom đặt ngưng tiếng để yêu thương lên ngôi.
“Giot Mưa Trên lá” là tiếng khóc vui mừng của người thiếu nữ đón chồng về sau cuộc chiến; là tiếng khóc “oa oa” của đứa bé mới ra đời; là tiếng yêu thương của đôi vợ chồng già. Ở đây tác giả đã bao gồm cả tiếng khóc của trẻ thơ và hình ảnh của đôi vợ chồng già, tượng trưng cho chu kỳ sống trọn vẹn của một đời người, trái ngược với hình ảnh mẹ phải khóc con chết non ở đầu ca khúc.
Giọt mưa trên lá, tiếng nói thầm thì. Bóng dáng Phật về, xóa vết thương trần thế.
Giọt mưa trên lá, tiếng nói tinh khôi. Lúc Chúa vào đời, xin đóng đinh vì người.
Giọt mưa trên lá, tiếng khóc chơi vơi. Thế giới lạc loài, chưa thoát ra phận người.
Giọt mưa trên lá, cố gắng nguôi ngoai. Nói với loài người, xin cứ nuôi mộng dài.
Giọt mưa trên lá, bối rối bồi hồi, ráo riết miệt mài. Em biết yêu lần cuối.
Giọt mưa trên lá, bỡ ngỡ xôn xao, cuống quýt dạt dào, anh biết yêu lần đầu ..
Trong tận cùng của đau khổ, người ta thường tìm về tín ngưỡng. Phạm Duy cũng vậy. Ông mang hình ảnh của “Phật về xóa vết thương trần thế” và “Chúa vào đời xin đóng đinh vì người” vào trong giấc mơ thanh bình của mình vì ông tin vào sự hy sinh vị tha và thiêng liêng của đấng cứu rỗi. Hay nói đúng hơn, đó là những chiếc phao hy vọng mong manh để cứu con người ra khỏi biển khổ triền miên.
“Giọt Mưa Trên Lá” giờ đây không còn là “nước mắt mẹ già” khóc trên xác con mà là những cảm giác “bối rối bồi hồi” hay “cuốn quýt dạt dào” trong tình yêu thương dành cho tuổi trẻ.
Điều thú vị là bài hát bắt đầu bằng hình ảnh của người mẹ khóc “lã chã đầm đìa” bên xác con và kết thúc bằng tâm trạng “bỡ ngỡ xôn xao” khi anh “biết yêu lần đầu”. Nó cho thấy giá trị lạc quan của “Giọt Mưa Trên Là” cũng gống như những ca khúc khác trong 10 bài Tâm Ca của Phạm Duy.
Giọt Mưa Trên Lá, như tên gọi của nó, là những cung bậc của âm thanh để mang người nghe đến với giấc mơ thanh bình của tác giả. Vì vậy, muốn cảm hết nét độc đáo của ca khúc này, người ta đôi khi cần phải nghe và nghe nhiều lần. Bài hát được viết bằng nhịp ¾ với một tiết tấu êm êm như lời kinh cầu nguyện. Đôi khi là tiếng nức nở, nghẹn ngào; đôi khi lại thăng hoa thành lời yêu thương, tình tự.
Trước năm 1975, nhiều ca sĩ tên tuổi đã hát bài hát này. Người ta thấy có Ban Thăng Long, ban Tiếng Tơ Đồng, rồi cô Thái Thanh, cô Mai Hương đều có ghi âm. Ca sĩ Hà Thanh cũng có ghi âm bài hát này trong một chương trình nhạc băng của trung tâm Tú Quỳnh do nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương thực hiện, cuốn số 5. Và dĩ nhiên không thể không kể đến giọng hát của chính tác giả. Nhạc sĩ Phạm Duy đã trình diễn và cho ghi âm ca khúc này trong chuyến lưu diễn của ông trên đất Hoa Kỳ vào thập niên 60s. Bài hát cũng đã được ca nhạc sĩ Steve Addiss chuyển Anh Ngữ và được hãng dĩa Sóng Nhạc cho ghi âm vào mặt dĩa nhựa 45 vòng. “Giọt Mưa Trên Lá” vẫn còn được các thế hệ sau này trong nước cũng như tại hải ngoại hát và công chúng vẫn đón nhận bằng tất cả sự yêu quý.
Đã hơn 40 năm kể từ ngày cuộc nội chiến Việt Nam chấm dứt. “Giọt Mưa Trên Lá”, bài hát nói về giấc mơ thanh bình trên quê hương, tưởng đã lỗi thời nhưng vẫn còn được ưa chuộng. Nó đã ra khỏi giới hạn của một ca khúc phản chiến để trở thành thông điệp cho lòng yêu thương tình người. “Giọt Mưa Trên Lá” xứng đáng là ca khúc tiêu biểu cho tình yêu và hy vọng. (Vanchus, ngày 17 tháng 7 năm 2016)
Giọt mưa trên lá nước mắt mẹ già
Lã chã đầm đìa trên xác con lạnh giá.
Giọt mưa trên lá nước mắt mặn mà
Thiếu nữ mừng vì tan chiến tranh chồng về
Giọt mưa trên lá tiếng khóc oa oa
Đứa bé chào đời cho chúng ta nụ cười
Giọt mưa trên lá tiếng nói bao la
Tóc trắng đậm đà êm ái ru tình già.
Giọt mưa trên lá tiếng nói thầm thì
Bóng dáng Phật về xoa vết thương trần thế
Giọt mưa trên lá tiếng nói tinh khôi
Lúc Chúa vào đời xin đóng đanh vì người
Giọt mưa trên lá tiếng khóc chơi vơi
Thế giới lạc loài chưa thoát ra phận người
Giọt mưa trên lá cố gắng nguôi ngoai
Nói với loài người: Xin cứ nuôi mộng dài.
Giọt mưa trên lá bối rối, bồi hồi,
Ráo riết, miệt mài, em (anh) biết yêu lần cuối.
Giọt mưa trên lá bỡ ngỡ, xôn xao,
Cuống quít, dạt dào, anh (em) biết yêu lần đầu
Giọt mưa trên lá thấp thoáng, bơ vơ
Khép nép, đợi chờ, xa cách nhau vài giờ
Giọt mưa trên lá dĩ vãng xa xôi
Sớm tối bùi ngùi, xa cách nhau một đời ..
Trước năm 1975 bài Tâm ca số 4 Giọt Mưa Trên lá hay được các nhóm Du Ca, Hướng đạo, Gia đình phật tử, hội văn nghệ SV các trường ĐH ở miền nam .. hát , múa trong các sinh hoạt tập thể. Ca khúc được dịch sang tiếng Anh có tựa “Rainbow Quest” cuối thập niên 60 do ca sỹ người Mỹ Steve Addiss chuyển thể và tựa khác The Rain on the Leaves (phiên bản do ca sỹ Dalena dịch, hát)
Giới thiệu ca khúc Valse nổi tiếng quen thuộc, sáng tác năm 1965 bài tâm ca số 4 “GIỌT MƯA TRÊN LÁ” của n/s tiền chiến tài danh Phạm Duy. Mời các bạn cùng nghe lại một trong những bài tâm ca hay và nổi tiếng nhất của nhạc sỹ để hoài nhớ về những kỉ niệm cũ, cùng tiếc nhớ về n/s bậc thầy Phạm Duy ..
Giọt Mưa Trên Lá (Phạm Duy)- Phạm Duy & Rainbow Quest 1966
+ YouTube Video
 |
Trả lời với trích dẫn