Vườn cây hoa thi hữu

[buixuanphuong09]

LỜI ĐẦU TÂM SỰ

Tuổi tôi, sức tôi ở thời điểm này chẳng còn gì để lựa chọn, làm gì có được niềm vui thì làm. Tôi yêu cây cỏ, đam mê tìm hoa, được Vi Thông và bạn đọc TH cổ vũ đã đăng được 867 bài. Vì cái tật hay suy diễn, nỗi mặc cảm cứ mãi nặng nề, để rồi bột phát đăng lên bài thơ vĩnh biệt và rời xa TH. Xa TH, lòng tôi luôn trống vắng, vùi đầu vào mộng tìm Hoa ở Blog cá nhân...Nơi đây tôi đã tìm được một niềm vui thầm lặng: Blog cũ của tôi lập hơn hai năm (2010-2012), chỉ có hơn 1.000 lượt đọc. Bloger mới lập trong vòng 5 tháng đã có 13634 số lần xem trang, có ngày lên tới 232 lượt đọc, lượng truy cập toàn cầu. Tôi đã post trọn Bộ sưu tập Lan 1102 loài và Sưu tập hoa với 1107 loài, và qua blog trên mạng ảo cũng gặp được những cơ duyên.... Tôi cũng đã thiết lập ở ĐV hai Topic: "Vườn cây ĐV II", đăng song song với Blog cá nhân, "Vườn cây ĐV I", đăng Sưu tập chỉnh sửa lại từ đầu. Shiroi đã viết: "HOA là một kiến thức quý báu cho tất cả mọi người dù ở lứa tuổi nào. Nên chính vì vậy, các topics Hoa của bác là những tài liệu không thể thiếu được ở ĐV".Admin Ý Nhi đã viết: "Cháu luôn trân trọng các trang sưu tầm Hoa của bác, cháu sẽ luôn xem tâm huyết của bác như tâm huyết của chính mình mà gìn giữ cẩn thận tại ĐV này."
Nhưng... , dù đi đâu, ở đâu, trái tim này vẫn gửi trọn nơi TH, luôn cháy lòng một nỗi nhớ diết da, chỉ mong sao chóng tìm được cơ duyên để trở về. Và giờ đây tôi đã trở về, lại được biết tình cảm VT đối với tôi vẫn như xưa, các cô em gái Thi Lan, Mái Mơ, Thu Giang và các bạn thơ đón tiếp tôi chân tình, mọi mặc cảm nặng nề đã tiêu tan, chỉ còn lại một chân tình tha thiết với mái ấm này. Bắc Hợp nói đúng: Chuồn chuồn được mấy tí hơi, nếu cứ dàn ra thì... Sức tôi chẳng còn được bao nhiêu, đành phụ tình nơi khác, dồn tâm huyết cho cái nơi tình sâu nghĩa nặng này.
Tôi có tâm nguyện muốn thực hiện một Bộ sưu tập cây cỏ hoàn chỉnh vào khoảng 1.500 loài. Topic Sưu tập hoa sẽ tiếp tục đăng những cây của Bộ chưa sưu tập, Topic này sẽ rà soát chỉnh sửa lại "Định hướng sưu tập" từ bài 271, theo hệ thống APGIII, sửa lại các bài cũ, tìm thêm các loài cây mới của Bộ mà trước đây chưa tìm được. Tôi đã thực hiện phần này ở ĐV, đã tìm thêm được nhiều cây mới mà trước đây vì trình độ kém chưa tìm được, nay xin mang cả về TH. Còn ở ĐV, nếu còn sức sẽ tiếp tục, nếu yếu sức thì đành chịu lỗi. Cũng qua quá trình tìm Hoa tôi đã đọc được một bản lưu trữ trang Sưu tập này của mạng TH, nó được giữ nguyên vẹn, chỉ khác là các đường link thay cho ảnh. Điều này đã động viên tôi rất nhiều.
Những cây cũ sẽ sửa ở trang Sưu tập
Những cây tìm mới sẽ đăng ở đây.
Sẽ có bản tổng hợp từng Bộ, chỉ rõ từng số Bài để bạn đọc dễ theo rõi.


Ngày 25.5.2013

[buixuanphuong09]

ĐỊNH HƯỚNG SƯU TẬP

Sưu tập theo hướng tiến hoá của Hệ thống phân loại, cụ thể là Hệ thống APG III (2009), gồm
12 Nhánh, phân thành60 bộ và 7 họ không bộ.

NHÁNH 1-ANGIOSPERMAE

Gồm bốn Bộ

1-Bộ Amborellales (Đã sửa lại Bài 271- Amborella trichopoda)

2- Bộ Súng Nymphaeales (Đã sửa lại Bài 272 - Súng lam - Nymphaea stellata)
(Các bài cũ tôi chỉ sửa lại, vẫn giữ nguyên số thứ tự của SƯU TẬP, các bài mới đánh số thứ tự theo hệ liên tiếp)
***
1.016- SÚNG TRẮNG



SÚNG TRẮNG

Cây thảo thuỷ sinh thân rễ thuôn
Lá to, xanh đậm, bóng mặt trên
Hoa lớn, màu trắng hay hồng nhạt
Làm thuốc, làm rau khắp Việt Nam.

BXP

Sưu tập

Súng trắng tên khoa học Nymphaea lotus(Nymphaea pubescens), chi Nymphaea, họ Nymphaeaceae (Súng),bộ Nymphaeales (Súng)

Mô tả: Cây thảo thuỷ sinh có thân rễ thuôn. Lá có phiến rộng 15-35cm, xanh đậm và bóng ở mặt trên, đầy lông mịn nâu ở mặt dưới; cuống có 2 bông to. Hoa lớn, màu trắng hay hồng, nở vào buổi sáng; lá đài 4, xanh, cánh hoa 10-15; nhị đến 100 màu vàng có bao phấn dài hơn chỉ nhị; bầu có 13 - 15 ô.
Nơi mọc:Loài phân bố ở Ấn Độ và các vùng nóng, cây mọc rất phổ biến nơi ruộng nước, hồ ao nước nông, nhiều bùn khắp nước ta.
Công dụng: Cuống lá dùng ăn như rau, cũng dùng làm thuốc.

[buixuanphuong09]

1.017- SÚNG ĐỎ




SÚNG ĐỎ

Thân rễ trong bùn, lá ngoi mặt nước
Phiến gần ròn, mép lượn sóng, gốc tim
Hoa lớn, hồng đậm, cánh dài thuôn
Vì hoa đẹp nên trồng làm cảnh.

BXP

Sưu tập

Súng đỏ tên khoa học Nymphaea rubra, chi Nymphaea, họ Nymphaeaceae (Súng),bộ Nymphaeales (Súng)

Mô tả: Cây có thân rễ bò dài trong bùn. Lá to nổi trên mặt nước, dạng gần tròn, gốc hình tim, mép lượn sóng, màu lục, mặt dưới màu tía. Cuống lá dài. Hoa lớn màu hồng đậm, cánh hoa dài thuôn, mềm xếp nhiều vòng đều. Nụ hoa đẹp, hoa chóng tàn.. nhị nhiều. Quả 15 - 18 ô, hạt nhiều.
Nơi mọc: Nguồn gốcẤn Độ, ở Việt Nam: Rộng khắp
Công dụng: Cây đẹp, trồng làm cảnh. Cần không gian rộng, nước lặng và bón phân định kỳ để phát triển. Nhân giống từ hạt và tách bụi.

[buixuanphuong09]

1.018- SÚNGVUÔNG





SÚNGVUÔNG

Súng vuông em lá hình móng ngựa
Vốn là loài nhỏ nhất của chi
Đất Việt nhà em mới vu quy
Rễ làm thuốc và còn chế rượu.

BXP

Sưu tập

Súng vuông, Súng chỉ - Nymphaea tetragona, chi Nymphaea, họ Nymphaeaceae (Súng),bộ Nymphaeales (Súng)

Mô tả: Cây thảo thuỷ sinh, nhỏ nhất trong các loài súng, củ đen, đứng. Lá hình móng ngựa, nguyên, dài 5-12cm, rộng 3,5-9cm, xanh ở mặt trên, đo đỏ ở mặt dưới. Hoa rộng 3-5cm, 4-11 đài xanh, cánh hoa 8-15 phiến màu trắng, nhị cỡ 40; hoa nở về xế trưa.
Hoa tháng 4.
Nơi mọc:Loài của Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Nga, Hoa Kỳ, Ấn Độ. Ta có nhập trồng ở Đà Lạt và Cần Thơ.
Công dụng: Rễ củ ăn được và có thể chế rượu.Thân, rễ, củ phơi hay sấy khô của cây củ súng nhỏ Nymphaea stellata nhiều người và nhiều nơi vẫn dùng vị này với tên khiếm thực.

[buixuanphuong09]

1.019-SÚNG NIA





SÚNG NIA

Em Súng nia, Vic-to chi họ
Vốn gốc quê Nam Mỹ xa miền
Hoa em nửa mét đẹp bền
Lá em ba mét người lên chẳng chìm.

BXP

Sưu tập

Súng nia, Nong tằm, Sen Amazone - Victoria amazonica hay Victoria regia, chiVictoria, họ Nymphaeaceae (Súng),bộ Nymphaeales (Súng)

Mô tả: Súng nia, còn gọi là Sen Amazon. Là loài cây có lá to nhất trên thế giới (đường kính 2-3m), ra hoa vào tháng 8, hoa thường nở về đêm & chỉ nở trong 2 ngày. Chúng thường nhốt một loài bọ trong hoa để thụ phấn.
Sau khi nở, những bông hoa súng có màu trắng trong đêm đầu tiên và chuyển sang màu hồng trong đêm thứ hai. Khi một con côn trùng lọt vào hoa súng để tìm mật, ngay lập tức các cánh hoa khép lại để nhốt nó bên trong khoảng 24 giờ. Sau khi cảnh hoa mở ra, bọ có cơ hội thoát thân với hàng triệu hạt phấn trên cơ thể. Nó sẽ bay tới các bông hoa khác để thực hiện công việc thụ phấn.
Nơi mọc:sống phổ biến ở khu vực sông Amazon thuộc Nam Mỹ. Ở Miền Nam nước ta cũng đã có loại súng này.

[buixuanphuong09]

1.020-KHIẾM THỰC



Hạt khiếm thực
KHIẾM THỰC

Lá hình tròn, nổi trên mặt nước
Cành một hoa, sáng nở chiều tàn
Em mang mầu tím thủy chung
Dẫu đời ngắn ngủi, xin đừng quên em.

BXP

Sưu tập

Khiếm thực tên khoa họcEuryale ferox, chi Euryale, họ Nymphaeaceae (Súng),bộ Nymphaeales (Súng)

Mô tả: Là một loại cây mọc ở đầm ao, sống hàng năm, lá hình tròn rộng, nổi trên mặt nước, mặt trên màu xanh, mặt dưới màu tím. Mùa hạ, cành mang hoa trồi lên trên mặt nước, đầu cành có một hoa sáng nở chiều héo. Quả hình cầu, là chất xốp màu tím hồng bẩn, mặt ngoài có gai, đỉnh còn đài sót lại, hạt chắc, hình cầu, màu đen.
Nơi mọc:Hiện chưa thấy trồng ở Việt Nam. Tại Trung Quốc, cây được trồng ở ao đầm, có ở nhiều tỉnh, đặc biệt là các tỉnh giáp biên giới Việt Nam như Quảng Đông, Quảng Tây và Vân Nam.
Công dụng: Ngoài công dụng làm thức ăn, trong Đông y khiếm thực được coi là một vị thuốc bổ, làm săn (thu liễm), có tác dụng trấn tĩnh, dùng trong các bệnh đau nhức dây thần kinh, tê thấp, đau lưng, đau đầu gối. Còn có tác dụng chữa di tinh, tiểu nhiều, phụ nữ khí hư bạch đới.

[buixuanphuong09]

3-bộ Austrobaileyales Mộc lan dây
Họ Schisandraceae (họ Ngũ vị tử)
(Đã sửa lại Bài 273 - Ngũ vị tử Bắc - Schisandra chinensis)
(Đã sửa lại Bài 274 - Cây đại hồi - Illicium verum)

1.021- NGŨ VỊ TỬ NAM


NGŨ VỊ TỬ NAM

Cây leo, thân nhẵn, dài, không lông
Lá mọc so le, mép có răng
Hoa đơn tính, cuống dài, vàng nhạt
Suy nhược, liệt dương lấy quả dùng...

BXP

Sưu tập

Ngũ vị tử nam - Kadsura longipedunculata, chi Kadsura, Họ Schisandraceae Ngũ vị tử, bộ Austrobaileyales Mộc lan dây.

Mô tả:Cây leo thường xanh, thân nhẵn không lông. Lá đơn, mọc so le, đầu nhọn, mép răng thưa, cứng, dai, mặt trên màu lục xám, mặt dưới màu trắng sáng, có chấm vàng. Hoa đơn tính, mọc ở nách lá; cuống hoa dài. Bao hoa 8-17 bản hình chuỳ tròn, màu trắng và vàng nhạt. Trong hoa đực, nhị họp lại thành hình cầu; trong hoa cái, các lá noãn rời dính trên một trục hoa ngắn thành hình đầu. Quả kép hình cầu tròn gồm nhiều quả thịt nom giống quả Na, khi chín màu vàng phớt hồng.
Hoa nở vào mùa thu.
Nơi mọc:Loài của Nhật Bản, Trung Quốc và Bắc Việt Nam. Cây mọc hoang ở rừng, leo lên các cây to.
Công dụng:Quả làm thuốc trị suy nhược và liệt dương. Hạt được dùng thay vị Ngũ vị, do đó mà có tên trên.

[buixuanphuong09]

4-Bộ Chloranthales Hoa sói

Là một bộ chỉ chứa mỗi Họ Hoa sói, thuộc về số các thực vật hạt kín cổ nhất, lần đầu tiên xuất hiện vào khoảng đầu kỷ Phấn Trắng, khoảng 125 triệu năm trước.
Đã sửa lại Bài 274 - Hoa sói - Chloranthus Inconspicuus (Chloranthus spicatus),

1.022- SÓI RỪNG

SÓI RỪNG

Phiến xoan, mép có gai răng
Hoa trắng, quả đỏ, mọc hoang núi đồi
Thu sang hoa nở sáng ngời
Em về chữa bệnh được người yêu thương.

BXP

Sưu tập

Sói rừng, Sói nhẵn - Sarcandra glabra, chi Sarcandra, Họ Hoa sói Chloranthaceae, Bộ Chloranthales Hoa sói

Mô tả: Cây nhỏ; nhánh tròn, không lông. Lá mọc đối, có phiến dài xoan bầu dục, đầu nhọn, mép có răng nhọn, gân phụ 5 cặp; cuống ngắn. Bông kép, ít nhánh, nhánh ngắn; hoa nhỏ, màu trắng, không cuống; nhị 1. Quả nhỏ, đỏ gạch, mọng, gần tròn.
Hoa tháng 6-7, quả tháng 8-9.
Nơi mọc: tại Việt Nam cây có thể tìm thấy ở các khu vực Lạng Sơn, Bắc Thái, Hoà Bình, Hà Tây đến Kon Tum, Lâm Ðồng, mọc hoang ở những vùng núi đất, bìa rừng và ven đồi ẩm.
Công dụng: Trong dân gian, rễ cây được ngâm rượu, uống chữa đau tức ngực. Lá được sắc uống trị bệnh lao, hoặc giã đắp chữa rắn cắn, ngâm rượu xoa bóp chữa vết thương, mụn nhọt, phong thấp, đau nhức xương.

[buixuanphuong09]

1.023- SÓI ĐỨNG




SÓI ĐỨNG

Phiến lá bầu dục, màu lục tươi
Mép răng nằm, cuống tím, dài dài
Mẫu ba, bông kép, mầu ngà trắng
Vị thuốc toàn cây trị bệnh hay.

BXP

Sưu tập

Sói đứng - Chloranthus erectus, chi Chloranthus Các loài hoa sói, Họ Hoa sói Chloranthaceae, bộ Chloranthales Hoa sói

Mô tả: Cây thảo, lá có phiến bầu dục, không lông, màu lục tươi, gân phụ 5-7 cặp, mép có răng nằm; cuống dài 1-1,5cm, màu tim tím. Bông kép ở ngọn; lá bắc màu ngà, có 3 thuỳ, hoa 3; nhị 3; bầu ở nách lá bắc. Quả hạch trắng; hạt nhỏ.
Ra hoa quanh năm.
Nơi mọc:Ở nước ta, cây mọc ở nhiều nơi, khắp 3 miền.
Công dụng: Toàn cây trị cảm mạo, sản hậu lưu huyết, điên giản, đòn ngã đao chém bị thương, phong thấp tê liệt, viêm khớp xương, sưng amygdal, gãy xương.

Tôi không đủ sức lấy lại đường linh ảnh nhỏ, chỉ nguyên một việc gõ lại hai cái IMAG của gần 2000 đường link ảnh cũng đủ toát mồ hôi rồi, đành tạm chấp nhận ảnh to vậy.

[buixuanphuong09]

1.024- SÓI NHẬT

SÓI NHẬT

Lá em bốn cái mọc vòng
Hoa em trắng muốt, thơm hơn sói nhà
Gửi anh muôn vạn thiết tha
Gói tình em...một chút quà duyên quê.

BXP

Sưu tập

Sói Nhật - Chloranthus japonicus, chi Chloranthus Các loài hoa sói, Họ Hoa sói Chloranthaceae, bộ Chloranthales Hoa sói

Mô tả: Cây thảo mọc hằng năm cao đến 50cm, không phân nhánh. Lá thường gồm 4 cái mọc vòng; phiến lá không lông, mép có răng nhỏ và nhọn. Cụm hoa hình bông đứng ở ngọn thân gồm nhiều hoa màu vàng rất thơm. Hoa trần, nhị 3 thùy đới rất cao; bầu 1 ô chứa 1 noãn treo, vòi nhụy 1 ngắn. Quả hạch cứng, nhỏ, hình quả lê.
Nơi mọc:Ở nước ta có gặp tại rừng Kon Tum, Lâm Đồng.
Công dụng: Thân rễ của cây được dùng làm thuốc trị lao thương, đau nhức lưng gối, đòn ngã tổn thương, cảm mạo, bạch đới, mụn nhọt