Vườn lan thi hữu

[buixuanphuong09]

LỜI ĐẦU TÂM SỰ

Ở chuyên mục HUÊ VIÊN CÁC tôi đã có Topic "Vườn Lan sưu tập", sưu tập copy của trang Hoa Lan Việt ở Mỹ, nhưng tất cả hình ảnh đã mất tiêu, nhìn vào chỉ còn là những dòng chữ đen xì, chán ngắt. Tôi vẫn mê mẩn với Phong lan, dù nay rất bận vào công việc hoàn thiện Bộ Sưu tập cây cỏ trước ngày 23/6/2014, nhưng tôi vẫn quyết tâm lập topic chuyên đề về Lan, lấy tên là VƯỜN LAN THI HỮU, với mong muốn được đông đảo các bạn thơ tham gia. VƯỜN LAN THI HỮU mang nội dung như STH, nghĩa là gồm đủ bốn phần: Ảnh Lan, thơ Lan, vị trí của Lan trong HTPL và mô tả Lan.
+ Ảnh Lan: Tôi sẽ cố gắng chọn ảnh đẹp, kích cỡ hợp với d/đ.
+ Thơ Lan: Xử dụng tất cả các nguồn thơ cảm tác của TV TH.
+ Vị trí của Lan trong HTPL: Lan thuộc họ Phong lan trong Bộ Măng tây, tôi chỉ ghi ở đầu topic, từng bài chỉ ghi tên khoa học để chỉ chính xác loài Lan ấy.
+ Mô tả Lan: Cố gắng dùng mô tả thật ngắn gọn.
Tôi đã báo cáo và được Hồng Thoại, ĐHVC-TTDĐ nhất trí, hôm nay chính thức ra mắt bạn đọc.
26.3.2014
Bùi Xuân Phượng

HOA PHONG LAN



Phong lan đa dạng sắc mầu

Rất nhiều chủng loại ... năm châu rạng ngời!

Cầu vồng bẩy sắc tươi vui

Trong hoa hòa hợp muôn lời ngợi ca



Vẫn còn Lan chửa thể "già"

Đam mê tìm kiếm dâng hoa cho đời

Nếu người có được niềm vui

Là thêm sức sống cuối đời cho tôi.



Chắt chiu giọt nắng cuối trời

Sức tàn còn thấy rạng ngời ban mai!



***

NÉT RIÊNG LAN !



Thiên nhiên ưu ái phú cho Lan

Nét đẹp kiêu sa giữa núi ngàn

Bẩy sắc cầu vồng tươi rực rỡ

Đắm hồn mặc khách với tao nhân.



***

MÊ LAN !



Mê mẩn đêm ngày giấc mộng Lan

Đã Sưu Lan Việt đến hơn ngàn

Bỗng nhiên hình ảnh đi tiêu cả

Sức kiệt còn mong ...hiến thế nhân....!



BXP 26.3.2014

[buixuanphuong09]

HỌ PHONG LAN

Họ Phong Lan Orchidaceae là một họ thực vật có hoa, thuộc bộ Măng tây - Asparagales, lớp thực vật một lá mầm. Họ Orchideceae là họ lớn thứ hai sau họ Cúc Asteraceae, phân bố khắp nơi trên toàn thế giới. Các loài lan chủ yếu mọc trên cây cao, sống biểu sinh lâu năm. Chúng được gọi chung là phong lan. Bên cạnh đó cũng có các loài mọc trong đất, tức là địa lan và có một số loài mọc trên đá tức thạch lan. Vườn thực vật hoàng gia Kew liệt kê 880 chi và 22.000 loài được chấp nhận, phân ra các phân họ sau:
1- Phân họ Giả lan Apostasioideae
2- Phân họ Va ni Vanilloideae):
3- Phân họ Lan hài Cypripedioideae
4- Phân họ Lan biểu sinh Epidendroideae
5- Phân họ Lan Orchidoideae
(Tôi chỉ sưu tập riêng ba Phân họ đầu, còn hai Phân họ sau dồn lại chung là Phong Lan)

Họ Phong Lan rất đa dạng về chủng loại, người ta phải phân loại chi tiết thành: phân họ, tông, phân tông, liên chi, chi, loài. Số lượng loài lan cao gấp 4 lần số lượng loài động vật có vú hay hơn 2 lần số lượng loài chim. Nó chiếm khoảng 6–11% số lượng loài thực vật có hoa. Hàng năm lại có khoảng 800 loài lan mới được bổ sung thêm, nên ngày nay ước tính có khoảng 995 chi - 25.000 loài.
Hoa lan được người tiêu dùng ưa chuộng vì vẻ đẹp đặc sắc và các hình thức đa dạng của chúng. Cũng giống như cây lan, hoa lan hầu như có tất cả các màu trong cầu vồng và những kết hợp của các màu đó. Hoa lan nhỏ nhất chỉ bằng hạt gạo trong khi hoa lan lớn nhất có đường kính khoảng 1 m. Đa số các loại hoa lan được bán rộng rãi trên thị trường thường không có hương thơm nhưng trong tự nhiên có rất nhiều loại hoa lan có mùi thơm đặc trưng.

[maimo]

Nhiệt liệt ủng hộ Huynh BXP mở mục VƯỜN LAN THI HỮU Muội sẽ cố gắng chia sẻ với khả năng của mình

Maimo

[buixuanphuong09]

Phân họ Giả lan hay phân họ Cổ lan - Apostasioideae

Các loài Giả lan có những đặc trưng dường như là nguyên thủy trong họ Lan, và chỉ với 2 chi là Neuwiedia và Apostasia với tổng cộng khoảng 16 loài giả lan. Cả hai chi này đều là các nhóm đơn ngành. Chi Neuwiedia có 3 bao phấn sinh sản, ở xa trục (= đối mặt ra xa khỏi thân cây), trong khi chi Apostasia có 2 bao phấn sinh sản xa trục và có hoặc không có một nhị lép (= nhị vô sinh) dạng sợi nhỏ.
Các đặc trưng nguyên thủy này làm cho chúng, theo một số tác giả, không phải là lan thật sự mà là tổ tiên của lan hiện đại.
GIẢ LAN

Em dòng dõi Giả lan phân họ
Ở Việt Nam chỉ có ba loài
Hoa không lộn ngược - khác rồi!
Lại không nhị lép - giống nòi đặc trưng.

BXP
Chi Apostasia
Trên thế giới có 15 loài, Việt Nam có 3 loài:
1- GIẢ LAN TRẦN

GIẢ LAN TRẦN

Hoa vàng nhạt cánh dài xinh xắn
Nét diễm kiều tươi tắn dễ thương
Màu tuyệt mỹ nét chân phương
Điểm tô sắc thái quê hương diệu kỳ.

26-3-201
Bảo Minh Trang

GIẢ LAN TRẦN

Chỉ hai nhị đính vào vòi nhụy
Nhị lép không - nguyên thủy loài Lan!
Đài hoa giống với cánh tràng
Thuộc loài Lan đất, sắc vàng nắng tươi.

BXP

Sưu tập

Giả lan trần, cổ lan trần - Apostasia nuda, Chi Apostasia, Phân họ Giả lan hay phân họ Cổ lan - Apostasioideae, Họ Phong LanOrchidaceae, bộ Măng tây - Asparagales.

Mô tả: Loài lan đất, thân cao khoảng 30 - 60cm. Lá hình giải có 3 gân gốc, rộng 1cm, dài trên 10cm. Cụm hoa dạng chùm ở nách lá. Hoa mọc về một phía, màu vàng, cánh đài và cánh tràng giống nhau, hình ngọn giáo nhọn. Nhị 2, đính gốc và đính vào vòi nhụy, nhị lép không có.
Phân bố: Cây mọc ở Đà Lạt, Phú Quốc....và còn phân bố ở Mianma, Thái Lan, Malaysia, Inđônêxia.

[buixuanphuong09]

2- GIẢ LAN THƠM

GIẢ LAN THƠM

Vàng rực rỡ từng chùm thon thả
Nở vào mùa xuân hạ tiếp nhau
Lá xinh hoa nhỏ khoe màu
Dường như điểm sáng cả bầu trời xanh.

26-3-2014
Bảo Minh Trang

Sưu tập

Giả Lan thơm, Cổ lan thơm - Apostasia odorata.

Mô Tả: Địa lan cỡ trung bình, cao 40-80 cm, lá dài 15-18 cm rộng 1.5-2 cm. Hoa mọc từng chùm ở gần ngọn dài 10 cm. Hoa 10-12 chiếc to 1 cm nở vào mùa Xuân-Hạ.
Nơi mọc: Lào Cai, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Tam Đảo, Ba Vì, Dak Lak, Đồng Nai, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Quảng Bình, Lâm Đồng.

[buixuanphuong09]

3- GIẢ LAN RỘNG

GIẢ LAN RỘNG

Sắc vàng óng tỏa màu duyên kiều mị
Hương ngọt ngào thấm đượm cả không gian
Niềm yêu thương cứ cuồn cuộn dâng tràn
Làm rực sáng nét kiêu sa diễm ảo.

26-3-2014
Bảo Minh Trang

GIẢ LAN RỘNG

Từ Tây Ninh... Nha Trang... Phú Thọ
Sắc Thu vàng rực rỡ hoa em
Chùm hoa nách lá, dài, thơm
Em từ nguyên thủy vẫn còn tươi xinh.

BXP

Sưu tập

Giả Lan rộng, Cổ lan wallich - Apostasia wallichii.

Mô Tả: Địa lan cao 40 cm tới 1 m, lá dài 15-18 cm rộng 2-3 cm. Chùm hoa ở nách lá dài 5-7 cm, hoa 15-20 chiếc to 1 cm, mầu vàng, thơm và nở vào mùa Thu.
Nơi mọc: Phú Thọ, Quảng Nam, Đà Nẵng, Thừa Thiên, Huế, Nha Trang, Đà Lạt, Đồng Nai, Gia Lai, Kon Tum, Khánh Hoà, Ninh Thuận, Tây Ninh

[buixuanphuong09]

II- Phân họ Lan hài - Cypripedioideae

Các loài lan trong phân họ này có đặc trưng là có các khoang túi (các cánh môi hay cánh giữa biến đổi) của hoa hình hài (giày nữ thời phong kiến) – các khoang túi này bẫy côn trùng vì thế chúng buộc phải vượt qua nhị lép, mà phía sau đó chúng thu thập hay tích tụ khối phấn, bằng cách đó thụ phấn cho hoa.
Đặc điểm:2 bao phấn sinh sản nhị kép, một nhị lép hình khiên và 1 môi dưới (cánh giữa) hình túi.

Chi Paphiopedilum
Trên thế giới có khoảng 100 giống, Việt Nam có 26 giống
4- LAN HÀI ĐÀI CUỘN

LAN HÀI ĐÀI CUỘN

Nho nhã đơn sơ khéo cuộn đài
Pha màu đậm nhạt khó nhòa phai
Đông xuân sải cánh xanh lầu mộng
Đà Lạt, Kontum dạo gót hài.

Nắng Xuân

LAN HÀI ĐÀI CUỘN

Dưới hướng ra ngoài, trên cuộn trong
Tràng thìa, thuôn đỉnh, sắc tươi hồng
Kontum, Đà Lạt, nơi em sống
Tình dậy Đông-Xuân nặng khát mong.

BXP


LAN HÀI ĐÀI CUỘN

Hoa kia ngộ nghĩnh ngẩng cao đài
Đôi cánh chở che sắc chẳng phai
Tựa một cung tên phi tới đích
Vồng hoa ẩn giấu một đôi hài

Song Hà

LAN HÀI ĐÀI CUỘN 4

Chắp cánh bay cao
Hòa vào vũ trụ
Đất trời kết tụ
Nở rộ loài hoa.

2-4-2014
Bảo Minh Trang


Sưu tập

Lan hài đài cuộn, Vệ hài Appleton, Lan hài Thái, Hài táo - Paphiopedilum appletonianum (Lan đất).

Mô tả: Địa lan hay thạch lan, lá 6-8 chiếc mầu xanh đậm điểm xanh nhạt. Chùm hoa cao 20-50 cm, hoa 1-2 chiếc to 10 cm, nở vào mùa Đông-Xuân.
Nơi mọc: Kon Plong, Kontum, Đà Lạt, Lạc Dương.

[buixuanphuong09]

5-LAN HÀI ĐỐM

LAN HÀI ĐỐM I

Giống hài phụ nữ - hoa em
Là loài bị "thị trường đen" săn lùng
Em: Lan hài đốm Kẻ Bàng
Tên trong sách đỏ - coi chừng mất em!

BXP

LAN HÀI ĐỐM

Vẫn như bao đóa lan rừng
Riêng riêng một vẻ thảm vừng thêu hoa
Kẻ Bàng - hoa quý sinh ra
Cho bao mỹ nữ kiêu sa - dáng hài

Nguyễn Văn Thái

LAN HÀI ĐỐM II

Vàng tươi đốm đỏ ... hoa em
Cánh hoa xoan rộng, lông đen ở rìa
Đắng, chua một chút ... ngại chi
Xua tan ung độc bởi vì có em.

BXP

LAN HÀI ĐỐM

Hài tiên che đẹp đôi chân
Vàng màu nắng ấm thân trần đốm nhung
Rừng mơ mát cánh mông lung
Lá xanh nhành thắm thuỷ chung muôn đời.

Thugiang vũ

Sưu tập

Lan Hài Đốm, Mỏ giầy, Vạn điểm hài - Paphiopedilum concolor.

Mô tả: Địa lan, lá 4-6 chiếc, chùm hoa ngắn 10 cm, hoa 1 chiếc, to 7 cm, thơm và nở vào Xuân-Hạ.
Nơi mọc: Sơn La, Bắc Cạn, Ninh Bình, Quảng tri, Lâm Đồng.
Công dụng:Vị đắng, chua, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt tán ứ, tiêu thũng, giải độc, dùng cây trị rắn cắn, lở ghẻ, đòn ngã.

[songha]

LAN HÀI ĐÀI CUỘN

Hoa kia ngộ nghĩnh ngẩng cao đài
Đôi cánh chở che sắc chẳng phai
Tựa một cung tên phi tới đích
Vồng hoa ẩn giấu một đôi hài

Song Hà

[thugiangvu]

Lan hài

Hài tiên che đẹp đôi chân
Vàng màu nắng ấm thân trần đốm nhung
Rừng mơ mát cánh mông lung
Lá xanh nhành thắm thuỷ chung muôn đời.

Thugiang vũ