(Thy Lan xin phép anh KIẾN ĐỨC - TRƯƠNG THẾ CÔNG được đưa bài viết này về mục" Bình nhạc")
TẢN MẠN VỀ BÀI THƠ " HAI NĂM TÌNH LẬN ĐẬN"
( THƠ NGUYỄN TẤT NHIÊN, NHẠC PHẠM DUY )
Tôi yêu ca khúc này từ hồi mới lớn. Nhưng hồi đó (1972 - 1975) bị cuốn vào cơn lốc chiến cuộc, không có điều kiện đi sâu vào chi tiết,
không có được bài thơ nguyên tác. Hát mãi mà cứ thấy sượng sượng làm sao: Hai câu này: "TRƯỚC GIỜ LÊN NGÔI CHÚA, AI CHẮC KHÔNG DẠI KHỜ". cứ nghĩ: bài hát đi sai về ca từ; Ai đời có kẻ nào lên ngôi Chúa (vốn là Đấng Chí Tôn, Tối Thượng)? Mấy chục năm, nhờ có chị Thy Lan cho đọc bài thơ nguyên tác, thấy hay quá: "Chuông nhà thờ đổ mệt/ Tượng Chúa gầy hơn xưa/ Chúa bây giờ có lẽ/ Rơi xuống trần gian mưa// Dù sao thì Chúa cũng/ Một thời làm trai tơ / Dù sao thì Chúa cũng/ Là đàn ông ... dại khờ ". Một ý thơ hay đến mức ngạc nhiên!
Tôi có ít tư liệu về Nguyễn Tất Nhiên quá, nhất là sau khi ông chết, chẳng biết ông có ở trường hợp những nhà thơ sống chết trong thơ hay không (Như Xuân Diệu, Huy Cận, Đinh Hùng hay Bùi Giáng...). Nhưng quả là thơ Nguyễn hay quá! Nhất là ở cái thời điểm của mấy bài thơ này. Tiếc cho mình mấy năm ấy cứ bộn bề với thời thế; Mà chẳng kể riêng về thơ, hồi ấy chúng tôi còn chả có thì giờ mà sống cho ra sống nữa cơ! Bởi vậy nên cứ nhớ về thơ Nguyễn, nhất là với nhạc Phạm Duy, thấy lòng mình lâng lâng, ấm áp làm sao! Cái tài hoa của thơ và nhạc quyện chặt lấy nhau thành một cảm hứng 'nhức nhối' (Kiểu nói của chúng tôi), tận sâu thẳm trong tim.
Cũng phải nói vài điều về chất thơ trong các ca khúc của Phạm Duy, những bài ông viết lời ấy. Cái chất thơ ấy cũng độc đáo và sâu lắng hết mức, mà không mấy nhạc sĩ có được đâu. Bài PHƯỢNG YÊU chẳng hạn: "Yêu người như lá đổ chiều đông, như mây hồng chưa tím, như con chim khóc trong lồng, như cơn dông đêm hè..." Có cái gì đó ngần ngại, e dè... Rồi "Yêu người xong chết được ngày mai, yêu như loài ma quái đi theo ai cuối chân trời..." Mạnh thế, cuồng nhiệt thế?! Chưa hết đâu, "Yêu người yêu Phượng, yêu hoa đầu mùa, yêu bằng tiếng nói đơn sơ. Yêu người ... yêu em mù lòa". Rồi "yêu bằng tiếng hát yêu tinh" Yêu đến mất 'căn bản' rồi! Còn nhiều lắm, chăng bình cho đến nơi đến chốn được đâu! Chỉ nói rằng có những cái làm tâm hồn mình thăng hoa được, thì thật quý hóa đến chừng nào! Tôi vốn lười suy nghĩ, chỉ hay 'bị cảm' thôi. Những lúc như thế này, thấy sướng quá, viết ra chút xíu, chia sẻ với bà con làng thơ, cho ...ĐÃ! Cảm ơn chị Thy lan nhiều.
Trả lời với trích dẫn