CẢM NGHĨ VỀ NHỬNG BÀI THƠ TÌNH BẠN ĐỌC TRÊN BÁO KIẾN THỨC GIA ĐÌNH

[hoanggiao]

CẢM NGHĨ VỀ BÀI CA VỠ ĐẤT CỦA HOÀNG TRUNG THÔNG
(Bài in trên báo KTGĐ - VĂN SỐ XUÂN 2001)

Trong những năm kháng chiến chống Pháp (1946 – 1954) đã có rất nhiều nhà thơ có những bài thơ giá trị nói về tình cảm kháng chiến, về những con người vừa sản xuất vừa chiến đấu. Đây là thời kỳ “toàn dân kháng chiến”, tất cả cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đô hộ đất nước ta. Trong hoàn cảnh lịch sử đó, vào những năm đầu của cuộc kháng chiến (1948), “Bài ca vỡ đất” của Hoàng Trung Thông ra đời phản ánh tinh thần kháng chiến, lao động sản xuất của người nông dân áo vải “đầu đội trời, chân đạp đất” rời quê ra đi mở đất làm ruộng khai hoang trên các miền đồi núi cằn khô. Vì sự sống tốt lành, vì nền độc lập dân tộc, vì cuộc kháng chiến vĩ đại của toàn dân. “Bài ca vỡ đất” là một bài thơ rắn rỏi về tinh thần lao động sản xuất của những người đi khai hoang đem lại cơm no áo ấm và những con người này đã làm nên hạt gạo, nguồn lương thực để tiếp tế ra tiền tuyến ăn no đánh giặc.
“Chúng ta đoàn áo vải
Sống cuộc đời rừng núi bấy nay
Đồng xanh ta thiếu đất cày
Nghe rừng lắm đất lên đây với rừng”
Mở đầu bài thơ nghe xôn xao một niềm hi vọng về một vùng đất mới.
Và đây là những con người áo vải giản dị ấy đang cùng chung sức chăm chút từng mầm sống hồi sinh trên mảnh đất khô:
“Tháng ngày ta góp sức chung
Vun từng luống đất cuốc từng gốc cây”
Những câu thơ biểu hiện tình đồng đội đoàn kết, gắn bó tận tũy quên mình với đất.
Và đây nữa:
“Đường xa ta tới đây
Trên đồi cây khát nắng
Giữa hai hàng xuống vắng
Đoàn ta vui cấy cày”
Câu thơ bỗng ngắn lại, thú vị, ta như nghe tiếng cười vui rộn rã trên cánh đồng “khát nắng” , niềm lạc quan bất tận của nhửng con người mang niềm tin quyết chiến quyết thắng, niềm tin ấy có từ “bàn tay lao động” của người:
“Bàn tay lao động
Ta gieo sự sống
Trên từng đất khô

Bàn tay cần cù
Mặc dù nắng cháy
Khoai trồng thắm rẫy
Lúa cấy xanh rừng
Hết khoai ta lại gieo vừng
Không cho đất nghỉ không ngừng tay ta”
Bàn tay con người làm nên tất cả, câu thơ rắn rỏi tràn đầy nhiệt huyết: “Bàn tay lao động/ Trên từng đất khô”.
Thật là hay! Sự sống như đang nảy mầm sinh sôi kết trái. Điều kỳ diệu của đôi tay ta là “biến sỏi đá thành cơm gạo”, sự sống được phát triển tồn vinh cũng là nhờ bàn tay cần cù của con người.
“Suối chảy quanh ta
Tiếng suối ngân nga
Hòa theo gió núi
Chim reo trong lá
Hòn đá treo leo...”
Nhình cảnh người lao động, suối cũng phải hòa reo theo bước chân người, chim reo, gió reo, tất cả hòa lại thành một bản nhạc tươi vui, phấn khởi, bài ca về sức mạnh của con người. Những câu thơ giàu hình ảnh sống động biểu hiện niềm tin vào chiến thắng của tuổi trẻ dạt dào sức sống.
“Ngày còn dài còn dai sức trẻ
Cuốc càng khỏe
Càng dễ cày sâu
Hát lên! Ta cuốc cho mau
Nhanh tay ta cuốc ta đào đất lên
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm”
Thật tuyệt vời cái tuổi trẻ của Hoàng Trung Thông, mà sao nó mạnh mẽ đến thế, mà sao nó lạc quan đến thế, sức mạnh nào lớn hơn sức mạnh này? Ở con người ấy có gì là họ không làm được? Chúng ta tin ở họ. Và cuối cùng đây kết quả gặt hái của họ:
“Ta vui mùa lúa thơm
Ta mừng ngày quả chín
Gửi ra người tiền tuyến
Diệt quân thù gối đất nằm sương”
Thành quả của bàn tay lao động đã được thu về là nguồn lương thực dồi dào nuôi sống con người, và là nguồn lương thực tiếp vận ra tiền tuyến ăn no diệt quân thù.
“Máu ai nhuộm thắm sao vàng
Mồ hôi ta đổ xuống hàng rau tươi
Rừng xanh xanh cả máu người
Còn mùa lúa tốt còn tươi áo chàm”
Bài thơ kết thúc như một lời kết giao thắm tình giữa tiền tuyến và hậu phương. Con người kháng chiến vừa chiến đấu vừa sản xuất vừa tự tin vào chính mình, thơ kháng chiến biểu hiện tính cao cả của tâm hồn, tràn đầy sih lực niềm tin. Lòng tin ở mình, tình yêu đối với con người lao động chân chính. “Bài ca vỡ đất” của nhà thơ kháng chiến Hoàng Trung Thông là một bài ca lao động, ca ngợi con người lao động và tinh thần kháng chiến bảo vệ độc lập dân tộc của nhân dân ta, cuộc kháng chiến chính nghĩa.. Bài thơ mang niềm tin tất thắng vào khả năng của chính mình trong cuộc kháng chiến chống thực dân pháp xâm lược. Bài thơ đã có từ lâu và vẫn còn giá trị mãi đến hôm nay.

02/12/2000
Hoàng Giao
(Bút danh Hà thu Quỳnh)
(Bài in trên báo KTGĐ - VĂN SỐ XUÂN 2001)